ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Kira ve ev fiyatlarındaki sürekli artış, son 14 yıl içinde asgari ücretli bireylerin yaşam koşullarını zorlaştırıyor. Asgari ücretlilerin gelirleri kira ödemeleri açısından bir denge sağlasa da, ev sahibi olma hayalleri giderek daha uzak bir hedef haline geliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanmayan madde sepeti fiyatlarında ‘Kiracı Tarafından Ödenen Gerçek Kira’ gibi veriler ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından sunulan Konut Birim Fiyat bilgileri incelendiğinde, 2010, 2015, 2020 ve 2024 yıllarındaki rakamlar arasında önemli bir değişim gözlemleniyor.
Kiralardaki Artış
TÜİK verilerine göre, 2010 yılı sonunda gerçek kira bedeli 488,11 TL iken, 2015’te 669,22 TL, 2020 yılında ise 1.122,14 TL’ye yükselmiştir. 2022 Nisan’da açıklanan 1.408,73 TL’lik kira bedeli üzerinden yapılan hesaplamalara göre, 2024 sonuna kadar kiralardaki artış oranı yüzde 480’e ulaşmaktadır. Bu oranla, 2024 sonunda kiraların enflasyon hesaplamasında 8.170,65 TL olarak belirleneceği öngörülmektedir.
Ev Fiyatlarındaki Artış
TCMB verilerine göre, Türkiye genelinde 100 metrekarelik bir evin fiyatı, 2010’da 106.270 TL, 2015’te 221.720 TL, 2020’de ise 397.200 TL olarak kaydedilirken, 2024 sonunda bu rakam 3.606.130 TL’ye ulaşacaktır.
Ev Fiyatlarının Kiraya Oranı Artıyor
Kiralardaki artış ile ev fiyatlarındaki yükseliş karşılaştırıldığında, ev fiyatlarının kiraların çok daha üzerinde bir hızla arttığı görülmektedir. 2010 yılında bir ev fiyatı ortalama olarak 218 kira bedeline tekabül ederken, bu oran 2015’te 331, 2020’de 354, 2024’te ise 441 kiraya yükselmektedir.
Asgari Ücretli Ne Durumda?
Asgari ücret, dönem dönem TÜİK’in hesapladığı kiralara oranla avantajlı bir konumda gözükse de, TCMB’nin belirlediği konut fiyatları karşısında geride kalıyor. 2010 yılında asgari ücretin kiraya oranı 1,56 olarak kaydedilirken, 2015’te bu oran 1,80’e çıkıyor. 2020 yılında asgari ücretin kiraya oranı 2,07 olurken, 2024’te 2,08 olarak belirleniyor.
Ancak konut almak söz konusu olduğunda durum farklı bir hâl alıyor. Ev fiyatlarına oranla asgari ücret, 2010’da ev fiyatının yüzde 0,72’sini temsil ederken, 2024 yılı itibarıyla bu oran yüzde 0,47’ye geriliyor.
Asgari ücretliler, genel olarak Türkiye’deki kiraları ödemekte zorlanmazken, ev sahibi olma konusunda büyük zorluklarla karşı karşıya kalıyorlar.
Kaynak: Ekonomim
