İsrail-İran Çatışmasında Olası Senaryolar Neler?

Kaynak, Reuters

Fotoğraf altı yazısı, İsrail 13 Haziran’da İran’a saldırılar düzenledi, İran da aynı gün karşılık verdi

Çatışmalar İsrail ve İran arasında sınırlı

İsrail ile İran arasındaki çatışmalar, şu anda iki ülke ile sınırlı bir şekilde devam ediyor. Birleşmiş Milletler’de ve diğer platformlarda itidal çağrıları yapılıyor. Ancak, bu çağrıların karşılık bulmaması durumunda, çatışmaların daha da tırmanabileceği ve genişleyebileceği belirtiliyor.

İşte böyle bir durumda meydana gelebilecek olası senaryolar arasında önemli durumlar yer alıyor.

Amerikan müdahalesi olasılığı

ABD, süregiden çatışmaların dışında kalmaya çalışsa da İran, Amerikan güçlerinin İsrail’in saldırılarını dolaylı olarak desteklediğine inanıyor. Bu nedenle İran, bölgedeki ABD hedeflerine saldırılar düzenleyebilir. İran’ın vekil güçleri olan Hamas ve Hizbullah zayıflamış olsa da Irak’taki milisler hala güçlerini koruyor.

ABD, bu ihtimale karşılık olarak bazı personelini geri çekti ve İran’ı hedef alacak herhangi bir saldırının sonuçları konusunda uyardı. Eğer Tel Aviv’de veya başka bir yerde bir Amerikan vatandaşı hayatını kaybederse ABD Başkanı, harekete geçmek zorunda hissedebilir. Askeri uzmanlar, ABD’nin İran’ın derin nükleer tesislerine ulaşabilecek bombardıman uçaklarına sahip olduğunu söylüyor.

Başkan Trump, “Amerika’yı Yeniden Yüceltelim” (MAGA) sloganıyla Ortadoğu’da uzun sürecek savaşı önlemek adına söz vermişti. Ancak bazı Cumhuriyetçiler, hem İsrail’i hem de İran’daki rejim değişikliğini destekliyor.

ABD’nin savaşa müdahil olması, büyük ve yıkıcı sonuçlar doğurabilir.

Körfez ülkeleri müdahalesi

İran, İsrail’in askeri hedeflerine zarar veremezse, füzelerini Körfez ülkelerine yöneltebilir. Bu ülkeler, yıllardır İran’ın düşmanlarına yardım ettiklerine inanıyor. Enerji ve altyapı hedefleri açısından zengin olan bölgede, İran’ın geçmişte Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlediği saldırılar hatırlanmalı.

Körfez ülkeleri, ABD hava üslerine ev sahipliği yapıyor ve dolaylı olarak İsrail’in savunmasına da yardım ettiler. Eğer bu ülkeler saldırıya uğrarsa, Amerikan savaş uçaklarının müdahalesi talep edilebilir.

Bir gösterici, New York'ta İsrail'in İran'a yönelik saldırılarını protesto eden bir gösteride elinde bir pankart tutuyor.

İsrail, İran’ın nükleer kapasitesini tahrip edemez

Eğer İsrail’in saldırısı başarısız olursa, İran’ın nükleer tesislerinin derinliğindeki gizli madenler korunmuş olabilir. İsrail, bazı nükleer bilim insanlarını hedef almış olsa da, bu durum İran’ın bilgi birikimini ve uzmanlığını yok edemez.

Ayrıca, saldırı İran yönetimini daha da saldırgan hale getirebilir. Bu senaryoda, İran hızlı bir şekilde nükleer kapasiteye ulaşma yoluna gidebilir. Bu durum, İsrail’in sürekli olarak yeni saldırılar düzenlemesine neden olabilir ve bölge, bir saldırı ve karşı saldırı döngüsüne girebilir. İsrailliler, bu duruma “çimleri biçmek” adını veriyor.

Küresel ekonomik kriz

Petrol fiyatları zaten yüksek. Eğer İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatmayı denerse, bu durum petrol akışını daha fazla etkileyebilir. Ayrıca, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’de yaptığı saldırılar artabilir. Husiler, İran’ın en sorunlu müttefiki olarak ön plana çıkıyorlar.

Dünya genelinde birçok ülke halihazırda ekonomik zorluklar yaşıyor. Yükselen petrol fiyatları, zaten zor durumda olan küresel ekonomide enflasyonu artırabilir. Rusya, artan petrol fiyatlarından yararlanarak savaş masraflarını karşılayacak gelir elde edebilir.

İran rejimi çöker, bir vakum oluşur

Eğer İsrail, uzun vadede İran’daki İslami rejimi çökertme hedefine ulaşırsa bu oldukça karmaşık bir durum yaratabilir. Netanyahu, İran’ın nükleer kapasitesini yok etmenin yanı sıra rejim değişikliği hedefinin de olduğunu ifade etti.

İran’ın “kötü ve baskıcı” rejiminden kurtulmaları için halkına seslenen Netanyahu, bu amacın bazı ülkeler için cazip olduğunu belirtiyor. Ancak, bir rejim değişikliği sonrası oluşacak güç boşluğu ve iç çatışmalar ciddi sorunlar doğurabilir. Bu tür durumlar, Irak ve Libya’da benzer sorunlara yol açtığı için dikkatle izleniyor.

Sonuçların ne olacağı, İran’ın yapacağı misillemelere ve ABD’nin alacağı tedbirlere bağlı olacaktır.