Portekiz’deki Parlamento Seçimlerinde Aşırı Sağın Zaferi
Portekiz’de dört yıllık bir süre içinde gerçekleştirilen üçüncü parlamento seçimlerinin sonucu, aşırı sağın galip gelmesiyle kayda değer bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Ülkenin 1974’te demokrasiye geçişinden bu yana sayısız hükümet kuran Sosyalist Parti (SP) gibi sol yapılar büyük bir yenilgi yaşadı. Sağcı partiler, kimlik siyaseti ve popülizm stratejisiyle seçimleri kazanmayı başardı.
Ancak bu zafer tam anlamıyla bir sağ galibiyeti mi? Seçimlere katılım oranı yüzde 64 olarak kaydedildi ve bu da seçmenlerin yüzde 36’sının oy kullanmadığı anlamına geliyor. Bu durum, sağa ve mevcut siyasi partilere güvenmeyen önemli bir kesimin varlığını gösteriyor.
Chega Partisi’nin Yükselişi
Seçimlerin galibi aşırı sağcı Chega partisi, son yıllarda ivme kazanarak büyümüş durumdadır. İklim değişikliğini kabul etmemesi, İsrail’e olan desteği ve deregülasyon talebi, partinin dikkat çeken özelliklerinden. Ayrıca, Donald Trump’a duyduğu hayranlık da dikkat çekiyor. Chega, ilk seçimini altı yıl önce bir sandalye kazanarak gerçekleştirmişti ve bu süreçte daha ılımlı geleneksel partilere karşı duyulan hoşnutsuzluktan beslenmiş durumda. Chega’nın başarısı, Fransa’daki Ulusal Ralli, İtalya’daki Kardeşler ve Almanya için Alternatif gibi Avrupa’daki aşırı sağ partilerin yükselişinin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Ekonomik Durum ve Yoksulluk
Portekiz’de işçi sınıfına mensup ailelerin üçte biri, devlet yardımına muhtaç durumda ve çoğu ayda 700 Avro’nun altında bir gelirle yaşam sürdürüyor. Chega ise sübvansiyonları kesmeyi önermesiyle ironik bir durum sergiliyor. Eğer yoksullara yönelik devlet desteği kaldırılırsa, bu durum nüfusun yüzde 40’ının yoksullaşmasına yol açabilir.
Sosyalistlerin Zayıflığı
Portekiz’de sol partilerin geçmişteki güçlü konumları şimdi sorgulanıyor. Son 50 yılda iktidar, Sosyal Demokratlar ile Sosyalist Parti arasında dönüşümlü olarak geçerken, yapılan son seçimlerde Sosyal demokrat, komünist ve sosyalist güçler toplam oyların sadece yüzde 28.4’ünü alarak büyük bir yenilgi yaşadı. Oysa muhafazakâr, liberal ve aşırı sağcı milliyetçi güçler oyların yüzde 71.6’sını topladı. Bu noktada, Sosyalist Parti (PS), Portekiz Komünist Partisi (PCP) ve Sol Blok’un politikalarının nelerden kaynaklandığı sorusu öne çıkıyor.
Uzun zamandır açık bir anti-kapitalist program geliştirmeyen bu sol partilerin, PS’nin zenginlerin egemenliğini kabullenmiş bir parti olarak oylarının yüzde 28.7’den yüzde 23’e düşmesi, 40 yılın en kötü sonucunu elde etmesi gibi faktörler dikkat çekiyor. PS Başkanı Pedro Nuno Santos, yenilgiye tepki olarak istifa etti. 1999’da radikal sol koalisyon olarak kurulan, 2008’de ise siyasi parti haline gelen Sol Blok, sahip olduğu beş sandalyeden dördünü kaybetmiş durumda.
Gerçek şu ki, kaybeden bir sol güç yok aslında. Çünkü PCP ve BE liderleri, devrimci propagandayı bir kenara bırakarak sosyalizm veya işçi sınıfının kontrolü altında bir Portekiz kurma hedefinden uzak durmuşlardır. İşçilere ve yoksullara kapitalizm karşıtı sosyalist bir alternatif sunmamışlardır. Sosyal demokratlar, kapitalizmin doğasını değiştirmeden iktidara gelmeye çalışmışlardır.
Sosyalistlerin mevcut durumu kabul edip düzen partisi haline gelmeleri, yenilginin kaçınılmaz olmasına yol açtı. Sosyalistlerin amacı, mevcut durumu kabullenmek değil, alternatif sunmak olmalıdır. PCP başta olmak üzere sosyalist yönelimli partiler, alternatif sunamamaktan doğan bedeli ağır bir şekilde ödüyor.
Portekiz seçimlerinden sosyalistler ve komünistler için çıkarılacak önemli dersler bulunuyor.
Kaynak: Halk TV
