İsrail’de Savaş Karşıtı Sesler Yükseliyor
Günümüzde İsrail, Gazze’ye yönelik saldırıları devam ederken, iç politikada savaş karşıtı bir muhalefet giderek artış gösteriyor.
Son haftalarda, orduya bağlı birçok yedek asker, Başbakan Benjamin Netanyahu hükümetinin çatışmaları durdurmasını ve özellikle Hamas’ın elinde bulunan 59 rehineyi geri getirmek için müzakere yapmasını talep eden mektuplar imzaladı.
Geçtiğimiz 18 ay zarfında çok az sayıda İsrailli, savaşın hedeflerinin doğruluğundan şüphe duymuştu: Hamas’ı yok etmek ve rehineleri kurtarmak.
Çok sayıda kişi, Ocak ayında sağlanan ateşkesin ardından 30’dan fazla rehinelerin geri dönmesiyle, savaşın sona ereceği umudunu taşımaya başlamıştı. Ancak, İsrail’in Mart ayı ortasında ateşkesi bozması, bu umutları sona erdirdi.
Eski Mossad başkanlarından Danny Yatom, “İsrail’in çok kötü bir yola gittiği sonucuna vardık” diyor ve Netanyahu’nun kendi çıkarlarına odaklandığını söyleyerek, rehinelerden çok hükümetin istikrarının öncelikli olduğunu belirtiyor.
Yatom, imza atanların çoğunun uzun süredir başbakana karşı olan kişiler olduğunu aktarıyor. Bunlar arasında, 7 Ekim 2023’te savaşın patlak vermesinden önceki hükümet karşıtı protestolara katılanlar da bulunuyor. Ancak Yatom, mektuplarını imzalamak ve protestolara katılmak için ulusal bir sebep aradığını dile getiriyor.
Kaynak, Getty Images
Nisan ayının başında, 1.000 yedek hava kuvvetleri askeri ve emeklisi ilk açık mektubu imzaladı. Mektup, “Savaşın devamı, hedeflere hiçbir katkıda bulunmayacak ve rehinelerin ölümüne yol açacaktır” ifadesiyle dikkat çekti.
İmzalar, Gazze’de hala hayatta olduğu düşünülen 24 rehine için destek çağrısını da içeriyordu: “Geçen her gün hayatlarını tehlikeye atıyor. Tereddüt edilen her an, büyük bir utanç.” Aylardaki ilerleme ile, ordunun çeşitli birimlerinden ve madalyalı komutalardan benzer çağrılar yapılmaya başlandı. Bu mektuplarda toplamda 12 binden fazla imza toplandı.
7 Ekim tarihinden sonra, çok sayıda yedek asker orduya katılmak için gönüllü oldu. Ancak günümüzde, yedek katılımın oranının %50-60’a düştüğü yönünde haberler var. Bu durum, sadece yedek askerlere bağımlı olan bir ordu için önemli bir kriz anlamına geliyor.
Kudüs’te bir parkta, kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir piyade yedek subayı “Yoav” (gerçek adı değil) ile bir araya geldim. Geçen yaz Gazze’de görev yaptığını söyleyen Yoav, bir daha bu göreve gitmeyeceğini belirtiyor.
“Kardeşlerime yardım etme hissiyle gitmem gerekti,” diyen Yoav, bu durumu karmaşık ama doğru bir şey olarak gördüğünü ifade etmişti. Ancak artık aynı düşüncelere sahip olmadığını dile getiriyor.
Gazze’deki rehinelerin tehlikede olduğunu belirten Yoav, hükümetin savaşmayı sürdürme kararlılığının yanlış olduğunu vurguluyor: “Biz oldukça güçlüyüz ve Hamas’ı yenebiliriz, fakat mesele sadece bunu başarmakta değil, ülkemizi kaybetme meselesidir.”
Kaynak, Getty Images
Yoav, Gazze’deki teşebbüsleri sırasında “en ahlaklı asker olmaya” çalıştığını kaydediyor. Ancak bazı hükümet muhalifleri, savaşın uzamasıyla birlikte, ordunun ahlaki düzeyinin sorgulanmaya başlandığını belirtiyor.
Emekli General Amiram Levin, Haaretz gazetesindeki son yazısında, askerlere emirleri yerine getirmeye yönelik direniş göstermeleri gerektiğini ifade ediyor:
“Savaş suçlarına karışma riski, Savunma Kuvvetleri’ne ve toplumsal ahlakımıza ciddi bir darbe vurma tehlikesi taşıyor. Bu sebeple hareketsiz kalmak artık mümkün değil.”
Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Adalet Divanı nezdinde dava açanların yanı sıra, bazı muhalefet yanlıları da bu sınırların çoktan aşıldığını öne sürüyor.
Netanyahu, protestocuları hedef alarak dile getirdikleri kaygıları “bir avuç aşırı görüşlü insanın, yaşamdan kopmuş emeklilerin yaydığı propagandalar” olarak nitelendiriyor. Ancak anket sonuçları, protesto mektuplarının halkta artan bir destek bulduğunu ortaya koyuyor: Kalan rehinelerin serbest bırakılması öncelikli olmalıdır.
Bir yılı aşkın süredir Tel Aviv’de savaş karşıtı gösteriler düzenleniyor. Protestolarda, rehinelerin resimleri kaldırılırken, bazı eylemciler savaş sırasında hayatını kaybeden Filistinli çocukların fotoğraflarını taşıyor.
20 Nisan’da polis, protestoculara “soykırım” veya “etnik temizlik” terimlerini içeren posterlerle birlikte “Gazze’den çocuk veya bebek resimlerine” izin verilmeyeceğini belirtti. Ancak protestocuların tepkisini görünce polis geri adım atmak zorunda kaldı.
Netanyahu, Hamas’ı yenme konusundaki kararlılığından vazgeçmeyerek, askeri baskının rehineleri geri getirmenin tek yolu olduğunu yinelemeye devam ediyor.
Kaynak: BBC Türkçe
