ŞEBNEM TURHAN
Türkiye ekonomik piyasalarında, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından 19 Mart’ta başlayan dalgalanma, yerli ve yabancı yatırımcıların Türk Lirası (TL) cinsinden finansal varlıkların satış eğilimini sürdürmesine yol açtı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre, hem yerli hem de yabancı yatırımcıların TL cinsinden finansal varlıkları belirgin ölçüde azaldı. Analizler, yerli yatırımcıların TL mevduatındaki payın bir ayda 1.18 puan azaldığını, hisse senedi payının ise 0.61 puan düştüğünü gösteriyor. Buna karşılık, döviz ve altın hesaplarının toplam varlık içindeki payı yaklaşık 1 puan artış gösterdi. Yabancı yatırımcıların döviz mevduatlarının toplam finansal varlıklar içindeki oranı bir ayda 4.4 puan yükselirken, hisse senedi yatırımlarında 1.36, devlet tahvillerinde ise 4.15 puan düşüş kaydedildi.
TSPB’nin sağladığı veriler, yabancı yatırımcıların Türkiye’deki toplam finansal varlıklarının da önemli ölçüde azaldığını ortaya koyuyor. Mart ayında toplam finansal varlıkların değeri 37 trilyon 50 milyar 80 milyon TL iken, bu rakam nisan ayında 37 trilyon 568 milyar 833 milyon TL’ye yükseldi. Fakat bu durumu yalnızca yerli yatırımcıların finansal varlıklarındaki artışın sağladığı bir büyüme olarak değerlendirmek gerekir. Yabancıların Türkiye’deki toplam varlıklarının payı martta yüzde 10.9 iken, nisan ayında 1.07 puan gerileyerek yüzde 9.83 seviyesine düştü. Yabancıların toplam finansal varlığı bir ayda 345 milyar lira azalmışken, yerli yatırımcıların varlıkları ise 873.8 milyar lira artış gösterdi.
Yabancıların Hisse Payı Düşüşte
Yabancıların azalan finansal varlıklarında, en dikkat çekici düşüş hisse senetleri ve tahvillerde gerçekleşti. TSPB verilerine göre, yabancıların TL mevduatı mart ayında 449.7 milyar lira seviyesindeyken, nisan ayında 448.5 milyar liraya geriledi. Bunun yanı sıra, toplam varlıkların azalmasının etkisiyle TL mevduatının yabancıların finansal varlıkları içindeki payı yüzde 12.15’e yükseldi. Döviz hesapları ise 98.8 milyar lira artarak, toplam varlıklar içindeki payı martta yüzde 18.36’dan, nisan ayında yüzde 22.75’e fırladı ve 4.4 puanlık bir artış gösterdi. Kıymetli maden hesapları da arttı ve toplam varlıklar içindeki payı yüzde 1.66’ya çıktı.
Devlet tahvilleri ve hisse senetlerinde ise belirgin bir düşüş yaşandı. Yabancıların devlet tahvili varlığı martta 599.4 milyar lira iken, nisan ayında 395 milyar liraya geriledi. Bu durum, toplam finansal varlık içerisindeki payının marttaki yüzde 14.85’ten, nisan ayında yüzde 10.7’ye düşmesine neden oldu. Hisse senedi varlıkları da mart ayında 2.17 trilyon lira iken, nisan ayında 1.93 trilyon liraya düştü. Böylece, bu varlığın toplam içindeki payı yüzde 53.73’ten, yüzde 52.37’ye gerileyerek 1.36 puan azalmış oldu.
Yerli yatırımcılar açısından ise, finansal varlıklardaki kayıplar en çok TL mevduat ve hisse senetlerinde yaşandı. TSPB verilerine göre, yerli yatırımcıların TL mevduatı martta 12.45 trilyon TL iken, nisan ayında 12.38 trilyon TL’ye düştü. TL mevduatının toplam finansal varlıklardaki payı marttaki yüzde 27.74’ten, nisan ayında yüzde 26.56’ya geriledi. Hisse senedi varlıkları da 3.68 trilyon liradan 3.57 trilyon liraya indi. Böylece, bu varlıkların toplam içindeki payı yüzde 11.15’ten, nisan ayında yüzde 10.54’e düşüş gösterdi. Öte yandan, döviz ve kıymetli maden hesaplarının payı bir ayda artış kaydetti. Döviz hesapları 5.16 trilyon TL’den 5.43 trilyon TL’ye çıkarak, toplam içindeki payı yüzde 15.63’ten, yüzde 16.04’e yükseldi. Altın hesapları da 1.84 trilyon TL’den 2.04 trilyon TL’ye çıkarak, payını yüzde 5.57’den nisan ayında yüzde 6.03’e yükseltti.
■ Yabancı Para Mevduatı Geri Çekiliyor
19 Mart’taki mali sarsıntının ardından, bankalardaki yabancı para mevduatlarında hızlı bir artış meydana geldi. Ancak, bu artışın ivme kaybetmeye başladığı gözlemleniyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 14 Mart ile sona eren haftada bankalarda 203.9 milyar dolar olan yabancı para mevduatı, 18 Nisan itibarıyla 222.6 milyar dolara yükseldi. Ancak 25 Nisan haftasında 222.3 milyar dolara gerileyen yabancı para mevduatı, 2 Mayıs haftasında 220.7 milyar dolara düştü. Günlük verilere göre ise, 9 Mayıs itibarıyla bankacılık sektöründeki yabancı para mevduatı 220.1 milyar dolara geriledi. 14 Mart haftasına göre 16.2 milyar dolar daha yüksek olmasına rağmen, yabancı para mevduatında bir ivme kaybı yaşandığı net bir şekilde görülüyor.
Kaynak: Ekonomim
