İranlılar Sınırda: Kaçış mı, Kalış mı?

İranlıların Türkiye Sınırında Zorlu Tercihleri

Türkiye sınırındaki İranlılar, çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalmış durumda. İnternet kısıtlamaları, devletin uyguladığı sansür ve hava saldırılarının yarattığı can kaybı gibi durumlar arasında, ülkelerini terk etme kararı almak zorunda kalıyorlar.

Farnaz*, durumunu şu sözlerle ifade ediyor: “Bombardıman başladığında sadece bizim mahallede mi yoksa tüm ülkeyi mi hedef aldığını bilmiyorduk.” Farnaz, Türkiye’deki müzakere edilen ateşkes öncesinde ailesini ziyaret etmekteydi.

İranlı-Amerikalı sanatçı, Tahran’daki olayları izlediği devlet medyasına güvenemediği gibi internet erişiminin kısıtlı olması da durumunu daha da zorlaştırıyordu. “O günler, karanlık bir kutuda yaşamak gibiydi,” diyor. “Dışarıdan çeşitli sesler kulaklarınıza geliyor ama ne olup bittiğini anlamanın bir yolu yok. Korkunç bir duygu.”

Sınırda İran'dan Türkiye'ye ulaşan insanlar

Van, Türkiye’de İran sınırına en yakın havalimanı olarak önemli bir merkez konumunda. Savaş öncesinde çok sayıda İranlı turist, tatil ve iş amaçlarıyla bu kente geliyordu. Van’da Farsça konuşulan birçok restoran ve dükkan mevcut.

Farnaz, Tahran’dan gelen zorlu yolculuğu sırasında, Amerikan pasaportunun olumsuz bir duruma yol açmasını korkusunu taşıdığını belirtiyor. “Ordu ve polis, aracımızı üç kez durdurdu, çantalarımızı dikkatle incelediler.” diye aktarıyor.

Saldırıların başladığı ilk geceyi “Korkunçtu, sarsıcı bir gürültü ve camların şıngırtıları altında yatağımda sallandım,” diye anıyor. “Uyandığımda kabus gördüğümü düşündüm. Herkesin korku içinde olduğunu görünce bunun gerçek olduğunu anladım.”

Türkiye’ye ulaştığında, ABD’nin İran’ı bombaladığı haberi Farnaz’ı sevindiriyor. Akrabaları için endişeli olmasına rağmen, “İslam Cumhuriyeti rejiminin bu sayede devrileceğini düşündüğü için” bu durumu olumlu karşılıyor.

Türkiye-İran sınır kapısında ellerinde valizle yürüyen insanlar

Kapıköy/Razi sınır kapısında ya da Van Havalimanı’nda bekleyen İranlıların, çok azı konuşmayı kabul ediyor. İran yönetimi, yabancı basınla görüşenleri casusluk suçlamasıyla cezalandırıyor; bu nedenle birçok kişi korku içinde, ne yapacakları konusunda kararsız.

Sınırda, arkadaşlarının ulaşmasını bekleyen bir kadın, “Arkadaşlarımdan haber alamıyorum çünkü internet bağlantısı yok. Ama yakında burada olacaklarını umuyorum,” dedi.

İki saat sonra, iki genç kadın birbirine sarılarak ağlayarak sınıra ulaşabiliyor. Savaşın etkisiyle gelen bu duygusal anlar oldukça çarpıcı.

Sınır kapısında herkes İran’dan çıkmak istemiyor. Kapı haftanın her günü açık; bu nedenle küçük gruplar halinde insanlar girip çıkabiliyor. Türkiye tarafında, minibüslerden inen aileler İran’a geçmeye çalışıyor.

Annesiyle seyahat eden genç bir kadın, “Savaş olduğunu biliyorum ama benim evim, hayatım Tahran’da. Orada olmam gerekiyor,” diyor. Evinden uzakta olmanın getirdiği kaygıyı ifade ederken, evde neler olduğuna dair belirsizliğin kendisini daha da endişelendirdiğini belirtiyor.

Bir başka 26 yaşındaki kadın ise, İran’dan çıkarak Türkiye’ye ulaşmasının ardından, Kanada’daki işine geri dönmek için uzun bir yolculuk yapmak zorunda kalacak. Ancak bıraktığı dedesi ve diğer akrabaları için endişeli. Annesi ise ABD’nin saldırıları konusundaki öfkesini dile getiriyor.

Annesinin, kızıyla havalimanına kadar gelmesine rağmen, onunla Kanada’ya gitmeyeceği ve Tahran’a döneceği belirtiliyor. “Biz İran-Irak savaşından sağ çıkmış bir halkız ki o daha zordu. Bu savaştan da geçeceğimize inanıyorum,” ifadeleriyle umutlarını aktarıyor.