Son 45 gün içerisinde Türkiye’nin gümrük kapılarında, virüslü domates tohumlarına yönelik toplam 6 farklı operasyon gerçekleştirildi. Ele geçirilen tohumların 4’ünün Çin, 1’inin Tayland ve 1’inin Hindistan menşeli olduğu ifade edildi.
Yapılan incelemeler sonucunda, bu tohumlarda tarım sektörünü global ölçekte tehdit eden “benekli mozaik virüsü” ve “kahverengi buruşuk meyve virüsü” saptandı. Bu virüsler, tarımda en tehlikeli salgınlar arasında yer alıyor.
Yakalanan virüslü tohumlar, geldikleri ülkelerine geri gönderildi. Bu virüsler, ilk olarak 2018 yılında ABD’de tespit edilmişti ve bu durum, o ülkedeki sebze ve meyve üretiminde önemli düşüşlere yol açmıştı.
2021 yılında ise İsrail’de ortaya çıkan virüs, hızla o bölgedeki tüm seralara yayıldı ve neredeyse seracılık faaliyetleri durma aşamasına geldi. Bu durum, ülkedeki meyve ve sebze ihtiyacının ithalat ile karşılanmasına neden oldu.
Tarım ve Orman Bakanlığı Alarmda
Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı, bu konuda oldukça dikkatli davranıyor. Şu ana kadar gümrük kapılarından virüslü tohumların geçişine izin verilmemiş olsa da, sürekli olarak bu tür tohumların ülkeye girişi tehdidi devam ediyor. Bu nedenle bakanlık, gümrük denetimlerini artırarak benzer durumların önüne geçmeyi hedefliyor.
“Bilinçli Olarak Yapılıyor”
Ziraat mühendisleri, virüslü tohumların Türkiye’ye girişinin engellenmesinin kritik önem taşıdığını vurguluyor. Türk tarımını bu tür tehditlerden korumak için hem sınır kontrollerinin artırılması hem de yerli tohum üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiği belirtiliyor. Aksi takdirde benzer virüslerin ülkemizde yayılması durumunda tarım sektöründe geri dönülemez kayıplar yaşanabileceği uyarısı yapılıyor.
Türkiye Gazetesi’ne açıklama yapan Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan, “Türkiye, tarım alanında kendi kendine yeterliliğini korumak ve gıda güvenliğini sağlamak için bu tür tehditlere karşı daha fazla tedbir almak zorunda. Virüslü tohumların sınırda yakalanması sevindirici olsa da bu tür vakaların sıklığı endişe verici bir hâle geliyor. Tarım Bakanlığı’nın yanı sıra çiftçiler ve ziraat mühendisleri de bilinçlendirilmeli ve olası risklere karşı hazırlıklı olunmalıdır. Bu kadar kısa sürede sınırlarımızda yakalanan bu ürünlerin iyi niyetli olduğu aşikâr. Ülke tarımını tehdit eden bir durum” değerlendirmesini yaptı.
Yayılmanın Önüne Geçilemiyor
Virüslü domates tohumlarının en büyük tehlikesi, tohumlardan yayılması ve bunun kontrol altına alınamamasıdır. Ekildiği bölgelerde yalnızca domatesleri değil, tüm bitkileri hızla yok edebilme potansiyeline sahip bu virüs, bulaştığı toprakta 5 yıl boyunca kalıcı etkiler bırakıyor. Aynı toprağa ekilen yeni bitkilerin de hastalığa maruz kalabileceği ifade ediliyor. Ayrıca virüslü domateslerin insan tüketimi durumunda yüksek dozda gribal hastalıklara yol açabileceği bildirilmektedir.
Türkiye’ye virüslü tohumların, “verimli, kısa sürede yetişen ve uygun fiyatlı” olarak pazarlanmak istendiği öğrenilmiştir. Ancak bazı ziraat mühendisleri, bu durumun kötü niyetli olabileceğini, Türk tarımına yönelik bilinçli bir saldırı olarak değerlendirebileceklerini belirtiyor. Bu virüslerin, tarım tarihinin en tehlikeli salgınları arasında yer aldığı da unutulmamalıdır. Türkiye’nin tarım alanında kendi kendine yeterli bir ülke olmaya yönelik güçlü bir duruş sergilemesi, bu tür tehditlere karşı daha dikkatli olunmasını gerektiriyor.
45 Günde 6 Kez Yakalandı
15 Şubat 2025: Hindistan menşeli 110 kg domates tohumunun İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye girişi engellendi. Bakanlık ekiplerinin müdahalesiyle bu ürünler geri gönderildi.
13 Şubat 2025: Antalya Havalimanı’ndan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 11,5 kg domates tohumunda yapılan kontrollerde Tomato mottle mosaic virus (ToMMV) tespit edildi.
10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’ndan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 6 kilo 901 gram domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespit edilerek mahrecine iade edildi.
10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’ndan girişi yapılmak istenen Tayland menşeli 8 kilo 497 gram domates tohumunda da Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespit edildi.
23 Ocak 2025: İstanbul’dan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 33,5 kg domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) virüsü belirlendi.
10 Ocak 2025: İstanbul’dan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 16,2 kg domates tohumu, Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespiti nedeniyle geri gönderildi.
Kaynak: Ekonomim
