VEYSEL AĞDAR
Kurban Bayramı’nın yaklaşmasıyla birlikte, kurbanlık fiyatları tüketicilerin ve üreticilerin ana gündem maddeleri arasında yer alıyor. Doğu Anadolu’dan hayvan sevkiyatları başlayacakken, besiciler yüksek maliyetler ve azalan talepten şikayetçi. Geçmiş yıllarda bayramdan bir ay önce satışlarını tamamladıklarını söyleyen besiciler, bu yıl alım gücünün düştüğünü ve satışların yavaşladığını ifade ediyor. İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakasında kurbanlık satışı yapan işletmeciler, artan girdi maliyetleriyle başa çıkmakta zorlandıklarını belirtiyor. “Eğer satabilirsem, kendimi kâr etmiş sayacağım; çünkü zarar etmemek artık bir başarı” diyen besiciler, yem, saman, nakliye, yer kirası ve çoban ücretinin geçen yıla göre yüzde 100’ün üzerinde arttığını, ancak bu artışı satış fiyatlarına yansıtamadıklarını vurguluyor.
Besi sektöründen gelen bilgilere göre, bu yıl büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatları geçen yıla göre yüzde 30 ila 35 oranında artış gösterdi. Geçen yıl canlı kilogram fiyatı 280-320 lira arasında seyrediyorken, bu yıl bu rakam 350-430 TL arasında değişiyor. Geçen yıl 25-30 bin lira olan kurbanlık büyükbaş hayvan hissesi, bu yıl 30-40 bin TL bandına yükselmiş durumda.
Kurbanlık Alıcıları Enflasyonu Dikkate Alıyor
İstanbul’a genellikle Kars, Ardahan ve Ağrı illerinden sevk edilen kurbanlık hayvanların nakliye maliyetinin Kars’tan 20-25 hayvanlık bir TIR için 100 bin liraya kadar çıktığı bildirildi. Pazarlarda yer kiralarının geçen yıla göre yüzde 100 oranında arttığına dikkat çeken besiciler, “Bölgelere göre değişiklik gösterse de geçen yıl 40-60 bin lira arasında olan 10-15 adetlik yer kiraları, bu yıl 100-150 bin TL’ye kadar yükseldi. Bu maliyetleri satış fiyatlarına yansıtamıyoruz. Çünkü alıcılar, enflasyona göre hesap yapıyor” ifadelerinde bulundular.
Kâr Marjımız Düşerken Maliyetler İki Katına Çıktı
Efe Besi Çiftliği’nin işletmecisi Recep Alan, bu yıl canlı kilogram fiyatlarının 380 ila 400 TL arasında değiştiğini belirtirken, “Geçen yıl devlet canlı kilogram fiyatını 285 TL olarak açıklamıştı. Bu yıl henüz resmi bir açıklama yapılmadı ama piyasada kilogram fiyatı 400 TL’ye kadar yükselmiş durumda” şeklinde konuştu. Fiyat artışının beklentilerin altında kaldığını kaydeden Alan, “Geçen yıl 120-125 bin TL’ye sattığım 300 kiloluk danayı bu yıl 140-150 bin TL’ye satabiliyorum. Bu da sadece yüzde 20-25’lik bir artış demek. Ancak giderler yüzde 100’e yakın arttı, bu nedenle kâr marjımız ciddi anlamda düştü” dedi.
Tedarik tarafında da sıkıntılar yaşandığını ifade eden Mercan Besi Çiftliği sahibi Mustafa Odabaşı, “Doğu Anadolu’da hayvan sayısı azaldı. Bu durum Batı’daki arzı da olumsuz yönde etkiliyor. Geçen yıl 270-330 TL arasında olan canlı kilo fiyatları şu anda 400-430 TL’ye çıkmış durumda” diye ekledi. Odabaşı, her yıl ortalama 120-150 büyükbaş ve 50’ye yakın küçükbaş kurbanlık sattığını belirterek, büyükbaşta 7 hisseli bir hayvanın tek hissesinin 25 bin ila 35 bin TL arasında değiştiğini kaydetti. Ayrıca, canlı ağırlığı 500, karkas ağırlığı yaklaşık 250 kilogram olan bir kurbanlıkta 1 hissenin 30-35 kilogram kemikli ete karşılık geldiğini ifade etti. Küçükbaş kurbanlık fiyatlarının ise 20-35 bin TL arasında olduğu bilgisini verdi.
Kârdan Feragat Ettik
İstanbul Anadolu yakasında Sancaktepe bölgesinde kurbanlık ve adaklık satışı gerçekleştiren İhsan Karahan, özellikle büyükbaş hayvanlardaki fiyat artışının sınırlı kaldığına dikkat çekti. Kars ve Ağrı’dan büyükbaş hayvanlar, Balıkesir ve Trakya bölgesinden küçükbaş hayvanlar temin ettiklerini kaydeden Karahan, geçen yıl yaklaşık 300 küçükbaş hayvan sattığını hatırlattı. Bu yıl büyükbaş kurbanlık hayvanlarda canlı kilo fiyatlarının 350 ile 400 lira arasında değiştiğini söyleyen Karahan, küçükbaş hayvan fiyatlarının ise 15 bin ile 35 bin lira arasında olduğunu bildirdi. Maliyetlerinin geçen yıla göre yüzde 100 artmasına rağmen, vatandaşların alım gücünün düşük olmasının fiyatlara yansıtılmasını engellediğinin altını çizdi.
Diyanet’in Belirlediği Bedel Piyasa Gerçekleriyle Uyuşmuyor
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2025 yılı için yurt içi kurban kesim bedelini 13.500 TL, yurt dışı bedelini ise 5.450 TL olarak belirledi. Ancak üreticiler, bu rakamların piyasa koşullarını yansıtmadığını ve alıcılar için yanıltıcı olabileceğini ifade ediyor.
Kaynak: Ekonomim
