Nöbetçi Eczaneler
Araçlarla ya da Yürüyerek Eve Dönüş Başladı
15 aydır yerlerinden edilerek zor günler geçiren Gazze halkı için, evlerine dönüş yolculuğu bugün başladı. Gazze Şeridi’nin küçük coğrafyasında bu mesafe belki de kısa olsa da, geri dönüş, İsrail’in saldırıları nedeniyle yerle bir olan bölgede umutlu bir geleceğe adım atmayı simgeliyor.
Karşı karşıya kalınan insani krizin boyutunu anlamak ise oldukça zor. Deyr el Balah’ta aylardır sığınan Gazze’li gazeteci Ghada el-Kurd, “Tesis yok, hizmet yok, elektrik yok, su yok, altyapı yok. Sıfırdan yeniden başlamak zorundayız” şeklinde görüş bildiriyor.
Acil gıda ve barınma ihtiyaçlarına yönelik yardımların ulaşmaya başlaması, bu süreçte bir nebze olsun umut sağlıyor. BM Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu (UNRWA) yetkilisi Sam Rose, “Çatışmaların başlamasından bu yana görmediğimiz düzeyde bir yardım akışı başladı. Gıda, su, battaniye, hijyen ürünleri gibi temel ihtiyaçları karşılayabiliyoruz. Ancak bu sadece bir başlangıç,” diyor.
Gazze’de yaşanan felaketin ardından barınma ihtiyacı, uzun vadede karşılanması gereken büyük bir sorun haline gelecek. Savaşın başlangıcında, 700 bin kişi Gazze kenti ve çevresindeki bölgelerden kaçarken, bilinmeyen sayıda kişi de bölgeyi terk etmeyi reddetti. Geride bıraktıkları bazı yerler tamamen yok olurken, bazılarında ise hasar mevcut.
Kaynak, Getty Images
BM, Gazze’deki yapıların %70’inin yıkıldığını veya hasar gördüğünü tahmin ediyor. Bölgenin kuzeyinde en büyük yıkım meydana geldi. Savaş öncesi 200 bin kişiye barındıran Cebaliye Mülteci Kampı, tamamen yok oldu.
Birçok kişi için çadırda yaşamak, ne yazık ki sona ermiş olmayacak. Gazze yönetimi, Gazze Şehri ve kuzeyine dönenler için 135 bin çadır ve karavana ihtiyaç olduğunu öngörüyor. BM, Ağustos ayından bu yana sınırda bekleyen 20 bin çadıra ek olarak büyük miktarlarda branda ve şilte temin edebildiğini duyurmakta. Ancak, büyük barınma talebinin karşılanmasında zorluklar yaşanabileceği belirtiliyor.
Sam Rose, “Dünyanın herhangi bir yerinde yardım faaliyetleri için üretilmiş bu kadar çok çadır yok,” diyerek mevcut durumu ifade ediyor.
Kaynak, EPA
Savaş süresince kuzeyde kalmayı başaranların geri dönüşüyle birlikte barınma problemi daha da büyüyecek gibi görünüyor. Esma Tayeh, ailesi Cebaliye’den kaçarken kuzeyden ayrılmayı tercih etmemiş. Esma, “Her gün cinsiyet bazlı şiddet olaylarını duyuyorum,” sözleriyle mevcut durumu endişe verici bulduğunu dile getiriyor.
Barınma ihtiyacı haricinde, mültecilerin geri dönüşü, yerel pazarlar üzerinde de dengesizlik yaratmaya başlıyor. Esma, “Pazara gittiğimde, ilk kez donmuş balık almak istedim ama satıcılar fiyatları artırmıştı,” diyor.
Kaynak, Planet Labs PBC
Öte yandan, geri dönenlerle birlikte su ve elektrik arzı üzerindeki baskı da artacak. Tüm bu zorluklara rağmen, dönenler arasında umut dolu ifadeler de dikkat çekiyor. Bir kadın, “Kuzeye döndüğümüz için gerçekten mutluyuz, güneyde yaşadığımız sıkıntıları geride bıraktık” diyor.
Beyt Hanun’dan gelen tanıklıklar ise kentin tanınmayacak halde olduğunu söylüyor. Gazze’de yapılan önerilere ise Mısırlı ve Ürdünlü yetkililerin tepkisi sert oldu. Her iki ülke, travma geçirmiş mültecilerin birden gelişinin sosyal yaşam ve güvenlik üzerindeki etkilerinden kaygılı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın bu mültecilerin kalıcı olarak Mısır ya da Ürdün’e gitmesi yönündeki önerisi, iki ülke tarafından hızla kınandı. Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, “Ürdün, Ürdünlüler için; Filistin de Filistinliler için,” açıklamasında bulundu.
Kaynak, Reuters
Gazze’nin yeniden inşası yapılmaz ve insanların daha iyi bir gelecek umudu verilmezse, bu sosyal sorunlar daha da derinleşebilir. Gazeteci Ghada el-Kurd, “Birkaç ay içinde neler olacağına bakacaklar. Her şeyi kaybettiklerinde ve yeniden inşa süreci gecikirse, insanlar Gazze’de kalmayı tercih etmeyecek,” sözleriyle durumu özetliyor.
Savaşın başladığı Ekim 2023’ten bu yana 150 bin civarında kişi Gazze’yi terk etti. Ghada, maddi durumu elverenlerin başka ülkelere, Arap dünyasına veya ötesine yeni bir yaşam arayışına girebileceğinin altını çiziyor. Ancak en zor durumda kalanların geride kalacağı öngörülüyor. “Trump’ın insanların daha iyi bir yaşamı hak ettiğini söylediğine katılıyorum ama bu, neden Gazze’de olmasın?” diyerek, Gazze halkının haklarını savunuyor.
Kaynak: BBC Türkçe