MAHİR SOLMAZ/DİYARBAKIR
Adıyaman, Şırnak, Batman, Tunceli, Cizre, Van, Diyarbakır, Yüksekova, Erciş, Hakkari, Kızıltepe, Mardin, Nusaybin, Muş ve Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odaları ile Ticaret Borsaları, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a bir çağrıda bulunarak, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin Türkiye gerçekleştireceği ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ticaretin önündeki engellerin ortadan kaldırılmasını talep etti.
21 oda ve borsanın oluşturduğu bu birliktelik, yazılı bir açıklama yaparak, “Sayın Cumhurbaşkanım”, ifadesiyle başlayan metinde, Irak Başbakanı’nın Türkiye ziyaretini büyük bir memnuniyetle karşıladıklarını ifade ederek, iki ülke arasındaki ilişkilerin stratejik olarak güçleneceği inancını vurguladılar. Irak ile ticaretin omurgasını oluşturan iş insanları olarak, özellikle savaş, ambargo, kriz ve pandemi dönemlerinde bile temel gıda maddeleri dahil olmak üzere kesintisiz bir şekilde ticaret yaptıklarını hatırlattılar. Ancak şu an, “Irak ile ticaretimizi nasıl artırırız?” yerine, mevcut ticareti sürdürme kaygısı içinde olduklarını belirttiler.
Mevcut Ticari İlişkiler Tehdit Altında
Açıklamanın devamında, “Sayın Cumhurbaşkanım, özetlediğimiz sorunlar sadece ticaretimizin gelişmesini değil, mevcut ticari ilişkimizin sürdürülebilirliğini de tehdit eder hale gelmiştir. Savaş dönemlerinde dahi kendi araçlarımızla taşıma yaparken, şimdi barış ve istikrarın sağlandığı bir Irak’ta bu faaliyetleri gerçekleştirememek bizleri derinden üzmektedir” denildi.
Ülkemizin ihracat hedeflerine katkıda bulunan ve bölgesel kalkınmada sorumluluk üstlenen iş insanları olarak, Irak ile olan ticari ilişkilerin daha sağlıklı bir temel üzerinde gelişebilmesi için bahsedilen sorunların, Irak Başbakanı Sudani ile yapılacak stratejik görüşmelerde gündeme getirilmesini talep ettiklerini kaydettiler. Bölgedeki iş dünyası olarak, bu sorunların çözüme kavuşması halinde Türkiye’nin Irak’taki ekonomik etkisinin artacağına ve bölgesel refahın güçleneceğine inandıklarını belirttiler.
1- IKBY ve Merkez Hükümeti Arasındaki Anlaşmazlıklar
Irak’taki merkezi hükümet ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında yaşanan yetki karmaşası, Türk ihracatçıları ve taşıyıcıları üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Özellikle Musul girişinde güvenlik gerekçesiyle kurulan kontrol noktası, bir gümrük kapısı misali çalışarak sadece Türkiye’den gelen mallara uygulanmaktadır.
2- Vergi ve Masrafların Yarattığı Rekabet Eşitsizliği
İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda tüm vergiler ve prosedürler titizlikle uygulanırken, İran-Irak sınır kapılarında bu kurallar esnetilmektedir. Bu durum, Türk ihracatçıları için fazladan vergi ve masraf ödeme yoluyla ciddi bir rekabet dezavantajı ortaya çıkarmaktadır.
3- Vergi Yükleri ve Yerel Üretimi Koruma Uygulamaları
Belirli ürünlere yönelik yüksek vergi uygulamaları yalnızca İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda geçerli iken, diğer sınır kapılarında bu kurallardan muafiyet sağlandığı görülmektedir. Bu durum, Türk ürünlerine karşı bir koruma mekanizması oluşturarak eşit rekabet koşullarını zedelemektedir.
4- Transit Taşımacılığın Önündeki Engeller
Irak, TIR sistemine taraf olmasına rağmen, ülke içinden transit geçiş hakkı uygulamada tanınmamaktadır. Dünyanın çeşitli ülkelerine kendi araçlarımızla sorunsuz bir şekilde taşıma yapma imkânımız bulunurken, Irak’ta bu fırsattan mahrum kalmak ciddi bir sorun teşkil etmektedir.
5- Şoför Vize Sorunu ve Lojistik Süreçlerdeki Gecikmeler
İbrahim Halil Gümrük Kapısı’nda Irak vizesi alınamıyor olması, yıllardır çözüm bekleyen bir diğer başlık olmuştur. Bu sorun, lojistik süreçlerde gecikmelere ve operasyonel zorluklara neden olmaktadır.
Kaynak: Ekonomim
