ABD’nin İran’ın Nükleer Tesislerine Saldırısı
Amerikan uçakları, İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine saldırdı.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) tarafından yapılan açıklamada, Fordo tesisinin çevresinde radyasyon seviyesinde bir artış gözlemlenmediği bildirildi.
Kurumun başkanı Rafael Grossi, bu nedenle başkanlar kurulunu olağanüstü bir toplantıya çağırdığını duyurdu.
Uzmanlar, İran’ın nükleer tesislerine yapılan saldırıların olası etkilerini değerlendirdi.
Uzmanlar, mevcut koşullar altında büyük bir nükleer sızıntı olasılığının düşük olduğunu ifade ediyor.
Sızıntının büyüklüğü ve etkisi, vurulan tesisin türüne göre değişiklik gösterebilir. Enerji üreten nükleer santrallerin hedef alınması büyük riskler barındırırken, uranyum zenginleştirme tesislerindeki olası hasar daha sınırlı sonuçlar doğurabilir.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Enerji Enstitüsü’nden Nükleer Uzman Profesör Doktor İskender Atilla Reyhancan, saldırıların hedef aldığı tesislerin enerji üreten santraller yerine uranyum zenginleştirme tesisleri olduğunu vurguladı.
Bu tesisler, gaz halinde bulunan uranyumu, santrifüj adındaki silindirik cihazlarda uranyum-238 ve uranyum-235 izotoplarına ayrıştırmaktadır. Uranyum-235, nükleer enerji ve nükleer bomba yapımında kullanılmaktadır.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, 21 Haziran’da yaptığı açıklamada, saldırıya uğrayan tesislerde nükleer malzeme bulunmadığını veya yalnızca düşük oranlarda doğal ya da az zenginleştirilmiş uranyum bulunduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Reyhancan, Natanz tesisinin gaz santrifüj sistemleri barındırdığını ve nükleer tesislerin dış etkilere karşı korunaklı inşa edildiğini belirtti. Bu nedenle, sızıntının yerel ölçekte etkili olabileceğini ve Türkiye’nin bu durumdan etkilenmesini beklemediğini söyledi.
Diğer bir uzman, Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Yücel, uranyum zenginleştirme tesislerinin vurulması durumunda uranyum hekzaflorür gazı riski oluşabileceğini belirtti. Bu gazın, gözlere, deriye ve akciğerlere zarar verebileceği vurgulandı.
Fordod tesisinin yerin 100 metre altında inşa edildiği ve yalnızca özel bombaların etkili olabileceği düşünülüyor.
Prof. Yücel, UF6 gazının havayla temas ettiğinde zararlı olabileceğini belirterek, bu gazın çok az miktarda bile sağlık sorunlarına yol açabileceğini söyledi.
Nükleer Reaktör Vurulursa Ne Olur?
Uzmanlar, İran’ın güneyindeki Buşehr nükleer santralinin vurulması durumunda yaşanacakları değerlendirdi. Prof. Dr. Haluk Yücel, reaktörün hasar görmesi halinde radyoaktivite seviyesinin değişebileceğini belirtti.
Prof. Dr. İskender Atilla Reyhancan, olası bir sızıntının fisyon ürünleri şeklinde gerçekleşeceğini ve bunun Türkiye’ye ulaşma ihtimalinin olduğunu vurguladı.
Bunun yanı sıra, Türkiye’de olası radyoaktif sızıntılar için hazırlıklar da sürüyor. Türkiye’deki nükleer felaketlere karşı sorumluluk İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile Nükleer Denetleme Kurumu’na aittir. Erken uyarı sistemleri, bu gibi durumlarda kritik öneme sahip.
NDK, Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (RADİSA) aracılığıyla Türkiye’de radyasyon ölçüm uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Türkiye genelinde toplamda 239 RADİSA istasyonu bulunmaktadır.
İsrail’in İran’ın nükleer tesislerini hedef almasından sonra, NDK, Türkiye’de radyasyon seviyelerinde herhangi bir artış olmadığını bildirdi.
Olası bir artış durumunda, URAP planı çerçevesinde neler yapılacağı ve hangi kurumların sorumlu olduğu belirlenmiştir. Amaç, acil durumların önlenmesi ve halkın bilgilendirilmesidir.
Prof. Dr. Yücel, radyoaktif sızıntı durumunda alınacak tedbirleri paylaşarak, NDK’nın radyoaktif iyot tabletleri ve kimyasal gaz filtreleri sağlama kapasitesine dikkat çekti.
Reyhancan ise, çözümlerin uzak olmadığını belirterek, felaket durumunda panik yapmamak gerektiğini ifade etti.
Kaynak: BBC Türkçe
