ŞEBNEM TURHAN
Borsa İstanbul, 2025 yılına politika faiz indirimleri ve yabancı girişinin başlamasıyla umutlu bir başlangıç yaptı. Ancak, ABD Başkanı Trump’ın başlattığı tarife savaşları ile 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yönelik yapılan operasyon ortamı olumsuz bir şekilde etkiledi. Nisan ayı sona erdiğinde, endekslerdeki negatif seyir belirginleşti ve en büyük kaybı yabancıların ilgisini çeken bankacılık sektörü yaşadı. Yatırımcı sayısı, yıl sonuna göre 270 bin azalışla 6.61 milyona gerileyerek Ağustos 2023 seviyelerine döndü. BİST100 endeksi, 2024 yılına 8 trilyon 554 milyar 988 milyon lira piyasa değeriyle veda ederken, 30 Nisan’da bu değer 255 milyar 361 milyon lira kayıpla 8 trilyon 299 milyar 627 milyon liraya düştü. 18 Mart’ta 9 trilyon 645 milyar 532 milyon lira olarak kaydedilen BİST100 piyasa değeri, nisan sonunda 1 trilyon 345 milyar 905 milyon lira eridi.
19 Mart’a kadar yabancıdan 1 milyar dolar net alım
Borsa’nın yıl başındaki dalgalanmalarında yüksek TL faizleri ve para piyasası fonlarına olan ilginin artması, hisse senetlerindeki azalan ilgiyle birlikte likidite sıkıntısı doğurdu. Bu durum, 6 Şubat’tan itibaren Sermaye Piyasası Kurulu’nun yeni halka arz onayı vermemesiyle sonuçlandı. Ancak, 19 Mart sonrası siyasi gerilimlerin artmasıyla birlikte yerli ve yabancı yatırımcıların sert satışlar yapması durumu ortaya çıktı. Merkez Bankası verileri, 19 Mart öncesinde yabancı yatırımcıların 1 milyar 15 milyon dolar net alım gerçekleştirdiğini gösterirken, bu tarihten sonra net çıkışın 1 milyar 565 milyon dolara ulaştığını bildirdi. Böylece, yılbaşından bu yana hisse senetlerinde toplam 550 milyon dolar satış gerçekleşmiş oldu.
Bankacılık endeksinde 4 aylık kayıp yüzde 21,32
Yabancıların Borsa İstanbul’dan sert çıkışı en çok bankacılık endeksini etkiledi. Nisan ayı sonu itibariyle likit bankacılık endeksindeki yılbaşından bu yana kayıp yüzde 21,61, bankacılık endeksindeki kayıp ise yüzde 21,32 oldu. Nisan ayında, likit bankacılık endeksinde yüzde 10,3, bankacılık endeksinde ise yüzde 9,3’lük satışlar görüldü. Bankacılık endeksini, yılbaşından bu yana yüzde 16,4 düşüş yaşayan sigorta endeksi takip ederken, nisan ayındaki yüzde 10,7 ve dört ayda yüzde 14,7 satışla spor endeksi öne çıktı.
Ticaret endeksi, yılbaşından bu yana yüzde 14,1, nisanda ise yüzde 3,08 kayıp yaşadı. Metal eşya sanayi dört ayda yüzde 12,53, nisanda yüzde 10,65 gerilerken, tekstil endeksi nisanda yüzde 2,85, dört ayda yüzde 12,36 kaybetti. Aracı kurum endeksi bu yıl yüzde 11,1 düşmesine rağmen nisanda yüzde 1,4 yukarı yönlü bir hareket sergiledi. Kimya endeksi yılbaşından bu yana yüzde 10,13, nisanda yüzde 4,83, mali endeks ise dört ayda yüzde 9,96, nisanda yüzde 5,04 geriledi. Sürdürülebilirlik endeksi bu yıl yüzde 8,55, nisanda yüzde 6,4 kaybettirdi. BİST30 ise nisanda yüzde 6,4, yılbaşından bu yana yüzde 7,96 düştü. Nisanda yüzde 1,16 artış gösteren elektrik endeksinin dört aylık kaybı yüzde 7,96 olarak belirlendi. BİST50 nisanda yüzde 6,72, dört ayda yüzde 7,84, BİST100 ise nisanda yüzde 6,02, dört ayda yüzde 7,65 geriledi.
