Çekmecelerde ve depolarda unutulan eski cep telefonları, şarj cihazları, uzaktan kumandalar ve çeşitli elektrikli aletlerin içerisinde, günümüzde tüm dünyayı etkileyen değerli madenler yer almaktadır.
Bu durum, özellikle nadir toprak elementleri ve bu elementlerden elde edilen mıknatıslar için geçerlidir. Elektrikli otomobillerden, akıllı telefonlara kadar neredeyse tüm elektronik cihazların üretiminde vazgeçilmez bir parça olan bu madenlerin değerleri son dönemde büyük bir artış göstermiştir.
ÇİN, DÜNYA NADİR TOPRAK ÜRETİMİNDEKİ PAYININ %90’INDAN FAZLASINA SAHİP
Çin, dünya genelindeki nadir toprak üretiminin %90’ından fazlasını kontrol etmekte, bu durum onu global pazarda baskın bir konuma yerleştirmekte ve olası bir elektrik kısıntısı yaratma potansiyeline sahip. Ülke, zaten ihracatı kısıtlamış ve lisans işlemlerinde ciddi gecikmelere yol açmıştır. Bu durum, otomobil üreticileri ve tedarikçilerini bu nadir mıknatısların temininde sorunlar yaşayabilecekleri konusunda uyarmaktadır.
Reuters’ın haberine göre, ABD’deki Otomotiv İnovasyon İttifakı (AAI) ile Motor ve Ekipman Üreticileri Derneği (MEMA), 9 Mayıs’ta Trump yönetimine bir mektup göndererek nadir mıknatısların tedarik durumu hakkında kaygılarını dile getirmiştir.
Ancak mevcut durum hâlâ iç açıcı değil. AAI ve MEMA’nın CEO’ları, Çin’den gelen ihracatın, uzmanlara göre “yüzlerce sayfa belge” gerektiren karmaşık lisans başvuruları nedeniyle Nisan ayında yarı yarıya düştüğünden büyük bir endişe taşıdıklarını ifade etmektedirler.
AAI, BMW, Ford, General Motors, Honda, Hyundai, Stellantis, Toyota ve Volkswagen gibi büyük otomotiv firmalarını temsil ederken; MEMA, büyük çoğunluğu orijinal ekipman ve yan sanayi tedarikçilerinden oluşan 1.000’den fazla üyesiyle dikkat çekmektedir.
Nadir toprak madenleri başka ülkelerde de bulunsa da, bu kaynaklardan çıkarılan materyallerin işlenmesi için genellikle Çin’e bağımlı kalınmaktadır. Elektronik geri dönüşüm şirketleri ise, mıknatıs talebini karşılamak adına üretimlerini artırmaya çalışsalar da, gereken ölçeğe ulaşmaları yıllar alabilir.
Bu nadir mıknatıslar, silecek motorları, ABS sensörleri, otomatik şanzımanlar, ışıklar ve güvenlik sistemleri gibi kritik bileşenler için hayati öneme sahiptir. Elektrikli mobiliteye geçiş süreci hızlandıkça bu bileşenlere olan talep de önemli oranda artmaktadır. Bu nedenle, nadir mıknatısların “kara altın” olarak adlandırılması da tesadüf değildir.
Pazar dinamikleri, talebin arzı aşacağına işaret ederken, bu durum nadir toprak elementlerinin değerinin artmasının önünü açmaktadır. Böylece, tanıdık bir materyal, önümüzdeki on yıllarda belki de en değerli maddelerden biri haline gelebilir.
Kaynak: Halk TV
