EVRİM KÜÇÜK
Küresel çelik üretiminde yavaşlama belirtileri gözlemleniyor. Dünya Çelik Birliği (World Steel Association) verilerine göre, 2025 yılı Mayıs ayında 70 ülkenin çelik üretimi 158,8 milyon tona düşerek, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,8 azalma yaşadı. Aylık bazda ise üretimde yüzde 2’lik bir artış görüldü. Bu durum, yılın ilk beş ayında toplam üretimin yüzde 1,3 daralarak 784 milyon tona gerilemesiyle birlikte, küresel çelik pazarında talep kaynaklı sorunların arttığını gösteriyor. En dikkat çekici düşüşlerin yaşandığı ülke ise Çin oldu. Dünyanın en büyük çelik üreticisi konumundaki Çin, 86,6 milyon tonluk üretimiyle Mayıs ayında yıllık bazda yüzde 6,9’luk bir gerileme kaydetti. Bu, zayıf iç talebin ve ihracata dayalı üretim modeline dönüşün işareti olarak değerlendiriliyor. Söz konusu dönemde Rusya da aynı oranda, yüzde 6,9; Almanya yüzde 6,4; Japonya ise yüzde 4,7 oranında düşüş yaşadı.
Türkiye, Mayıs’ı 3.15 Milyon Ton Üretimle Kapattı
Ukrayna’daki çelik üretimindeki azalma yüzde 13,8’e ulaşırken, Hindistan yüzde 9,7, İran ise yüzde 4,5 oranında artış gösterdi. Türk çelik üreticileri, Mayıs 2025’te çelik üretimini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,8 oranında azaltırken, bir önceki aya göre yüzde 4,6 artırarak 3,15 milyon ton seviyesine ulaştı. Geçen ay pik demir üretimi, bir önceki aya göre yüzde 2,1 ve bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 16,3 azalarak 742 bin tona düştü. Ocak-Mayıs döneminde ise Türkiye çelik sektörünün üretimi, 2024 yılının aynı dönemine göre yüzde 1,4 oranında gerileyerek 15,41 milyon tona indi. Pik demir üretimi de yıllık bazda yüzde 12,6 düşüşle 3,82 milyon ton olarak gerçekleşti. WorldSteel, Türkiye’deki çelik talebinin 2025 yılında 2024 yılına göre yüzde 1,7 azalarak 35,5 milyon tona gerileyeceğini öngörüyor.
Çin’de Zayıf Talep, Rekor İhracat
Çin çelik piyasası, yapısal bir dönüşüm sürecinde bulunuyor. İç talepteki zayıflık devam ederken, üreticiler dış pazarlara yönelmiş durumda. S&P Global verilerine göre, Mayıs ayında Çin’in çelik görünür tüketimi yıllık bazda yüzde 12,3 azalarak 75,6 milyon ton seviyesine geriledi. Ocak-Mayıs dönemi toplam tüketimi ise yüzde 3,9 düşüşle 374,8 milyon ton olarak kaydedildi.
İnşaat sektöründe gözlemlenen yavaşlama ve mevsimsel etkiler bu düşüşü hızlandıran unsurlar arasında yer alırken, üretimde herhangi bir duraksama yaşanmadı. Bu durum ihracata olumlu yansıdı: Mayıs ayında yarı mamul ve mamul çelik ihracatı, yıllık bazda yüzde 20,2 artış göstererek 11,95 milyon tona ulaştı ve tarihinin en yüksek ikinci seviyesine çıktı. Ocak-Mayıs döneminde ihracat toplamda yüzde 16,5 artarak 53,2 milyon tona ulaştı.
İhracattaki en dikkat çekici ürün kütük oldu. Yılın ilk beş ayında kütük ihracatı yüzde 471 artarak 4,17 milyon tona çıktı. Çin’in en büyük üç alıcısı ise Endonezya, Filipinler ve Suudi Arabistan oldu. Bu ülkeler, toplam kütük ihracatının yaklaşık yüzde 44’ünü oluşturmaktadır. Çelik piyasasında yaz aylarında geleneksel olarak görülen durgunluğun ardından, eylül-ekim döneminde mevsimsel bir toparlanma bekleniyor. Ancak bu toparlanmanın gücü, başta Çin olmak üzere büyük üretici ve ihracatçı ülkelerin üretim politikaları ve ticaret rotalarıyla doğrudan ilişkilidir.
Çin’in iç talebi toparlanmadan yüksek üretim seviyelerinde kalması, diğer üretici ülkelerde fiyat baskısını artırabilir. Bu durum, küresel çelik piyasasında dengesiz bir arz fazlası doğurabilir.
Kaynak: Ekonomim
