ŞEBNEM TURHAN
2023 yılının ilk altı ayında, Türk Lirası cinsinden varlıklar; yurtiçindeki siyasi gerginlikler ve küresel jeopolitik gelişmelerden olumsuz etkilendi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun 19 Mart’ta gözaltına alınıp tutuklanması, finansal piyasalarda dalgalanmalara yol açtı. Bu durum, borsa üzerinde olumsuz bir etki yaratırken, döviz kurlarında yukarı yönlü hareketler gözlemlendi. Bu çerçevede, yılın ilk yarısında Aselsan hissesinin dahil olduğu teknoloji endeksi, gram altın ve Euro, yüksek getirileriyle dikkat çekti. Aselsan hisseleri, ilk yarıda yüzde 102 değer kazanarak iki katına çıktı ve endeksi önemli ölçüde etkiledi. Gram altın, yaşanan belirsizlikler ve döviz kuru hareketliliklerinden etkilenirken, Euro ise global güç dinamiklerini TL karşısında gösterdi.
TÜİK’in haziran ayındaki piyasa beklentisi olan yüzde 1,5 aylık enflasyonu baz alarak yaptığı hesaplamalara göre, yılın ilk yarısındaki enflasyonun yüzde 16,81 düzeyinde gerçekleşmesi tahmin ediliyor. Bu oranı baz alarak, yatırım araçlarının reel getiri oranlarını değerlendiriyoruz.
Euro ve Dolar Aylık Reel Getiri Sağladı
Döviz kurları, 19 Mart’taki İBB operasyonu sonrası değer kazandı. Dolar/TL, yılın ilk yarısında yüzde 12,79, Euro/TL ise yüzde 27,45 arttı. Yüzde 16,81 enflasyon oranı dikkate alındığında, Dolar/TL yatırımcısına reel olarak yüzde 3,44 kaybettirirken, Euro/TL yatırımcılarına yüzde 9,11 kazandırdı. Haziran’da, hem Dolar hem de Euro yatırımcılarını üzdü. Dolar, aylık bazda yüzde 2,07 artarken reel getirisi yüzde 0,56 oldu. Euro, yüzde 5,07 değer kazanarak reel getiri yüzde 3,52 olarak hesaplandı. İlk yarıda gram altın ve serbest piyasada çeyrek altın, yatırımcısına çift haneli reel getiriler sağladı; gram altın yüzde 40,77 artarak reel getirisi yüzde 20,51 olurken, haziran ayında yüzde 1,32 artışla aylık yüzde 0,18 kaybettirdi. Çeyrek altın ise ilk yarıda yüzde 40,35 değer kazanarak yatırımcısına yüzde 20,51 reel getiri sağladı, haziranda ise reel olarak yüzde 0,05 kaybettirdi.
Teknoloji Endeksinde Aselsan Ağırlığı Yüzde 65,65
Borsa İstanbul’da birçok endeks, yatırımcılarına yılın ilk yarısında reel kayıplar yaşattı. Ancak, bazı hisselerin olağanüstü performansı, belirli endekslerin öne çıkmasını sağladı. Bu hisselerin başında Aselsan geliyor. Yılın ilk yarısında yüzde 102 büyüyen Aselsan hisseleri, yatırımcılarına yüzde 72,93 reel getiri sunarken, teknoloji endeksinin yüzde 65,65’ini oluşturdu. Aselsan sayesinde teknoloji endeksi, ilk yarıda yüzde 46,8 yükseliş göstererek, yüzde 25,67’lik reel getiri ile zirveye yerleşti. Haziran ayında Aselsan’ın hisse dalgalanmaları nedeniyle teknoloji endeksi yüzde 8,83 artış göstererek, aylık reel getirisi yüzde 7,22 olarak kaydedildi. Aselsan hisseleri, haziranda yüzde 13,04 yükselerek, reel getirisini yüzde 11,36’ya çıkardı.
Kuyaş Hissesi İnşaat Endeksini Uçurdu
Borsa endekslerinde bir hissenin gösterdiği olağanüstü performans sayesinde kazandıran endeksler arasında inşaat endeksi ön plana çıkıyor. Kuyaş’ın yüzde 24,38 ağırlık taşıdığı inşaat endeksi, yılın ilk yarısında yüzde 35,45 artış gösterdi ve reel getiri yüzde 15,96 oldu. Kuyaş hisseleri ise yılın ilk yarısında yüzde 208,7 değer kazanarak yatırımcısına yüzde 164,27 reel getiri sağladı. Haziran’da inşaat endeksi yüzde 7 artarak yüzde 5,42 reel getiri sağlarken, Kuyaş hisseleri de yüzde 30,41 artarak yüzde 28,48 reel getiri elde etti.
