Hamas Liderleri Sırasıyla Hedef Oluyor

Hamas’ın Lider Kadrosunun Kaybı

Kaynak, Getty Images

31 Temmuz 2024 tarihinde güncellenen bir rapora göre, Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e yönelik gerçekleştirdiği saldırı sonrasında, örgütün üst düzey liderleri arasında çok sayıda kayıp yaşandı.

İsrail, 7 Ekim planının mimarı olarak suçladığı Muhammed Deif’in Temmuz ayındaki bir hava saldırısında öldüğünü duyurdu. Deif, Gazze’de Yahya Sinvar’ın hemen ardından örgütün ikinci adamı olarak kabul ediliyordu. Sinvar, 16 Ekim 2024’te Gazze’de meydana gelen çatışmalar sırasında yaşamını yitirdi.

Hamas’a yönelik suikastlar, Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde 1987’de başlayan ilk Filistin ayaklanmasının bu yana devam etmekte. Örgütün liderleri ve kilit isimleri, İsrail’in hedefi haline geldiği biliniyor.

Hamas’ın siyasi bürosunun başındaki İsmail Haniye de Tahran’da düzenlenen bir suikast sonucu hayatını kaybetti. İsrail, aradan birkaç ay geçtikten sonra bu saldırıyı kendisinin gerçekleştirdiğini doğruladı.

Muhammed Deif

Muhammed Deif, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın lideriydi. Filistinliler arasında “Deha” olarak anılan Deif, İsrailliler tarafından ise “dokuz canlı kedi” takma adıyla bilinirdi.

Deif, 1989 yılında İsrail tarafından tutuklandıktan sonra, İsrail askerlerini yakalamak amacıyla İzzeddin el-Kassam Tugayları’nı kurdu. Salıverildikten sonra Gazze’den İsrail’e geçiş için kullanılan tünellerin inşasında etkin bir rol üstlendi.

İsrail tarafından en çok aranan kişilerden biriydi ve 1996 yılında birçok İsrailli’nin ölümüne sebep olan otobüs bombalamalarının planlayıcısı olarak suçlanıyordu. Ayrıca, 1990’ların başında üç İsrail askerinin kaçırılması ve öldürülmesi olaylarında da rolü olduğu iddia edilmiştir.

2000 yılında hapishaneye girmesinin ardından, 2. Filistin intifadası sırasında kaçmayı başardı. O tarihten sonra izini kaybettirdi. Deif’in sadece üç bilinen fotoğrafı mevcut; biri eski, diğer iki fotoğrafı ise ya maskeli ya da gölgesi. 2002 yılında gerçekleştirilen önemli bir suikast girişiminde bir gözünü kaybetti.

İsmail Haniye

Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye, 31 Temmuz 2024 tarihinde Tahran’daki konutunda, güdümlü bir füze ile düzenlenen saldırıda yaşamını yitirdi. İran, Haniye ve koruma görevlisinin, ülke dışından atılan bir füze ile vurulduğunu bildirdi.

Haniye, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin töreni için Tahran’da bulunmaktaydı. İsrail, yaklaşık altı ay sonra bu suikastı üstlendiğini açıkladı. 24 Aralık 2024’te, İsrailli Bakan Israel Katz, bu saldırının kendilerine ait olduğunu teyit etti.

Yahya Ayyaş

Filistinli intihar eylemcilerinin arkasındaki “Mühendis” olarak anılan Yahya Ayyaş, 5 Ocak 1996’da o dönem Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kontrolündeki Gazze’de öldürüldü. Ayyaş’ın cep telefonunun elinde patlaması sonucunda yaşamını yitirdi, bu olay sonrasında Filistinliler, sorumluluğu üstlenmeyen İsrail’i suçladı.

Hamas, Şubat ve Mart aylarında üç İsrail kentinde toplam 59 kişinin öldüğü dört intihar saldırısı ile misilleme yaptı.

Halid Meşal

Hamas’ın kurucularından ve eski siyasi lideri Halid Meşal, 1997 yılında Ürdün’ün başkenti Amman’da İsrail ajanlarının gerçekleştirdiği başarılı bir suikast girişimine uğradı. Meşal’e yolda yürürken şırıngayla zehir enjekte edildi.

Ürdün makamları bu suikast girişimini gün yüzüne çıkardı ve iki Mossad ajanını tutukladı. Dönemin Ürdün Kralı Hüseyin, o dönemdeki İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’dan, Meşal’e enjekte edilen maddenin panzehrini istedi. Aksi takdirde zanlıların idam edilmesi ve Ürdün ile İsrail arasındaki barış anlaşmasının sona erdirilmesi tehdidinde bulundu.

ABD Başkanı Bill Clinton’ın devreye girmesiyle Netanyahu, ilk başlarda reddettiği bu talebi kabul etmek zorunda kaldı. Bu olayla birlikte Hamas lideri Şeyh Ahmed Yasin’in de serbest bırakılması kararlaştırıldı. Ancak Yasin, yedi yıl sonrasını Gazze’de kaybetti.

Şeyh Ahmed Yasin

İsrail, Hamas’ın kurucuları arasında yer alan ve dini lider kabul edilen Şeyh Ahmed Yasin’i 22 Mart 2004 tarihinde, Gazze’deki bir camiden çıkarken bir helikopterle ateşlenen füze ile öldürdü. Bu olay, Gazze’de binlerce Filistinli tarafından intikam sloganları atarak protesto edildi.

Hamas yetkilileri, bu suikastın “cehennemin kapılarını açtığını” ifade etti. Suikast, Filistin’de ve diğer Müslüman ülkelerde büyük çaplı protestolarla karşılık bulurken, İsrail-Filistin çatışmasında önemli bir tırmanış yaşandı.

Abdülaziz El Rantisi

Hamas lideri Abdülaziz El Rantisi, 17 Nisan 2004’te Gazze’de bir araca düzenlenen İsrail helikopteri saldırısında hayatını kaybetti. Bu suikast sonrası Hamas liderliği yer altına inmeye zorlandı ve Rantisi’nin halefinin kimliği gizli tutuldu.

Bu suikast, Şeyh Ahmed Yasin’in öldürülmesinin hemen ardından gerçekleşti ve Rantisi’nin kısa sürede Hamas liderliğini üstlenmesiyle dikkat çekti.

Adnan El Gul

Adnan El Gul, Hamas’ın bombalama uzmanı olarak biliniyordu ve 21 Ekim 2004’te Gazze’de bir İsrail hava saldırısında yaşamını yitirdi. Hamas askeri kanadının lideri Muhammed Deyif’in yardımcısı olarak görev yapan El Gul, “Kassam” roketlerinin yapımında önemli rol üstleniyordu.

Nizar Rayan

Nizar Rayan, Hamas’ın en sert politik liderlerinden biri olarak öne çıkıyordu. İki eşinin yanı sıra yedi çocuğuyla birlikte, 1 Ocak 2009’da Cebaliye mülteci kampındaki bir bombalı saldırıda hayatını kaybetti. Bunun yanı sıra, 15 Ocak 2009’da, Hamas’ın İçişleri Bakanı Said Seyyam bir İsrail hava saldırısında öldürüldü; Seyyam, 13.000 Hamas polisinden ve güvenlik görevlisinden sorumluydu.

Salih Aruri

Salih Aruri, Beyrut’un güney banliyölerinde 2 Ocak 2024’te İsrail’e ait bir insansız hava aracıyla düzenlenen saldırıda yaşamını yitirdi. Aruri, Hamas’ın askeri kanadı Kassam Tugayları’nın kurucusu olarak tanınıyordu.

Kaynak: BBC Türkçe