İstanbul Ekonomi Araştırma ve Danışmanlık, Nisan 2025 Türkiye Raporu’nun bulgularını kamuoyuna duyurdu. Ekonomik gelişmeleri yaş, çalışma şekilleri ve siyasi görüşler doğrultusunda ele alan rapor, 2-7 Nisan tarihleri arasında 2 bin kişi ile gerçekleştirilen anketin verileri doğrultusunda hazırlandı.
Katılımcılara yöneltilen “Ekonominin mevcut durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusu neticesinde, önceden kaydedilen olumsuz değerlendirmelerde belirgin bir azalma gözlemlendi. Nisan ayında ekonomiyi “çok kötü/kötü” olarak nitelendirenlerin oranı yüzde 69 iken, bir önceki ay bu oran yüzde 74 seviyesindeydi. “Ne iyi ne kötü” görüşünde olanların oranı ise yüzde 16 seviyesinde sabit kaldı. Katılımcıların yüzde 14’ü ise mevcut ekonomik durumu “çok iyi/iyi” olarak değerlendirdi; bu oran bir önceki aya göre 5 puanlık bir artış gösterdi.
Siyasi Görüşlere Göre Ekonomi Algısı
“Ekonominin bu gününü nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna verilen yanıtlar parti bazında incelendiğinde, Nisan 2025 verileri ile Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) seçmeninde olumsuz değerlendirmelerin yeniden arttığı gözlemlendi. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) seçmenlerinde ise olumsuz yanıt oranı yüzde 39,4 olarak kaydedildi.
Ekonomi algısının muhalefet partileri seçmenlerinde uzun bir süredir yüksek seviyelerde seyrettiği belirtildi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) seçmenlerinde bu oran yüzde 94,8, Demokrat Parti (DEM) seçmeninde yüzde 94,0, İYİ Parti seçmeninde ise yüzde 90,7 seviyelerine ulaştı.
Yaş Gruplarına Göre Ekonomi Görüşleri
Yaş grupları itibarıyla ekonomik görüşlerdeki değişiklikler incelendiğinde, özellikle dikkat çekici bir farklılık ortaya çıktı. 18-34 yaş grubunda ekonomiyi olumsuz değerlendirenlerin oranı yüzde 73,2 olarak belirlenirken, 35-54 yaş grubunda bu oran yüzde 68,1, 55 yaş ve üzerindeki bireylerde ise yüzde 67,1 olarak tespit edildi. Gençlerin ekonomik memnuniyetsizliği diğer yaş gruplarına göre daha yüksek olarak kaydedildi. Son aylarda tüm yaş gruplarında olumsuz değerlendirmelerin arttığı gözlemlenirken, Nisan 2025 itibarıyla bu durum özellikle gençler arasında daha belirgin hale gelmiş durumda.
Eğitim Durumuna Göre Ekonomik Algı
Katılımcıların eğitim seviyelerine göre “Ekonominin bu gününü nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna verilen yanıtlar da dikkat çekici değişiklikler gösterdi. Nisan 2025 itibarıyla üniversite ve üstü eğitim seviyesine sahip bireylerin yüzde 76,1’i mevcut durumu “çok kötü/kötü” olarak değerlendirdi. Lise mezunlarında bu oran yüzde 71,2, ilkokul ve altı grup için ise yüzde 64,5 olarak ölçüldü. Eğitim seviyesinin artmasıyla birlikte, ekonomiye dair memnuniyetsizliğin de arttığı görülüyor.
Nisan ayında ilköğretim ve altı grubunda olumsuz değerlendirmelerde belirgin bir azalış kaydedildi. 2022’nin ilk yarısı ile 2024 yılı arasında eğitim grupları arasında olumsuz değerlendirmelerin birbirine yaklaştığı gözlemlenirken, Nisan 2025 itibarıyla bu farkın yeniden açıldığı ortaya çıktı.
Öğrencilerin Ekonomi Algısı
İstihdam gruplarına yönelik yapılan değerlendirmede, ekonomik durum “çok kötü/kötü” olarak nitelendirenlerin en yüksek olduğu grup öğrenciler oldu ve bu oran yüzde 83 olarak belirlendi. Günlük ve özel sektör çalışanları yüzde 73 ile ikinci sırada yer alırken, memurlar yüzde 64 ve işverenler ise yüzde 63 ile en az olumsuz değerlendirmeye sahip gruplar olarak kaydedildi.
Gelecek Ekonomi Beklentileri
Katılımcılara gelecek 1 yıl içinde ekonomiden beklentilerinin sorulduğu anket sonucu, yüzde 51,2’si ekonominin “çok daha kötü/daha kötü” olacağını belirtti. Aralık 2024’teki yüzde 56’lık zirvenin ardından düşüş devam ederken, “Ekonomi değişmeyecek” diyenlerin oranı ise yüzde 25,2 olarak kaydedildi. Bu istikrarlı oran, kararsızlık eğiliminin sürdüğünü göstermekte.
Önümüzdeki yıl ekonominin “çok daha iyi/daha iyi” olacağına inananların oranı ise yüzde 23,7 olarak belirlendi. Genel olarak, Nisan 2025 itibarıyla katılımcıların çoğunluğu ekonomik geleceğe dair karamsar bir tutum sergilemekte; ancak son aylarda bu karamsarlıkta bir miktar gerileme ve sınırlı da olsa iyimserlik belirtileri gözlemlendi.
Enflasyon Beklentileri
Katılımcılara gelecek yıl için enflasyon beklentileri sorulduğunda, yüzde 36’sı Aralık 2025 için yıllık enflasyon oranına dair tahminde bulunamadı. Diğer yüzde 64’lük kesim ise net bir beklenti ortaya koydu. Son 5 ayda enflasyon beklentilerinin dalgalı bir seyir izlediği görüldü.
Geçtiğimiz Aralık ayında yüzde 64,6 olarak ölçülen yıllık enflasyon beklentisi, Ocak 2025’te 6 puanlık bir düşüşle yüzde 58,6’ya indi. Geçtiğimiz ay yüzde 59,8 olarak kaydedilen enflasyon beklentisi ise bu ay yaklaşık 1,5 puan artarak yüzde 61,2 seviyesine ulaştı.
Geçim Durumu
Katılımcıların gelirlerinin alım gücüne yönelik “Geçinebiliyor musunuz?” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 52’si, nisan ayında gelirinin giderlerini karşılamadığını ifade etti. Bu oran, mart ayına göre 3 puanlık bir azalış gösterdi.
“Gelirim giderimi ucu ucuna karşılıyor” yanıtı nisan ayında sabit kalarak yüzde 30 seviyesinde kaldı. “Gelirim giderimi fazlasıyla karşılıyor” yanıtını veren katılımcılarda nisan ayında yukarı yönlü bir değişim görüldü.
Kaynak: Ekonomim