Dört ayda teknoloji endeksi getiri lideri
Nisanda toparlanmaya çalışan endekslerden gıda, aylık yüzde 0,23 artıda kapandı ancak yılbaşından bu yana yüzde 7,3 düştü. Sanayi endeksi nisanda yüzde 4,3, dört ayda yüzde 6,4 kaybetti. Holdingler endeksi, nisanda yüzde 5,28, dört ayda yüzde 5,67 düşüş yaşadı. Turizm endeksi yılbaşından bu yana yüzde 5,61, metal ana endeksi dört ayda yüzde 5,07 geriledi. BİST500 ise yüzde 4,71 kaybetti. Hizmetler endeksi yüzde 2,71, KOBİ endeksi yüzde 1,27, bilişim endeksi ise yüzde 1,02 düştü. Bu yıl enflasyon altında kalan ancak yılın ilk dört ayında pozitif kapanış yapan endeksler de mevcut. İletişim endeksi yüzde 0,51, GMYO endeksi yüzde 1,36, taş toprak endeksi yüzde 2,82, ulaştırma endeksi yüzde 5,67, BİST TUMY yüzde 6,29, halka arz endeksi yüzde 13,78, inşaat endeksi yüzde 25,78, madencilik endeksi yüzde 26,73 ve teknoloji endeksi ise yüzde 41,37 artış yaşadı.
Gram altın yüzde 34,13 yükseliş yaşadı
Borsa İstanbul endekslerinde ve TL varlıklarındaki düşüşlerin yanı sıra döviz kurları ve altın fiyatlarında önemli bir yükseliş gözlemlendi. İlk dört ayda veriler, dolar/TL’nin yüzde 8,75, Euro/TL’nin ise yüzde 19 değer kazandığını gösterirken, gram altın yılın başından bu yana yüzde 34,13 artış kaydetti. Gösterge tahvil faizleri de özellikle 19 Mart’tan sonra rekor seviyelere tırmandı. 2 yıl vadeli gösterge tahvil faizi yüzde 15,61, 5 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 17,45, 10 yıl vadeli gösterge tahvil faizi ise yüzde 21,51 olarak belirlendi. Bu süreçte tahvil faizlerindeki artışta yabancıların sert satışları etkili oldu. Merkez Bankası’nın yaptığı faiz artışları, TLREF faizlerini de yukarı yönlü etkileyerek yüzde 48,9941 seviyesine çıktı. Yıl başından bu yana bu oran yüzde 0,40, nisanda ise yüzde 6,52 artış gösterdi.
■ 19 Mart sonrası madencilik endeksi yüzde 7,15 yukarda
BİST100 endeksi, 19 Mart sonrası dönemde yüzde 15,96, bankacılık endeksi ise yüzde 30,68 oranında değer kaybetti. Sanayi endeksi yüzde 10,69, mali endeks yüzde 18,8, ulaştırma endeksi yüzde 9,96, BİST30 endeksi yüzde 17,56, hizmetler endeksi yüzde 9,96, holdingler endeksi yüzde 12,67, kimya endeksi yüzde 11,06, ticaret endeksi yüzde 11,6, turizm endeksi yüzde 11,52, elektrik endeksi yüzde 7,2 değer kaybetti. BİST500 yüzde 16,94, sürdürülebilirlik endeksi ise yüzde 17,01 düşerken, metal eşya yüzde 16,96, gıda endeksi yüzde 8,5, metal ana endeksi yüzde 11,22, tekstil endeksi ise yüzde 9,95 geriledi. İnşaat endeksi yüzdeli 1,41, spor endeksi yüzde 15,46, aracı kurum endeksi yüzde 16,01, sigorta endeksi yüzde 16,52, iletişim endeksi yüzde 16,19, taş toprak endeksi yüzde 8,07 gibi düşüşler yaşandı. Ancak madencilik endeksi, 19 Mart sonrası dönemde yüzde 7,15, teknoloji endeksi yüzde 3,54 ve halka arz endeksi yüzde 1,08 yükseliş gösterdi. Madencilik endeksindeki artışta, 23 Nisan’da meydana gelen deprem ve sonrasındaki hareketlerin de etkili olduğu belirtildi.
Kaynak: Ekonomim
