İsrail’in Saldırılarıyla Gündeme Gelen Bölgesel Gerilim
İsrail’in İran’a yönelik saldırıları, bölgedeki gerilimi artırırken, gelişmeleri en yakından izleyen başkentlerden biri de Ankara oldu.
İsrail’in Gazze’deki operasyonlarına ek olarak Suriye ve Lübnan’a yönelik saldırılarına Türkiye’nin verdiği tepki, ülkeler arasındaki gerilimde önemli bir rol oynadı. Türkiye, son olayların sorumlusunu Netanyahu yönetimi olarak değerlendirdi.
Ankara’nın açıklamalarında ABD’ye yönelik herhangi bir eleştiri bulunmaması dikkat çekti. Tam tersine, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı nükleer müzakerelerin barışa ulaşmanın “tek yolu” olarak görüldüğü vurgulandı.
İsrail’in 12 Haziran’da gerçekleştirdiği hava saldırılarına ilişkin ilk resmi açıklama, 13 Haziran sabahında Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan geldi. Açıklamada, İran’a yönelik hava saldırıları en sert şekilde kınandı ve Netanyahu yönetimi, Orta Doğu’da “stratejik istikrarsızlaştırma” politikası izlemekle suçlandı.
Bir süre sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelişmelere dair sosyal medyadan bir açıklama yaptı. Erdoğan, İsrail’in son saldırılarının bölgedeki durumu daha tehlikeli bir aşamaya getirdiğini belirtirken, Netanyahu yönetiminin mutlaka durdurulması gerektiğini ifade etti.
Ankara’da üst düzey bir güvenlik toplantısının yapıldığı da duyuruldu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak’ın katıldığı toplantıda, bölgede artan gerilimin olası yansımaları görüşüldü. Toplantı sonrası Fidan, Türkiye’nin olası senaryolara karşı gerekli önlemleri aldığını açıkladı.
İsrail’e Sert Eleştiri, İran’a Temkinli Destek
Türk yetkililerin yaptığı açıklamaların ana mesajı, bölgede yükselen gerilimin tamamen İsrail’in sorumluluğunda olduğuydu. Erdoğan, “katliam şebekesi” olarak nitelendirdiği Netanyahu yönetiminin eylemlerine son verilmesi gerektiğini söyleyerek uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.
Dışişleri Bakanı Fidan, “Gazze’de insanlık dramına yol açan, Lübnan’ı istikrarsızlığa sürükleyen ve şu anda İran’ı hedef alan İsrail, bölgeyi istikrarsızlaştırma stratejisinden bir an önce vazgeçmelidir,” diyerek aynı noktayı vurguladı.
Ankara’nın açıklamalarında İran yönetimine yönelik yalnızca “taziye” ifadelerine yer verilmesi dikkat çekti. Türkiye, 2024’teki gerilim sırasında İran’ın İsrail’in hava saldırılarına karşı “misilleme” hakkına sahip olduğunu ancak bu süreçte daha fazla siyasi destek vermedi.
Trump’ın Başlattığı Sürece Destek
Ankara’nın açıklamalarında, ABD’nin rolüne ilişkin olumsuz bir değerlendirme yapılmaması, dikkat çeken bir diğer unsur oldu. ABD Başkanı Trump, İsrail’in saldırılarının hemen ardından, İran’ın anlaşmaya varmaması durumunda askeri seçeneklerin daha da güçleneceği uyarısında bulundu. Bu durum, Washington’un İsrail’in hava saldırılarına açık bir destek verdiği anlamına geliyor.
Kaynak, Getty Images
Fotoğraf altı yazısı, Tahran’da İsrail saldırısında hedef alınan bir noktadan dumanlar yükseliyor.
Dışişleri Bakanı Fidan, nükleer müzakerelere dair “ABD Başkanı Trump’ın bu süreçteki liderliği, nükleer anlaşmazlığın çözülmesinde tek yöntemdir,” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin Trump yönetimi ile bu süreçte çatışmak istemediği değerlendiriliyor. Erdoğan’ın önümüzdeki günlerde Trump ile yapılacak NATO Zirvesi ve Beyaz Saray’daki olası görüşmelerde olumsuz bir hava yaratmaktan kaçınmak istediği belirtildi.
Ankara Zamanlamaya Dikkat Çekiyor
Ankara, İsrail’in İran’a hava saldırısının zamanlamasına da dikkat çekiyor. Umman arabuluculuğunda ABD ve İran arasında süren müzakerelerin 6. turundan hemen önce yapılan saldırı, diplomatik çabaları engellemeye yönelik bir girişim olarak değerlendiriliyor. Türkiye, bu tırmanmanın dikkatleri Gazze’deki olaylardan uzaklaştırmaya yönelik olabileceğini belirtiyor.
Dışişleri Bakanı Fidan, “Artan gerilimlerin dikkatleri Gazze’deki soykırımdan başka bir yöne çekmesine izin vermemeliyiz,” şeklinde bir uyarıda bulundu. İsrail’in saldırısının, Filistin-İsrail sorununun “iki devletli çözüm” konferansına yaklaşırken yaşanması da dikkat çekici.
Ankara ayrıca, mevcut çatışmanın bölgedeki diğer ülkeleri de etkileyebileceği uyarısını yaparak, İsrail’in istikrarsızlaştırıcı politikalarına karşı baskının artırılması çağrısını sürdürüyor.
Bölge Ülkeleriyle Temas
İsrail’in hava saldırılarının ardından Ankara, bölge ülkeleriyle görüş trafiğini artırdı. Dışişleri Bakanı Fidan, 13 Haziran’da Irak ve Ürdün dışişleri bakanlarıyla, 14 Haziran’da ise Azerbaycan ve Mısır dışişleri bakanlarıyla telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Fidan, ABD ve İran ile de yakın temas halinde olduklarını vurguladı ancak görüşmelerin seviyesini belirtmedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise son olaylara dair kamuoyuna açıklanmış bir görüşmesi bulunmuyor.
Kaynak: BBC Türkçe
