VEYSEL AĞDAR-İSTANBUL
Türkiye’nin önemli yumurta üretim merkezleri olan Afyon ve Kayseri’de toptan fiyatlar son iki haftadır düşüş göstermektedir. Geçtiğimiz ay Amerika’ya yapılan ihracatın iç piyasada fiyatları artırdığına dair tartışmalar sürerken, yumurtada gözlemlenen dikkat çekici fiyat düşüşü dikkatleri üzerine çekiyor. Son iki haftada yumurta fiyatları 1,5 liraya kadar geriledi. Ramazan ayı öncesinde 4,8 lira civarında olan duble yumurta fiyatı, ABD’ye yönelik ihracat süreciyle 5,5 liraya kadar yükselmişti. 30 adetlik, 63-72 gram ağırlığındaki yumurtaların perakende fiyatı 300-350 TL’den 220 TL seviyesine, 240 liraya kadar çıkan 52-63 gramlık orta boy yumurtaların kolisi ise 160-180 TL aralığına düştü. Kamuoyundan gelen yoğun tepkiler üzerine Ticaret Bakanlığı, iç piyasada arz eksikliği ve aşırı fiyat artışlarının önüne geçmek amacıyla yumurta ihracatına önce kilogram başına 0,5 dolar, ardından da 1,5 dolar ek fon uygulaması getirdi. Bu süreçte üretici birlikleri de web sitelerinden her hafta pazartesi günleri yayımladıkları toptan fiyat bilgilerini geçici olarak askıya aldı.
Yumurta Fiyatlarında Balon Söndü
Yumurta fiyatlarındaki ani değişiklikleri değerlendiren Türkiye Yumurta Üreticileri Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, geçmiş aylarda fiyatların arz, talep ve kamuoyundaki algılar nedeniyle yükseldiğini, ancak şu anda fiyatların normalin altında seyrettiğini belirtti. “Ekim 2024’te başlayan yükseliş trendi, Ramazan hareketliliği ve ABD’ye yapılan ihracatın etkisiyle hız kazandı. Amerika’daki arz daralmasının Türkiye’de de etkili olacağı algısı, fiyatları ciddi şekilde artırdı. Ancak yaz dönemine girilmesi, kilogram başına uygulanan 1,5 dolarlık ek fon nedeniyle ihracatın durması ve düşen tüketimle birlikte fiyatlar gerilemeye başladı” ifadelerini kullandı.
Afyon, marketlerde 30’lu yumurta kolisinin 160-170 TL aralığında satıldığını ve bunun üretici maliyetlerinin altında olduğunu aktardı. “Makul fiyatların 195-200 TL civarında olması gerektiğini” vurguladı.
Small Yumurtalar Elde Kaldı
ABD’ye yapılan ihracatın durması, özellikle küçük boy (small) yumurtalarda ciddi bir stok sorunu yaratmıştır. Afyon, “Amerika’ya gönderilmesi planlanan small yumurtalar, ihracatın durması nedeniyle iç piyasada tüketilemez durumda. Türkiye’deki tüketici tercihi daha çok orta ve büyük boy yumurtalardan yana. Small yumurtalara yönelik talep yok, üreticiler bu stokları satmakta zorlanıyor ve büyük zarar riskiyle karşı karşıya kalıyor” dedi.
Bu sorunun çözümü için bakanlığa başvurduklarını belirten Afyon, küçük boy yumurtalar için ihracatın serbest bırakılması gerektiğini ifade etti. “İç piyasada tüketilmeyen bu ürünlerin dış pazara açılması için adım atılmazsa, üreticiler stok maliyeti ve fiyat baskısı nedeniyle daha büyük kayıplarla karşılaşacaklar” şeklinde konuştu.
Planlı Üretim ve Planlı İhracat Şart
Afyon, yumurta sektöründe planlı üretim ve ihracatın sürdürülebilirliğinin sağlanması gerektiğini vurguladı. “Bakanlığımızın planlı üretime verdiği desteği sahada da görmek istiyoruz. Plansız artışlar hem fiyat dalgalanmalarına hem de üretici zararlarına neden oluyor” dedi.
Kaynak: Ekonomim
