Ayakkabı Sektöründe Dış Ticaret Açığı Büyüyor!

YENER KARADENİZ/İSTANBUL

Dış ticaret açığı son iki yıldır sorun yaşayan ayakkabı sektöründe, 2025 yılında daha da belirgin hale geldi. 2024 yılında toplam 550 milyon dolara ulaşan açık, 2025’in ocak ayında 120 milyon dolara yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, bu yıl ihracat 92 milyon dolarda kaldı. 72’ncisi düzenlenen AYMOD Ayakkabı Moda Fuarı’nın açılışında konuşan Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, şubat ayı itibarıyla devreye giren yüzde 10’luk İlave Gümrük Vergisi (İGV) artışının mevcut koşulları yansıtmadığını dile getirerek, yeni bir vergi artışı çağrısında bulundu. Halihazırda ayakkabı sektöründe İGV oranı yüzde 40 olarak uygulanıyor.

İthal Etmenin Üretmekten Ucuz Olduğu Bir Dönem

Berke İçten, ayakkabı sektörünün geçmişte dış ticaret fazlası verdiğini hatırlatarak, “2021’de 500 milyon dolar, 2022’de ise 350 milyon dolar fazla verdik. Ancak 2023’te 137 milyon dolarlık açık verdik. 2024’te bu rakam 550 milyon dolara çıkarak rekor kırdı. Üretimin pahalı, ithalatın ucuz olduğu bir zaman dilimindeyiz. Bu olumsuz durum 2025’in ilk aylarına da yansıdı; ocak ayında 210 milyon dolarlık ithalata karşın yalnızca 92 milyon dolarlık ihracat gerçekleşti, böylece 120 milyon dolarlık bir açık söz konusu oldu.” dedi. İçten, 2024 yılında dış ticaret açığını azaltmak için İGV oranının enflasyon doğrultusunda artırılarak yüzde 30’dan yüzde 40’a çıkarıldığını belirtirken, şubat ayındaki artışın ithalatı azaltmasını umduklarını söyledi. Ayrıca, ithalatı önlemenin en etkili yolunun yerel üretimin teşvik edilmesi olduğuna dikkat çekti. Spor ayakkabılardaki ithalat artışının yüzde 80 gibi yüksek bir rakama ulaştığını belirterek, ayakkabı üretimi için gerekli hammadde ve yarı mamul tedariği konusunun yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etti.

Gültepe: İkinci Yarısından Umutluyuz

Etkinliğe katılan TİM Başkanı Mustafa Gültepe, geçtiğimiz yıl en fazla ihracat kaybı yaşayan sektörün deri sektörü olduğunu vurgulayarak, bu yılın ikinci yarısına yönelik daha iyimser olduklarını belirtti. Gültepe, “Rakamlar ters yönde gelişti, cari fazla veren bir sektör açık vermeye başlamış durumdadır. 2022 sonrası enflasyon patlaması ve fırsatçılık durumu piyasayı etkiledi. İhracatçılar en ağır yükü taşıyan kesim oldu. Ancak artık zor günlerin geride kalmış olduğunu düşünüyorum; ikinci yarıda daha fazla destekleyici politikaların devreye gireceğini umuyorum.” açıklamasında bulundu.

■ İstihdamı Destekleme Programı Kapsamına Yan Sanayi de Alınmalı

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Güven Karaca, sektörün zorlu bir dönemden geçtiğine vurgu yaparak, “2022 yılında ihracat zirve yapmıştı. Deri ve deri mamulleri sektörü 2 milyar doları aşarken, ayakkabı sektörü de 1 milyar doları geçmiştir. 2024 yılında deri ve deri mamulleri sektörü 1,52 milyar dolara, ayakkabı sektörü ise yüzde 21’lik düşüşle 877 milyon dolara geriledi. Kapasite 400 milyon çiftten 230 milyon çifte düştü.” dedi. Karaca, sadece ihracatta değil ithalatta da ciddi bir artış yaşandığını ve 1,1 milyar dolarlık dış ticaret açığı verildiğini belirtti. Buna paralel olarak, KOSGEB aracılığıyla derinin de dahil olduğu dört sektöre yönelik başlatılan istihdam destek programının 2 bin 500 TL’ye kadar çıkabileceğini ifade eden Karaca, bu desteğin yan sanayi sektörünü de kapsamasını beklediklerini söyledi. 2025 yılında istihdamı korumanın zor olabileceği uyarısında bulunan Karaca, programın isminin “kurulu kapasiteyi koruma programı” olarak değiştirilmesi gerektiğini savundu.

■ AYMOD’u 20 Bin Kişinin Ziyaret Etmesi Bekleniyor

İstanbul Fuar Merkezi’nde (İFM) gerçekleştirilen Avrupa’nın en büyük AYMOD Uluslararası Ayakkabı Moda Fuarı, bu sezon 29’u yabancı olmak üzere toplam 270 firma tarafından katılımla gerçekleştiriliyor. 22 Mart’a kadar sürecek olan fuarın 20 bin kişinin ziyaret etmesi bekleniyor. Yabancı ziyaretçilerden 590’ının yol ve konaklama giderleri, alım heyetleri programı kapsamında TASD tarafından karşılanacak. Ayrıca 72’inci organizasyonla birlikte AYMOD dijital platforma taşınacak ve fuar kapandıktan sonra firmalar ve alıcılar internet üzerinden bağlantı kurabilecekler.

Kaynak: Ekonomim