Gazze’de Hamas’a Karşı Protestolar
29 Mart 2025 tarihinde, Gazze’de yüzlerce kişi, Hamas-İsrail savaşının sona ermesini ve Hamas’ın yönetimden çekilmesini talep etmek amacıyla sokaklara döküldü.
Beyt Lahya’da gerçekleştirilen eylemler, 2023 yılının Ekim ayında başlayan İsrail saldırılarından bu yana bölgedeki en büyük protestolar olarak kaydedildi.
Aktivistler, sosyal medyada paylaşılan videolarla genç erkeklerin “dışarı, dışarı, dışarı, Hamas dışarı” sloganları attığını gösterdi.
Protestolar, İsrail’in yaklaşık iki aylık bir ateşkesin ardından Gazze’de askeri operasyonlara yeniden başlamasıyla eş zamanlı olarak gerçekleştirildi. 18 Mart’tan bu yana devam eden hava saldırıları sonucunda yüzlerce Filistinli hayatını kaybetti ve binlercesi yerinden oldu.
İsrail, Hamas’ı ABD’nin ateşkesi uzatma teklifini reddetmekle suçlarken, Hamas da İsrail’i Ocak ayında yapılan asıl anlaşmayı ihlal etmekle itham ediyor.
Hamas, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu savaşı yeniden başlatmakla kınadı. Hamas destekçileri ise protestoları küçümseyerek katılımcıları vatan haini ilan ediyor.
Protestoların Talepleri
Protestocular, BBC’ye yaptıkları açıklamalarda savaştan “bitkin düştüklerini” ifade etti.
Gazze’den bir sakini olan Fatima Riad El Amrani, BBC Arapça’nın “Gazze Yaşam Hattı” programına verdiği mülakatta, “Uyuyamıyoruz, yiyemiyoruz, hatta temiz su bile bulamıyoruz. Bu, küçük düşürücü bir yaşam. Her anlamda yorgunuz,” şeklinde konuştu.
Kaynak, Getty Images
Başka bir gazze sakini, Hamas’ın bölgeyi yönetemeyeceğini ve “Yeterince şiddet ve yıkım yaşadık. Şu anda İsrail veya Batı dünyasıyla yüzleşecek bir konumda değiliz. Dünya, sanki tümüyle karşımızda,” diye ekledi.
Adını vermek istemeyen bir başka protestocu ise, açlık, yoksulluk ve ölüm nedeniyle eylemlere katıldığını belirtti ve “Oğlumu kaybettim ve bunun karşılığında hiçbir telafi yok. Yeni bir ülke istiyoruz,” dedi.
Protestolar Planlı mı, Spontane mi?
Filistin Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu Müdürü Dr. Ammar Dweik, Gazze’deki insanların zor yaşam koşullarına rağmen eylemlerin hem spontane hem de barışçıl bir şekilde gerçekleştirildiğini belirtti.
Dr. Dweik, “İnsanlar umutsuz bir noktaya ulaştı ve Hamas kontrolü bırakırsa insani acılarının hafifleyeceğine inanıyorlar,” dedi.
Washington’daki Orta Doğu Enstitüsü araştırmacısı Dr. Hassan Mneimneh, protestoların spontane olduğunu kabul etse de, eylemcilerin gelecekte Gazze’yi hangi grubun yöneteceği konusunda belirsizlik olduğunu söyledi.
Filistinli aktivist Abdulhamid Abdel-Atti, protestoları organize edenlerin çoğunun siyasi olarak bağımsız gençler olduğunu ve herhangi bir siyasi gruba ait olmadıklarını ifade etti. Fakat BBC ile konuşan Gazze dışındaki bazı kişiler de protestoların düzenlenmesine katkıda bulunduklarını açıkladı.
Kaynak, Getty Images
Filistin Siyasi Haritası
Filistin halkının siyasi liderliği geçmişten itibaren iki merkezi güç arasında bölünmüştür: Gazze’de Hamas ve işgal altındaki Batı Şeria’da Filistin Yönetimi aracılığıyla El Fetih hareketi.
Hamas’ın 2006 yılındaki Filistin parlamento seçimlerini kazanmasının ardından, Hamas ile El Fetih arasındaki ayrışma daha da derinleşmiştir. Hamas, Filistin yönetimine karşı durarak geçmişte yapılan İsrail-Anlaşmaları’nı reddetmiştir.
El Fetih, İsrail’in varoluş hukuku tanıyan bir yönetim olarak, dış dünya ile müzakerelerde Filistinlilerin temsilcisi olarak öne çıkmıştır. Bu durumu fırsat bilen İsrail ve Batılı müttefikleri Gazze’ye abluka uygulamıştır.
Hamas, 2007 yılında El Fetih yanlısı güçleri Gazze’den çıkardıktan sonra, uzlaşı çabaları ise sonuç vermemiştir.
Gazze’de Siyasi Bir Değişim Olabilir Mi?
Son savaşın patlak vermesiyle birlikte Gazze’deki Hamas’a yönelik eleştiriler artış göstermiştir. Ancak yine de gruba sadık olanlar bulunmaktadır ve bu desteğin ne kadar değiştiği belirsizdir.
Gözlemciler, 2023 Ekim’inde başlayan savaştan önce de Hamas’a karşı muhalefetin var olduğunu, ancak misilleme korkusuyla bu eleştirilerin gizli kaldığını aktarmaktadır.
Protestoların ardından Gazze’deki El Fetih sözcüsü Munther el Hayek, Hamas’ı “halkın sesine kulak vermesi” konusunda görevi bırakmaya çağırdı ve Hamas’ın varlığının “Filistin davasına tehdit” haline geldiğini belirtti.
Hamas, protestolarla ilgili herhangi bir açıklama yapmazken, yetkilisi Bassem Naim, bir Facebook grubunda herkesin “halkımıza yönelik saldırganlığa ve milletimize ihanete karşı sesini yükseltme” hakkının bulunduğunu ifade etti. Bunun yanı sıra Naim, Gazze’deki insani koşulların “şaibeli siyasi gündemler” için kullanılmaması gerektiğini de vurguladı.
Bazı aktivistler, protestoların devam etmesini beklediklerini dile getirdi.
Kaynak: BBC Türkçe