Halka Arz Endeksinde Pasifik Hissesi Öne Çıktı
Halka arz endeksi, yılın ilk yarısında yüzde 30,48 artış performansı ile dikkat çekti. Bu performansın arkasında, yüzde 6,62’lik ağırlığı ile öne çıkan Pasifik Eurasia Lojistik’in önemli bir rolü bulunuyor. Pasifik hisseleri, yılın ilk yarısında yüzde 177,74 değer kazanarak yatırımcısına reel olarak yüzde 137,77 kazandırdı. Halka arz endeksinin ilk yarıda reel getirisi ise yüzde 11,7 olarak hesaplandı. Haziran ayında yüzde 7,13 artan halka arz endeksi, yüzde 5,55 getiri sağlarken, Pasifik hisseleri haziranda yüzde 5,19 yükselerek yüzde 3,63 reel getiri sağladı.
Vişne Madencilik Yüzde 1389,8 Yükseldi
Madencilik ve aracı kurumlar endeksi, bu yılın ilk yarısında borsa üzerinde reel getiri sağlayan iki endeks arasında yer aldı. Toplamda 5 endeks, yatırımcılarına reel kazanç sağladı. Madencilik endeksi, ilk yarıda yüzde 27,37 artış göstererek reel getirisi yüzde 9,04 oldu. Aracı kurumlar endeksi ise yüzde 20,37 büyüyerek reel getirisi yüzde 3,05 oldu. Madencilik sektöründe en dikkat çeken hisse, Vişne Madencilik oldu. 11 Şubat’ta borsa işlemine başlayan Vişne Madencilik hisse fiyatı, yüzde 1389,80 artarak akıl almaz bir reel getiri sağladı. Vişne Madencilik, madencilik endeksinde yüzde 9,45 ağırlık taşıyor.
Haziranda Gedik Yatırım Performansı Dikkat Çekti
Haziran ayında aracı kurumlar endeksinin performansı oldukça dikkat çekiciydi. Bu endeks, haziranda yüzde 27,48 değer kazanarak, yüzde 25,6 ile ayın reel getiri şampiyonu oldu. Gedik Yatırım’ın aylık yüzde 142,37’lik yükselişi aracı kurumlar endeksinin başarılı performansında önemli rol oynadı. Aracı kurumlar endeksinde Gedik Yatırım, yüzde 3,36 ağırlığa sahip olmasına rağmen, aylık neredeyse 2,5 kat artış ile endeksi yukarı taşıdı.
■ İlk Yarıda 20 Endekste Negatif Performans
Yılın ilk yarısında BİST100, BİST500 ve bankacılık endeksi gibi birçok endeks, negatif bir performans sergiledi. Bu durum, enflasyondan arındırıldığında yatırımcılarda ciddi kayıplara neden oldu. BİST100 endeksi, yılın ilk yarısında yüzde 4,33 düştü ve yatırımcılar için reel kaybı yüzde 18,1 olarak kaydedildi. BİST500 ise neredeyse sabit kalan yüzde 0,05 kayıpla yılı tamamladı, ancak yatırımcıların reel kaybı yüzde 14,42 olarak hesaplandı. Bankacılık endeksi de yılın ilk yarısında yüzde 3,73 değer kaybederek, reel kaybı yüzde 17,55 oldu. Ancak haziran ayında bankacılık endeksi, performansıyla birlikte aylık bazda en çok kazandıran endeksler arasında yer almayı başardı. Haziran’da yüzde 16,07 artış gösteren bankacılık endeksi, yatırımcılarına yüzde 14,35 reel getiri sağladı. BİST100 yatırımcısı ise haziran’da reel olarak yüzde 2,73 kazanç sağlamayı başardı. BİST500 yatırımcıları için aylık reel getiri ise yüzde 3,19 olarak hesaplandı. İlk yarının çoğu endeks için olumsuz geçmesine rağmen, haziran ayında jeopolitik gelişmelerin etkisinin görüldüğü bazı endeksler, yatırımcılarını tatmin etme başarısını gösterdi. Kalan 23 endeks ise yatırımcılara reel kazanç sağladı.
Kaynak: Ekonomim
