İmamoğlu Gözaltında, Piyasalarda Dalgalanma!

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun lisans diplomasının iptal edilmesi sonrasında, İBB yöneticileriyle birlikte 106 kişinin gözaltına alınması büyük yankı uyandırdı. “Yolsuzluk” ve “terör” suçlamaları ile gözaltında bulunan İmamoğlu’na destek amaçlı gösteriler düzenlenirken, Türk Lirası ve piyasalar üzerinde de hızlı bir değer kaybı yaşanıyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) durumun ciddiyetine binaen “tarihi” müdahalelerde bulunmaya başladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “programın sürdüğü ve her şeyin yolunda olduğuna” dair açıklamalar yapmaya devam ediyor.

Financial Times’a göre, TCMB, Türk Lirası’nda ilk gün yüzde 10’un üzerinde yaşanan değer kaybını durdurmak için yalnızca ilk gün yaklaşık 12 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirdi.

3 Gün Boyunca Müdahale

19 Mart Çarşamba günü başlayan süreçte, Borsa iki kez devre kesme işlemi yaparken, döviz kurlarında dolar ve Euro hızlı bir şekilde yükseliş gösterdi. Dolar/TL 41 seviyesinin üzerine çıkarken, Euro da 44 lira civarını aştı.

TCMB’nin müdahalesi sayesinde kurlar gün sonunda geri çekilirken, perşembe ve cuma günlerinde de piyasalarda türbülans sürmeye devam etti.

Reuters ve Bloomberg’in hesaplamalarına göre, ilk gün yapılan yaklaşık 12 milyar dolarlık döviz satışının ardından, iki günde toplamda 14 milyar dolar daha ek satış gerçekleştirildi. Böylece sadece üç günde piyasalarda toplamda 26 milyar dolarlık döviz satışı yapılmış oldu.

Kuru Tutmak İçin Ne Kadar Döviz Satıldı?

Yurt içinde uzmanlar, döviz müdahalesinin miktarını hesaplamaya çalışırken, TCMB’nin eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, oluşan duruma dair verilerin henüz netleşmediğini belirtti. Ancak, tahminlere göre “son 3 günde yaklaşık 23 milyar dolar satılmış görünüyor. Bu tahminler, Çarşamba ve Perşembe-Cuma günlerinde harcanan miktarları kapsıyor” dedi.

“Hayat İşte Hep Böyle”

Prof. Dr. Evren Bolgün, döviz satışlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Bolgün, “1.5 yıl boyunca dünyayı 3 kez dolaşarak yabancı yatırımcılardan portföy yatırımı için döviz talep ettin. Çoğunlukla yerli yatırımcılar ise dövizlerini bir yıl önce bozarak TL faizine geçtiler. Bu süreçte 100 milyar dolar rezerv toplarken, bunun 25 milyar dolarını 3 günde geri veriyorsun. Hayat işte hep böyledir” ifadelerini kullandı.

“TCMB’nin Elindeki Araçlar Yeterli Olmayacak”

Prof. Dr. Kamil Yılmaz, piyasadaki bu sert dalgalanmaları CNBC-e yayınına yaptığı değerlendirmede ele aldı. Yılmaz, “Merkez Bankası’nın elinde yeterince araç bulunmaktadır. Ancak uzun vadede bu araçlar, piyasalardaki istikrarı sağlamak için yeterli olmayacaktır. 15 kez 10 milyar dolar satsanız, elindeki rezervler bir süre sonra tükenecektir” dedi.

“Güven Ortamı Sağlanmadıkça Kurlar Yükselir”

Prof. Dr. Emre Alkin, hem rezervlere hem de gündeme dair şu değerlendirmelerde bulundu: “Özel sektör döviz borçları 170 milyar dolardan 125 milyar dolara düşmüştü. Ancak şu an tekrar 180 milyar dolara yükseldi. Güven ortamı sağlanmadıkça döviz kurlarında her fırsatta artış gözlemlenecektir. Rekor rezervler, hızlı bir şekilde eriyebilecek durumdadır. Bunun bilincinde olmakta fayda var.” dedi.

TCMB, bu süreç içerisinde ara PPK toplantıları da düzenleyerek çeşitli önlemler aldı; gecelik borçlanma faizini artırdı.

Financial Times’a konuşan bir Türk bankacı, meydana gelen durum için “piyasalarda kontrolün kaybedildiğini” belirterek bunun da “güvene” zarar verdiğini vurguladı. Dünya genelinde özellikle JP Morgan, Goldman Sachs, HSBC ve ING gibi büyük bankalar; Türkiye için gelecekteki beklentilerin değişmediğini ancak “risklerin” arttığını duyurdu.

Vadeli İşlemler Devam Ediyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz işlemlerine de devam etti. TCMB’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, 21 Mart Cuma günü 885 milyon dolar tutarında Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satışı gerçekleştirildi. Sonuç olarak, toplamda son üç günde 1 milyar 122 milyon dolar karşılığı Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satımı yapılmış oldu.