ŞEBNEM TURHAN
İran ile İsrail arasındaki gerilim, piyasalarda ciddi dalgalanmalara yol açtı. Düşen petrol fiyatlarının tam tersine, iç piyasada döviz kurları hareketlendi. Bu hafta, Merkez Bankası’nın Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı kararı, belirsizliklerin ve gerilimin etkisi altında açıklanacak. Uzmanlar, üst bantta getirilen yüzde 49’luk sınırda beklenen indirimlerin temmuza sarkabileceğini ve geçen hafta uygulanan likidite gevşemesi adımlarının da tersine döneceğini ifade etti. Fonlama maliyetinin yüzde 46-49 arasında seyretmesi beklenirken, döviz kurunun da daha hassas bir tablo çizeceği öngörülüyor. Ayrıca, Merkez Bankası’nın artırdığı haftalık repo ihale miktarlarıyla, ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin yüzde 46’ya gerilediği kaydedildi.
Bu hafta gerçekleşecek PPK toplantısı öncesinde, Merkez Bankası fonlama miktarını artırma yoluna gitti. Cuma günü, yüzde 46’dan yapılan fonlama 150 milyar lira olarak gerçekleştirildi. Böylelikle, ağırlıklı fonlama maliyetinin yüzde 49’a yaklaşmasına rağmen, haftayı yüzde 46 seviyesinde kapatmayı başardı. Bu durumu, PPK toplantısı öncesinde fiili faizi yüzde 49’dan yüzde 46’ya indirerek 300 baz puanlık bir indirim yapmış olması olarak değerlendirmek mümkün. Bu tür adımlar, perşembe günü yapılacak PPK toplantısında üst bantta indirim olasılığını artırdığı gibi, temmuz ayındaki beklenen politika faizi indirimlerinin de öne alınabileceği düşüncesini güçlendiriyor.
Merkez Bankası’ndan gelen iyi gelen mayıs ayı enflasyon verileri, piyasada indirim için ilave alan açıldığı yorumlarını gündeme getirdi. PPK’ya yönelik piyasa anketlerinde politika faizinin yüzde 46’da sabit kalması ve üst bantta yüzde 49’dan 150 baz puan indirimle yüzde 47,5’e çekilmesi öne çıkıyor.
Petrol fiyatları arttı dolar güçlendi
Diğer yandan, geçtiğimiz haftanın son işlem gününde İsrail ve İran arasındaki gerilim, piyasaları olumsuz etkileme potansiyelini artırıyor. Bu gerilimle birlikte, bir ay içinde yüzde 15 yükselen petrol fiyatları gün içinde 76 doları aşarken, 74 dolar seviyelerine de yaklaştı. Mayıs ayının başında petrol fiyatları 60 dolara kadar gerilemişti. Küresel dolardaki değer kazancı, Türkiye’de dolar/TL’nin yönünü yukarı çevirdi. Haziran ayına iyi başlayan Borsa İstanbul endeksleri de bu olumsuz hava nedeniyle günü kayıpla kapattı. Bu gelişmeler, Merkez Bankası’nın PPK beklentilerini de oldukça etkiledi. Uzmanlar, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun yaşanan bu gelişmeler ışığında nasıl bir karar alacağını değerlendirdi.
Daha ihtiyatlı bir iletişim sergileyebilir
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, Merkez Bankası’nın haziran ayı toplantısında faiz indirme olasılığının düşük olduğunu ifade etti. Kara, Ortadoğu’daki gelişmelerin politika faizini etkilemeyeceğini ve indirme ihtimalinin de ciddi şekilde azaldığını savundu. Ayrıca, piyasa katılımcıların dar faiz koridoru beklediğini ancak bu konjonktürde dar bir koridorun pek mantıklı olmayabileceğini belirtti. İran-İsrail geriliminin bu beklentiyi daha da azaltabileceği üzerinde duran Kara, karar metninin küresel gelişmelerle enerji fiyatlarına dair risklerden dolayı daha ihtiyatlı bir şekilde kaleme alınabileceğini ifade etti.
Riskler arttı Merkez Bankası bekleyecektir
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, Merkez Bankası’nın temkinli bir tavır sergileyeceğini vurgulayarak, Hürmüz Boğazı meselesinin kritik bir öneme sahip olduğunu, zira bu boğazın İran kontrolünde olduğunu hatırlattı. Küresel petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz ticaretinin önemli bir kısmının bu boğazdan geçmesi, Merkez Bankası’nın risk almaktan kaçınma gerekliliğini artırıyor. Murat, PPK gününe kadar TLREF’in de yüzde 46 seviyesine gerileyeceğini, bu seviyenin hem Merkez Bankası hem de piyasa için yeterli olacağını belirtti. Savaş riski nedeniyle Merkez Bankası’nın politika faizini indirme ve üst sınırı düşürme konusunda isteksiz olacağını ifade etti.
Temkinli duruş sürecek indirim 11 Eylül’de
EMCAP Advisory Yönetici Ortağı Dr. İnanç A. Sözer, temkinli bir süreçten geçildiğine dikkat çekti. Jeopolitik gerginliklerin bu duruma neden olduğunu belirtirken, yaşanan son saldırıların Merkez Bankası’nın sıkı duruşunu haklı çıkardığını kaydetti. Sözer, Merkez Bankası’nın any bir faiz değişikliğine gitmeyeceği görüşünü güçlendirdiğini ve ilerleyen dönemde Türkiye’nin istikrar programını sürdürecek küresel bir ortamın oluşacağına, faiz indirimlerinin ise 11 Eylül’deki toplantısından itibaren kademeli olarak başlayacağına inandığını aktardı.
Merkez Bankası’nın eli kısıtlanacaktır
Pusula Portföy Yönetim Kurulu Üyesi İris Cibre, faiz indirim beklentilerinin düştüğüne dikkat çekti. Cibre, benzin ve motorin zamlarının enflasyonist etkiler yaratacağına vurgu yaptı. Merkez Bankası’nın geçtiğimiz günlerde 150 milyar TL’lik repo ihalesi açtığına değinen Cibre, bunun ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini düşürmeye devam edeceğini söyledi. Ancak İran’ın olası tepkisinin, petrol fiyatlarını beklenmedik bir seviyeye taşıma riskinin bulunduğunu belirtip, Merkez Bankası’nın eli kısıtlanabilir. Dolar/TL’nin son bir ayda yüzde 1,75 artış göstermesi, ihracatçılara destek sağlayabilirken, bu artışın devam etmesinin dolarizasyona neden olabileceği kaygılarını da beraberinde getiriyor. Euro/TL’de artışın yüzde 5’e ulaştığını ekleyen Cibre, Merkez Bankası’nın döviz kuru konusunda daha stabil durması gerektiği görüşünde.
Kaynak: Ekonomim
