ŞEBNEM TURHAN
Jeopolitik gerilimlerin artması, Türk Lirası (TL) varlıklarında dalgalanmalara neden oldu. Küresel hisse senedi piyasaları, ABD’nin İran ve İsrail arasındaki gerilime müdahil olduğu günde sınırlı düşüşler yaşarken, Türkiye borsası haftaya kayıpla başladı. Son bir yıl içerisinde yaklaşık yüzde 16 değer kaybeden Borsa İstanbul BİST100 endeksi, açılışı yüzde 0,94 düşüşle yaptı ve gün içinde dalgalı bir seyir izleyerek günü yüzde 0,67 kayıpla tamamladı. Petrol şirketlerinin hisse değerleri BİST100’ü desteklemeye çalışırken, ulaştırma endeksinde sert satışlar yaşandı. Dolar/TL ise yüzde 0,14 artış gösterdi. TL tahvil faizleri yukarı yönlü bir hareketle yükseldi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, piyasa açılışından önce piyasa istikrarı için gerekli tüm tedbirleri almaya hazır olduklarını açıkladı.
İsrail ve İran arasındaki gerilim, ABD’nin hafta sonu düzenlediği bombardımanlarla yeni bir boyuta taşındı. Ayrıca dün İran ve Rusya arasında görüşmeler gerçekleştirildi. Bu gelişmeler, enerji ve gıda emtialarında yukarı yönlü hareketlere neden olurken, küresel borsalar sınırlı tepkilerle karşılık verdi. Petrol fiyatları hafif yükselmekle birlikte 80 dolar seviyesine henüz ulaşamadı. Dolar endeksi, başlangıçta yükselişe geçse de daha sonra dengelendi ve Euro/dolar paritesi 1,15’in üzerinde kalmayı başardı. Altın fiyatları ise beklentilerin aksine hareket etti, iç piyasada gram altın fiyatları yatay bir seyir izledi. Türkiye’nin iki yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 0,53, beş yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 0,60 ve on yıllık gösterge tahvil faizi de yüzde 0,60 oranında artış kaydetti.
Enflasyonla mücadele programına jeopolitik gerilimler üzerinden tehdit oluşturan unsurlar, özellikle gıda emtiaları ve petrol fiyatları olarak öne çıkıyor. Merkez Bankası’nın, 22 Mayıs’ta açıklanan yılın ikinci enflasyon raporunda, yılsonu enflasyon tahminini yüzde 24 seviyesinde sabit tutması dikkat çekti. Önceki rapor döneminde petrol fiyatları varsayımı ortalama 76,5 dolar olarak belirtilirken, ikinci rapor döneminde bu rakam 65,8 dolara revize edildi. Petrol fiyatlarının yükselmesiyle birlikte, dünkü verilerde fiyatların 75 dolar seviyesinin üzerine çıkması kaydedildi. Gıda emtialarındaki artış ve gübre fiyatlarının etkileri, iç piyasada enflasyonun yükselmesine yönelik kaygılar oluşturuyor. Uzmanlar, döviz kurlarında yaşanabilecek olası dalgalanmalara karşı da uyarılarda bulunuyor. Ancak Merkez Bankası, TL’yi desteklemek amacıyla son haftalarda sıkı duruşunu koruyor ve yeni tedbirler alıyor.
BİST100 Haziran Kazancını Koruyor
Borsa İstanbul endeksleri, son dönemde dalgalı bir seyir izlemeye devam etmesine rağmen, Haziran ayına olumlu bir başlangıç yaptı. Dünkü değer kaybına rağmen, BİST100 endeksi Haziran ayında yüzde 1,3 artışla önemli 9000 seviyesinin üzerinde kalmaya çalışıyor. Son bir yılda BİST100 endeksinin kaybı ise yüzde 15’i aşmış durumda. Bankacılık endeksi, güne yüzde 1’in üzerinde kayıpla başlamasına rağmen gün içinde toparlanarak Haziran ayındaki yükselişi yüzde 8,6 seviyesine ulaştırdı. Ancak bankacılık endeksinde bir yıllık kaybın da yüzde 16’ya yakın olduğu görülüyor.
Dün yaşanan kayıpla BİST100 endeksini en çok olumsuz etkileyen hisseler arasında THY ve Pegasus’un bulunduğu ulaştırma endeksi yer aldı. Ulaştırma endeksi, gün içerisinde yüzde 1,71 kayıpla kapandı ve bu ay boyunca jeopolitik gerilimler nedeniyle yaşanan operasyon aksaklıkları yüzünden toplamda yüzde 6,4’ün üzerinde kayıp yaşadı. Son bir yılda ulaştırma endeksindeki kayıp oranı ise yüzde 11’i geçti.
Başta TÜPRAŞ olmak üzere petrol şirketlerinin hisseleri, beklenen fiyat artışları sayesinde dünkü işlem gününü pozitif kapattı. TÜPRAŞ hissesi tek başına BİST100’e yaklaşık 12,5 puan pozitif katkıda bulunurken, içinde bulunduğu kimya endeksi de yüzde 0,77 artış gösterdi. Ancak bu endeks, yıl genelinde yüzde 9,39, son bir yılda ise yüzde 20,2 oranında düşüş kaydetti.
TCMB ve Bankaların Gündemi: Jeopolitik Riskler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan Çakar ve TBB Yönetim Kurulu üyeleriyle birlikte, üç ayda bir düzenlenen toplantıda bir araya geldi. TBB’den yapılan açıklamaya göre, toplantıda küresel ekonomideki son gelişmeler ile yurt içindeki makroekonomik görünüm ele alındı. Son dönemdeki jeopolitik risklerin küresel piyasalara olan etkileri değerlendirildi ve bankacılık sektörü ile işbirliği içinde yürütülen çalışmaların finansal istikrarı sürdürmeye katkısı vurgulandı. Toplantının sonunda, TCMB Başkanı Karahan ve TBB Başkanı Çakar, Merkez Bankası ve bankacılık sektörünün yakın işbirliği içinde olmasından duydukları memnuniyeti dile getirdi. Açıklamaya göre, bu toplantı sektörün sağlıklı ve sürdürülebilir büyümesini desteklemek amacıyla son derece verimli ve yapıcı geçti.
Kaynak: Ekonomim
