Gazze İçin Yeni Plan: Mısır Koordinasyonu ve Detaylar

Gazze İçin Yeni Plan: Mısır ve Arap Ülkeleri Harekete Geçti

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Yardım ve inşaat malzemeleri taşıyan tırlar ve iş makineleri Kerem Ebu Salem sınır kapısından Gazze’ye girdi (21 Şubat 2025)

Donald Trump’ın Gazze’yi alma açıklamalarının ardından, Mısır’ın liderliğini üstlendiği bir grup ülkede, Filistin halkının topraklarında kalmasını sağlamak amacıyla alternatif bir plan üzerinde çalışmalar ivmelendi.

Reuters haber ajansının bildirdiğine göre, Gazze’nin yeniden inşası için en az dört farklı taslak üzerinde çalışılıyor ve bu taslaklardan biri Mısır’ın öncülüğünde şekillenen bir plan olup, Arap ülkelerinin bir kısmından destek bulmuş durumda.

Söz konusu plan, Gazze’de Hamas olmaksızın bir yönetim mekanizmasının oluşturulmasını da öngörüyor. BBC’ye konuşan kaynaklar, Kahire’nin planın teknik detaylarını finalize etmeye yakın olduğunu ifade ediyor. Masada, enkaz kaldırma, yeniden inşa, halkın bu süreci nasıl yöneteceği ve yeni yönetim mekanizmasının kurulması gibi konular yer alıyor.

Ancak, Gazze’deki silahlı grupların, özellikle Hamas ve İslami Cihad’ın durumu hala belirsizliğini koruyor. Mısır, planın ABD yönetimiyle işbirliği içinde geliştirileceğini duyurdu. Ayrıca, Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği’nin (AB) de plan dahilinde rol alacağı ifade ediliyor.

Planı hayata geçirme hedefi doğrultusunda, 21 Şubat Cuma günü Riyad’da ilk resmi olmayan görüşmeler yapıldı. Filistin Yönetimi’nin de dahil olabileceği bir bölgesel konferansın detayları üzerine müzakereler gerçekleştirildi. Bu buluşmanın ardından 27 Şubat tarihlerinde Kahire’de bir Arap zirvesi planlanmış, ancak bu zirve lojistik sebepler dolayısıyla ertelenmiştir.

Planın Uygulama Aşamaları

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, 19 Ocak’taki ateşkes ilanı sonrası Gazze halkı ilk kez kuzeye hareket edebildi

Bir Mısırlı kaynak, AB ülkeleri de dahil olmak üzere geniş katılımlı bir Gazze konferansının hazırlıklarının sürdüğünü belirtiyor. Kahire’nin geliştirdiği planda, Gazze’nin üç ayrı insani bölgeye ayrılması ve her birinde temel ihtiyaçların karşılanacağı 20 büyük kamp kurulması öngörülüyor.

Gazze’nin yeniden inşası sürecinde, enkaz kaldırma işlemleri sırasında halkın barınması için on binlerce mobil ev ve çadırın bölgeye temin edilmesi gerektiği vurgulanıyor, ancak bu durum henüz İsrail tarafından onaylanmamıştır. Ayrıca, Gazze’ye düzenli yakıt ve inşaat malzemesi girişi sağlanmasının gerekliliği de belirtiliyor.

Mısır’ın önerisi, Gazze’deki yeniden inşa sürecinin Arap ülkeleri ve uluslararası bağışçılar tarafından finanse edilmesini ve yaklaşık 50 çokuluslu inşaat şirketinin üç insani bölgede 18 ay içinde konut yapmasını hedefliyor. Bu finansman kapsamındaki süreç, Arap ve uluslararası temsilcilerden oluşan bir komite tarafından yönetilecek.

Plana dair diğer bir önemli ayrıntı ise, insani bölgelerin kurulmasını takiben Mısır sınırında tünel kazılmasını engellemek için bir tampon bölge oluşturulmasının da gündeme gelmiş olmasıdır.

Mısır Mühendisler Sendikası başkanı Dr. Tarek el-Nabarawi, bu projenin destekçi sayısı ve maliyet göz önüne alındığında, üç ile beş yıl sürebileceğini ifade etti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Şubat’ta yaptığı açıklamada, güvenlik endişelerinden dolayı Gazze’ye mobil evlerin ve inşaat ekipmanlarının girişine izin vermeyeceğini bildirdi.

Hamas’ın Durumu ve Geleceği

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Gazze Şehri’nin doğusundaki El-Zeytun semtinde yerlerinden edilen Filistinlilerin bir kısmı çadirlara yerleştirildi

BBC’ye bilgi veren Mısırlı kaynaklar, plandaki en önemli konulardan birinin Hamas ve diğer silahlı grupların durumu olacağına dikkat çekiyor. Plan çerçevesinde, Altı Gün Savaşı öncesi sınırlar içerisinde bir Filistin devletinin kurulması ve bu grupların silah bırakmasının mümkün olabileceği belirtiliyor.

