“Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024” araştırmasının sonuçları, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından duyuruldu.
İSO tarafından gerçekleştirilen “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024” araştırmasına göre, en büyük 500 sanayi şirketinin üretimden elde ettikleri satışlar 2023 yılına oranla yüzde 36,3 artarak 8 trilyon 688,5 milyar liraya ulaştı. Ancak bu artış oranı, 2023’te yüzde 42,1, 2022’de yüzde 119 ve 2021’de yüzde 73,8 düzeyindeydi.
Böylece son 4 yılın en düşük artış oranı kaydedildi ve üretimden satışlardaki performansın zayıfladığı gözlemlendi. Geçen yıl elde edilen artış, yüzde 41,1 seviyesindeki yurt içi üretici enflasyonunun altında kaldı.
İSO 500’ün ihracatı ise 2024 yılında, bir önceki yıla kıyasla yüzde 1,5 artış göstererek 96,6 milyar dolara yükseldi. Bu artış, Türkiye’nin dış satımındaki artışın 0,9 puan altında kalırken, dünya genelindeki ekonomik gelişmelerin ihracatı önemli ölçüde etkilediği belirtildi.
Kârlarda sert düşüş
En büyük 500 sanayi kuruluşunun faaliyet kârı, geçen yıl yüzde 31,6 azalarak 937 milyar liradan 641 milyar liraya düştü. Faaliyet karlılığı oranı ise yüzde 12,5’ten yüzde 6,2’ye gerileyerek, 2014-2023 ortalaması olan yüzde 10,4’ün altında kaldı.
İSO 500’ün vergi öncesi kâr ve zarar (FAVÖK) toplamı, yüzde 58,5 düşerek 267 milyar liraya geriledi. Satış karlılığı oranı da yüzde 8,6’dan yüzde 2,6’ya indi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr ve zarar (FAVÖK) toplamının ise yüzde 12,1 ile sınırlı bir artış göstererek 1,3 trilyon liraya ulaştığı gözlemlendi. Ancak bu artış, FAVÖK karlılığı oranını yüzde 15,7’den yüzde 12,8’e çekti.
Zarar eden şirket sayısı 152’ye çıktı
Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu arasında 2024 yılında 348 şirket kâr elde ederken, 152 kuruluş zarar bildirdi. Zarar eden şirket sayısı, bir önceki yıl 96 olarak kaydedilmişti.
İSO 500’deki mali ve diğer borçlar, 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 45,1 oranında bir artış gösterdi. Şirketlerin devreden KDV yükü ise yüzde 26,9 artarak 85 milyar liraya yaklaştı. Bu artışın enflasyonun altında kalmasının pozitif bir yan etkisi olduğu ifade edildi.
Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı, 0,3 puanlık artışla yüzde 7,4’e yükselirken, orta düşük teknoloji yoğunluğa sahip sanayilerin payı 2,5 puan azalarak yüzde 31,4’e geriledi. Orta yüksek teknolojili sanayiler grubunun payı da 3,6 puan düşüşle yüzde 26,7 seviyesine indi.
Halka açık şirketlerde zirve
En büyük 500 şirket içinde Ar-Ge harcaması yapan kuruluşların sayısı, önceki yıl ile sabit kalarak 265 olarak belirlendi ve Ar-Ge harcamaları yüzde 98,4 artarak 60,7 milyar liraya ulaştı.
Şirketlerdeki istihdam ise yüzde 2,6 artış göstererek 825 bin kişiye yaklaşırken, çalışanlara ödenen maaş ve ücretler, yüzde 90,9’luk bir artışla 813 milyar liraya kadar yükseldi.
İSO 500 içinde halka açık şirketlerin sayısının 85’den 88’e çıkarak en yüksek rakama ulaştığı dikkat çekti. Bu şirketler arasında, yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısının da 2022 yılında 108 olan dip seviyesinden 2024 yılında 124’e yükseldiği kaydedildi.
Sanayi Anadolu’da büyüyor
Geçtiğimiz yıla ait araştırma sonuçları, sanayinin Anadolu bölgesinde büyüdüğünü gösteriyor. 500 büyük şirket arasında 144 firma ile İstanbul Sanayi Odası öne çıkarken, onu 44 şirketle Ankara Sanayi Odası ve 39 şirketle Kocaeli Sanayi Odası takip etti.
Ege Bölgesi Sanayi Odası 37, Gaziantep Sanayi Odası 29, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası 17, Adana Sanayi Odası 16, Kayseri Sanayi Odası 13, Manisa Ticaret ve Sanayi Odası ile Denizli Sanayi Odası 11’er, Mersin, Konya ve Kahramanmaraş sanayi odaları 8’er, Balıkesir Sanayi Odası 7, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası 6 kuruluşla listenin içerisinde yer aldı.
Kaynak: Ekonomim
