Gazze’de Ateşkes: Yeni Bir Dönemin Başlangıcı

Ateşkes Anlaşması Yürürlüğe Girdi

İsrail ve Hamas arasında 15 ay süren savaşın ardından bir ateşkes anlaşması yürürlüğe girdi.

Anlaşmanın detayları aşamalı olarak açıklanıyor. Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında rehine takasları gerçekleşecek.

İlk aşamada, İsrail askerleri belirli bölgelerden çekilirken, sivillerin seyahat özgürlüğü elde edeceği bildirildi.

ABD Başkanı Joe Biden, müzakerelerin 6 haftadan uzun sürmesi durumunda ateşkesin devam edeceğini vurguladı. Bu sürecin müzakereler süresince geçerli olacağı ifade edildi.

Taraflar, son müzakerelerde aynı bina içinde buluşarak görüşmeler gerçekleştirdi. Paris, Kahire ve Doha’da ABD, Katar ve Mısır diplomatları aracılığıyla müzakerelere devam ediliyor.

Bununla birlikte, bazı konular hakkında henüz net bir bilgiye ulaşılmış değil. Örneğin, İsrail’in tampon bölgeden belirli bir tarihe kadar çekilmesi ve varlığının ne şekilde süreceği belirsizliğini koruyor.

İsrail ve Hamas arasında daha önce yapılan ateşkeslerin çatışmalarla bozulma geçmişi, mevcut ateşkesin de kırılgan olabileceği endişelerini doğuruyor.

Son ateşkesin detaylarının henüz paylaşılmaması ve karmaşıklığı, küçük bir olayın bile barış sürecine zarar verebileceğine işaret ediyor. Anlaşmanın nasıl ilerleyeceği merakla bekleniyor.

1. Aşama: 42 Günlük Ateşkes

İlk aşama, 42 gün sürecek olan ateşkesi içeriyor. Biden, bu süreçte silahların durdurulacağını, İsrail güçlerinin çekileceğini ve Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılacağını bildirdi.

Filistinli bir yetkili, ateşkesin ilk gününde Hamas’ın üç rehineyi salıvereceğini, diğer takasların ise altı hafta içerisinde yapılacağını ifade etti.

İlk adımın ardından İsrail, Gazze’deki yerleşim alanlarından çekilmeye başlayacak. Bir hafta sonra Hamas, ek dört rehineyi serbest bırakacak. Karşılığında, kuzeydeki evlerine dönmek isteyen halk için özgür geçiş imkanı sağlanacak.

Sivil halk, sahil tarafından yürüyerek veya araçla Selahaddin yoluna paralel başka bir yoldan seyahat edebilecek.

Ateşkes sürecinde, İsrail birliklerinin Mısır ile Gazze arasındaki geçiş noktasında kalmaya devam edeceği belirtiliyor.

İlk günlerde bazı İsrail birliklerinin Gazze’nin belirli bölgelerinden çekileceği bildirildi. Mısır ile Gazze arasındaki sınır kapısı, hasta ve yaralıların tahliyesine yönelik olarak kademeli olarak açılacak.

İsrail’in Gazze’nin kuzeyi ve doğusundaki iki sınır bölgesinde 800 metrelik tampon bölgeler oluşturma planı üzerindeki çalışmalar da sürüyor. Katar Başbakanı, Hamas’ın ilk aşamada 33 rehineyi serbest bırakmasını öngördü.

Serbest bırakılacak Filistinli mahkumlar arasında 7 Ekim 2023 saldırısına katılanların yer almayacağı belirtiliyor.

Ateşkesin 16. gününde tarafların ikinci ve üçüncü aşamalar için detayları görüşmeye başlayacağı bekleniyor.

2. Aşama: Kalan Rehinelerin İsrail’e İadesi

Katar Başbakanı, ikinci ve üçüncü aşamanın ayrıntılarının birinci aşama süresince netleşeceğini ifade etti. Biden, bu aşamada “savaşın kalıcı bir şekilde sona ermesi” için müzakerelerin olacağını belirtti.

Müzakerelerin altı haftadan uzun sürmesi halinde ateşkesin almaya devam edeceği de vurgulandı. Bu süreçte, yaşayan rehinelerin serbest bırakılması ve ölü rehinelerin cenazelerinin teslim edilmesi bekleniyor.

İsrail, Gazze’deki 94 rehineden 34’ünün ölü olduğuna inanıldığını duyurdu. Ayrıca, 7 Ekim 2023 tarihinde belirtilen çatışmalarda kaçırılan dört İsrailli rehinede Gazze’de tutuluyor.

İsrail, yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılmasına yönelik olarak görüşmekte. Filistinli yetkililer ise binin üzerinde mahkumun salıverileceğini belirtiyor. Bunlardan yaklaşık 190 kişinin 15 yıl veya daha fazla hapis cezasına çarptırıldığı biliniyor.

Bu aşamanın içerisinde, İsrail askerlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi ve “sürdürülebilir bir sükunetin” sağlanması da öngörülüyor.

3. Aşama: Gazze’nin Yeniden İnşası

Biden, üçüncü aşamada Gazze’nin yeniden yapılanma planına başlanacağını söyledi. Bu süreç yıllar alabilecek bir program olarak değerlendiriliyor.

Bu aşamada insani yardımların artması hedefleniyor. Yerinden edilen Filistinlilerin Gazze’nin çeşitli bölgelerine dönmesi ve hayatını kaybeden rehinelerin cenazelerinin ailelerine teslim edilmesi bekleniyor.

Henüz Üzerinde Anlaşmaya Varılmayan Başlıklar

Ateşkesin duyurulmasının hemen ardından, İsrail Başbakanlığı tarafından açıklanan bilgilere göre bazı maddelerde henüz tam anlaşma sağlanmadığı vurgulandı. Ancak kısa süre içinde çözüme kavuşturulabileceği kaydedildi.

İsrail ve Hamas arasında savaşı kesin olarak sona erdirmek için kesin bir mutabakat mevcut değil. Anlaşmazlıklar arasında, Gazze’yi kimin yöneteceği sorusu ön plana çıkıyor.

İsrail, Hamas’ın Gazze’yi yönetmeye devam etmesine izin vermek istemiyor. Aynı şekilde, Filistin Yönetimi’nin de kontrolü eline almasına sıcak bakmıyor.

İsrail, Gazze üzerindeki güvenlik kontrolünü sürdürmek istiyor. Filistin Yönetimi’nin yeniden yapılanma süreçlerini tamamlamadan önce, Gazze’nin geçici bir yönetimin kontrolüne geçmesine dair bir plan üzerinde ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri ile çalışıldığı bildirildi.

Ayrıca, Hamas yönetiminin rehinelerin serbest bırakılması konusundaki ilk aşamanın ardından kalıcı bir mutabakat olmasına yönelik endişeleri barındırıyor. Hükümetin aşırı sağcı kanadından gelen tepki ve görüşmelerin durumu, mevcut durumu daha da karmaşık hale getirebilir.

Erdoğan: Memnuniyetle Karşıladık

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ateşkes görüşmelerinin olumlu sonuçlandığını duyurması üzerine memnuniyetini belirtti. Gazze’nin yeniden inşası için tüm imkanların seferber edileceği ifade edildi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hamas yetkilileri ile telefon görüşmesi gerçekleştirerek, sağlanan ateşkesin Filistin halkı için hayırlı olmasını diledi. Fidan, Türkiye’nin insani yardım konusundaki desteğinin süreceğini de vurguladı.

Kaynak: BBC Türkçe