Yapılan öneriye göre, Doğu Kudüs’ün başkent olarak kabul edileceği bir Filistin devleti ile İsrail arasında bir tampon bölge kurulması hedefleniyor. Gazze’den gelecekte tehdit oluşmayacağına dair güvence vermek amacıyla bu bölgenin yeri henüz netleştirilmedi.

Geçiş sürecinde, Hamas katılımı olmadan Gazze’yi yönetecek bir Filistinli komitesinin oluşturulması planlanıyor. Arap ülkeleri ve uluslararası güçlerin, bu geçici komiteye destek vermesi öngörülüyor. Hamas, daha önce Gazze’nin ulusal bir komiteye devredilmesine olumlu yaklaşsa da, komitenin üyelerinin seçiminde rol almak istediğini ve izinsiz olarak karadan birliklerin belli bölgelere konuşlandırılmasına onay vermeyeceğini açıklamış durumda.

BBC’ye bilgi veren Mısırlı kaynak, Arap ülkelerinin, AB ile işbirliği içinde Filistin Yönetimi’ne personel eğitimi konularında destek vermesinin de plan kapsamında yer aldığını duyurdu.

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Mısır bayraklı iş makineleri Refah Sınır Kapısı’nda

Trump’ın Gazze Planı

ABD Başkanı Donald Trump, Filistinlilerin Gazze’den taşınma planını çeşitli kez gündeme getirdi. Bu planın yanı sıra bölgeyi bir turizm merkezine dönüştürmekten de bahsetti. Trump, Filistinlilerin molozlar arasında yaşaması konusunda eleştirilerde bulunarak projesini savundu.

Trump, eğer Filistinliler bu teklifi reddederse, Mısır ve Ürdün’e sağladıkları yardımları kesme tehdidinde bulundu. Associated Press’in eski Orta Doğu editörü Dan Perry, Trump’ın bu planının Arap ülkelerine Hamas’ı Gazze’den uzaklaştırmaları için baskı yapmayı amaçladığını öne sürdü.

Perry’ye göre, Trump bu açıklamalarıyla özellikle Katar’ın Hamas’a verdiği mali desteği sonlandırmayı da hedefliyor. Ürdün Kralı II. Abdullah’ın, Beyaz Saray’daki görüşmesinde Trump’a Filistinlilerin Gazze’de kalmasını istemesi ise dikkat çekti. Ancak Trump, resmî açıklamalarında Filistinlilerin Gazze’den taşınma planını savunmaya devam ediyor.

Trump, hâlâ Filistinlilerin Gazze’de kalmasına izin verebileceğini, bunun karşılığında Hamas’ın kaldırılması ve Gazze’nin yeniden inşası için milyarlarca dolar talep edeceğine inanıyor. Perry ayrıca Gazze’de, Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi’ne bağlı ve Mısır ile Körfez ülkeleriyle işbirliği yapan teknokratlardan oluşan bir yönetimin kurulabileceğini iddia ediyor.

Arap Dünyasının Trump Üzerindeki Etkisi

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman

Suudi siyasi analist Dr. Mubarak Al-Ati, ABD’nin bölgedeki her hangi bir müdahalesinde Suudi Arabistan ve Mısır eksenli çıkarlarının göz önünde bulundurulacağını kaydetti. Mısırlı kaynaklar, Trump’ın Suudi Arabistan ziyaretinin bu bağlamda önemli olduğunu, Arap ve Amerikan ilişkilerinin geleceği açısından bir dönüm noktası olacağını belirtiyor.

Washington’dan diğer bir siyaset uzmanı Dr. Hassan Mneimneh, Trump’ın Arap planına yanıt olarak Mısır ve Ürdün’e askeri ve ekonomik yardımları kesmesi durumunda, bu ülkelerin karşılık vermek zorunda kalacağını ifade ediyor. Riyad’ın ABD’deki yatırımlarını durdurma olasılığının, yeni ekonomik ilişkilere kapı açabileceği belirtiliyor.

Suudi uzman Al-Ati, İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki normalleşme sürecinin Trump yönetimi için cazip olduğunu ve Riyadın, 1967 sınırlarına dayanan bir Filistin devletinin kurulmasını müzakere taktiği olarak kullanabileceğini vurguladı. Kahire’nin son zamanlarda Camp David barış anlaşmasını iptal etme imasında bulunması, Trump üzerinde Arap planını reddetmemesi konusundaki baskıyı artırabileceği düşünülüyor.

Kaynak: BBC Türkçe