ŞEBNEM TURHAN
19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından Türkiye piyasalarda yaşanan dalgalanmalar, faiz oranlarını önemli ölçüde etkiledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, nisan ayındaki Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 350 baz puan artırarak, faiz oranını yüzde 42,5’ten yüzde 46’ya çıkardı. Bu süreçte piyasa gösterge faizi ve Borsa İstanbul gecelik ortalama repo faizi de yükseliş göstererek, aynı dönemde 7 puan, ağırlıklı fonlama maliyeti ise 5.5 puan arttı. Ticari kredi faizleri son bir ayda yaklaşık 10 puan, mevduat faizleri ise 5 puanın üzerinde bir artış yaşadı. 19 Mart öncesinde politika faizinde 2.5 puanlık bir indirim beklenirken, şimdi yüksek faiz seviyelerinin devam etmesi öngörülüyor.
Fonlamada Farklı Kanallarla Maliyet Artışı
İmamoğlu’na yönelik gözaltı süreci öncesinde, yabancı yatırımcıların hisse ve tahvil alımına hız vermesi bekleniyordu. Ancak 19 Mart’ta oluşan belirsizlikler, piyasaların Merkez Bankası’nın nisan toplantısında 250 baz puan indirim yapılacağı yönündeki beklentilerini alt üst etti. Faiz oranları yükselmeye başladı. Merkez Bankası, önce ara toplantıda faiz koridorunun üst sınırını yüzde 46’ya yükseltti, ardından PPK toplantısında politika faizini yüzde 42,5’tan yüzde 46’ya, gecelik borç verme faizini de yüzde 49’a çıkararak faiz oranlarını artırdı.
18 Nisan’da Merkez Bankası, 20 Mart’tan bu yana durdurduğu haftalık repo ihalelerine yeniden başladı. Ancak fonlamanın tamamını bu kanaldan gerçekleştirmedi ve bankaları Borsa İstanbul’a yönlendirdi. Bu durum, ağırlıklı fonlama maliyetinin, politika faizi olan yüzde 46’nın üzerinde oluşmasına sebep oldu. Faiz oranları, 19 Mart’tan bugüne kadar bir ay içinde ciddi şekilde yükseldi.
TLREF Faizi Ayrıcalıklı Artışlar Yaşadı
Politika faizinin 3.5 puan artışı ile birlikte, BİST ortalama repo faizi 18 Mart’ta yüzde 42,02 seviyesinden, 18 Nisan’da yüzde 48,95’e yükseldi. Bu artış yaklaşık 7 puan oldu. Merkez Bankası’nın ağırlıklı fonlama maliyeti ise 18 Mart’ta yüzde 42,5 iken, Nisan’da yüzde 47,97’ye ulaştı ve 5.47 puan yükseldi.
Ağırlıklı fonlama maliyetinin bu seviyelerde bir daha oluşması, ocak ayı başından öncesine dayanıyor. Son bir ayda, fonlama maliyeti 5.5 puan, BİST ortalama repo faizi de 7 puan artış gösterdi. Ticari kredi faizleri için gösterge sayılan TLREF faizleri 18 Mart’ta yüzde 42,02 seviyesindeydi. Faiz koridoru üst sınırı yüzde 46’ya çıkarıldığında TLREF oranı da benzer seviyelere yükseldi. 17 Nisan’daki PPK sonrası, TLREF faiz oranları yüzde 46’nın da üzerine çıkarak yüzde 48,99’a ulaştı.
Ticari Kredi Faizinde Yüksek Artışlar Görüldü
Merkez Bankası’nın politika faizindeki artış ve ağırlıklı fonlama maliyetindeki yukarı yönlü değişiklikler, kredi ve mevduat faizlerini zorluyor. 17 Nisan’daki karar sonrası bazı özel bankalarda rotatif ticari kredi faizleri yüzde 60-62 seviyelerine kadar tırmandı. Ancak genel olarak bankacılık sektöründe ortalama ticari kredi faizi yüzde 51-54 aralığında bulunuyor. 19 Mart öncesinde ise bu oranlar yüzde 42,5-44 aralığındaydı, yani yaklaşık 9-10 puanlık bir artış kaydedildi. Uzun vadeli ticari kredilerde de faiz beklentileri değişti ve bankacılık kaynakları, yüksek faiz seviyelerinin devam edeceğine vurgu yaptı.
Mevduat Faizlerinde Yüzde 55 Seviyesi Görüldü
Mevduat faizleri, politika faizindeki artışın gerisinde kalsa da artış gösterdi. 18 Mart’ta yüzde 40’ın altında kalan standart TL mevduat faizleri, Merkez Bankası’nın kararlarıyla yüzde 50’ye kadar yükseldi. Özellikle 32 gün gibi kısa vadeli mevduatlar, en çok yükselme yaşarken, üç aylık vadeli mevduat faizleri de artıştan nasibini aldı. Bankacılık sektöründe, büyük hacimli mevduatlar için yüzde 55 faiz teklifi yapıldığı gözlemleniyor.
■ Carry Trade Girişleri Yeniden Hızlanıyor
Yükselen faiz oranları, carry trade faaliyetlerinde bir canlanmaya yol açtı. Bankacılık kaynakları, 18 Nisan itibariyle yeni girişlerin başladığını, Merkez Bankası’nın da döviz alım süreçlerine yöneldiğini belirtiyor. Girişlerin önceki dönemlerle kıyaslandığında daha düşük olsa da, devam etmesi, Merkez Bankası’nın rezerv durumunu düzeltmesine yardımcı olabilir.
■ Yatırım Kararları 2026’ya Kaldı
Merkez Bankası’nın fonlama maliyetlerinin artması ve kredi faizlerinin yükselmesi, reel ekonomi üzerindeki etkilerini göstermeye başladı. TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, piyasa oyuncularının Merkez Bankası’nın hamlelerinden memnuniyet duyduğunu ancak yatırım kararlarının 2026’ya ertelendiğini vurguladı. Merkez Bankası’nın verileri, kredi faizlerinin yükseldiğine dair durumları ortaya koymakta.
Kaynak: Ekonomim
