Laika Danışmanlık Merkezi, Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aylin Demirli Yıldız ile sınav odaklı eğitim sisteminin öğrencilere etkilerini masaya yatırdı.
Umut Sınavla Ölçülmez: Başarıyı Yeniden Tanımlamak Gerek
Türkiye’de Sınav Odaklı Eğitim Sistemi, Öğrencilerin Umudunu Nasıl Etkiliyor?
Sınavların yalnızca bilgi ölçme işlevinin olmadığını, aynı zamanda öğrencilerin umudunu da tükettiğini vurgulayan Yıldız, “Çocuklara yalnızca sınavı geçmelerinin gerektiğini söylemek, onların umutlarını zayıflatıyor. Umut, bir hedefe ulaşmanın yanı sıra o hedefe nasıl ulaşılabileceğini görme yetisidir,” dedi.
Sınav sisteminin, öğrencileri alternatif yollar üretmekten alıkoyduğunu ifade eden Yıldız, “Eğer kendine güvenen, hata yapmaktan çekinmeyen ve yeni yollar denemeye istekli çocuklar yetiştirmek istiyorsak, sınavı değil, süreci merkeze almalıyız,” diye ekledi.
Sınıfta Umutlu Bir İklim Yaratmak İçin Öğretmenlerin Yapabilecekleri
- Başarıyı sınav notuyla değil, çabanın kendisiyle değerlendirmek
- Hataları öğrenme fırsatı olarak sunmak
- Alternatif çözüm yolları bulmaya teşvik etmek
- Öğrencilerin güçlü yönlerini fark edip ortaya çıkarmak
- Bireysel hedefler koymalarına rehberlik etmek
Sınav Sistemi, Sosyoekonomik Eşitsizlikleri Nasıl Etkiliyor?
Yıldız, “Aynı sınavla, farklı sosyal ve ekonomik çevrelerden gelen çocukları yarıştırıyoruz. Adaletli bir değerlendirme yapıldığını düşünmek, yanılgıdan öteye gitmiyor,” şeklinde uyarıda bulundu. Bu durumun sosyoekonomik koşullardan kaynaklanan farklılıkları derinleştirdiğine işaret etti.
Dezavantajlı bölgelerde umut inşa etmek için önerilerini sıraladı:
- Ücretsiz okul içi etütler ve destek kursları sunmak
- Sosyal yardımları eğitimle birleştirmek (beslenme, ulaşım vb.)
- Öğrencilerin gelişimini destekleyen mentorluk sistemleri oluşturmak
- Yerel STK’lar ve üniversitelerle işbirlikleri geliştirmek
- Öğretmenleri bu bölgelerde uzun vadeli çalışmaya özendirecek teşvikler sunmak
Umut ile Akademik Başarı Arasında Nasıl Bir İlişki Var?
Umutlu çocukların daha az yılgınlık gösterdiğini belirten Yıldız, “Umut, zorluklarla karşılaştıklarında ‘başaramam’ yerine ‘başka bir yol bulabilirim’ demelerini sağlıyor,” dedi.
Başarılı öğrencilerin umutlu olabileceğini kaydeden Yıldız, “Sınav sonuçlarının ötesinde, çocuğun içsel dayanıklılığı önemlidir,” şeklinde ifade etti.
Okulda Akademik Başarıyı Umutla Desteklemek İçin
- Hedef odaklı ama esnek programlar hazırlamak
- Kısa vadeli, ulaşılabilir hedefler belirlemek
- Başarı hikâyeleri paylaşarak motivasyonu artırmak
- Grup çalışmalarıyla öğrenmeyi teşvik etmek
- Süreç odaklı değerlendirmeler yapmak
Sınav Kaygısını Azaltarak Öğrencilerin Umut Düzeyini Arttırmak Mümkün Mü?
Yıldız, sınav kaygısının azaltılmasının önemli yollarından birinin öğrencilere sürecin önemini hissettirmek olduğunu belirtti. “Öğrencilerde kaygıyı minimize edebilmek için, süreçten sonuç odaklı bir yaklaşım sergilemeliyiz,” dedi.
Umuda Dayalı Sınav Hazırlığı İçin Öğretmen ve Okullara Öneriler
- Düzenli nefes ve gevşeme egzersizleri uygulamak
- Öğrencilerin kendi çalışma planlarını oluşturmalarını sağlamak
- Bireysel gelişimi destekleyerek başarıyı değerlendirmek
- Aileleri sınav sürecine dahil ederek destek mekanizması oluşturmak
- Deneme sınavlarını öğrenme aracı olarak kullanmak
Eğitim Politika Yapıcılarına Umut Temelli Bir Sistem İçin Ne Önerirsiniz?
Yıldız, eğitimde bir paradigma dönüşümüne ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, “Öğrencinin sadece sınavla değil, duygusal ve sosyal yetenekleriyle değerlendirildiği bir sistem kurulmalı,” dedi. Öğretmen eğitimi ve okullardaki psikolojik destek birimlerinin güçlendirilmesi gibi yapısal değişikliklerin önemine değindi.
Politikalar düzeyinde umut inşası için şu önerilerde bulundu:
- Umut temelli öğretmen eğitim programları oluşturmak
- Okullarda psikolojik danışmanlık ve rehberlik servislerini güçlendirmek
- Okul iklimini iş birliği ve katılım ile özgüven üzerine kurmak
- Eğitim içeriklerinde duygusal ve sosyal öğrenmeye yer vermek
- Başarıyı çok boyutlu değerlendiren bir sistem kurmak
Yıldız, bu kapsamda katkılarını esirgemeyen tüm eğitimciler ve yöneticilere teşekkür ederek konuşmasını sonlandırdı. “Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…” ifadesiyle süreci derinlemesine destekleme vurgusu yaptı.
Kaynak: Halk TV
