AYSEL YÜCEL
Artan maliyetler ve Avrupa’daki ekonomik daralma, uluslararası nakliyecilerin iş hacimlerini olumsuz etkilerken, Suriye’ye yapılan taşımalar adeta bir can suyu sağladı. Vergilerin azalması sayesinde, bu yılın ilk çeyreğinde Suriye’ye yapılan ihracat taşımaları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 oranında bir artış gösterdi. Bu gelişmeyle Suriye, Almanya’yı geride bırakarak karayolu ile en fazla ihracat yapılan ikinci ülke konumuna yükseldi. EKONOMİ gazetesinin, Ulaştırma Bakanlığı, TÜİK ve Merkez Bankası’ndan aldığı verilere göre, Türkiye’den karayolu ile gerçekleştirilen uluslararası ihracat taşımaları, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2 artışla 527 bin seferin üzerine çıktı. Bu artışta, Suriye’ye olan ihracatın hızlanması önemli bir rol oynadı. Ocak-Mart 2025 döneminde Suriye’ye yapılan karayolu ihracat seferleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 artışla yaklaşık 65 bin sefer olarak gerçekleşti. Ancak Suriye hariç diğer bölgelere yapılan ihracat taşımalarında yüzde 2’lik bir daralma söz konusu oldu.
İlk çeyrekte, Avrupa’ya yapılan ihracat taşımalarında yıllık bazda yüzde 1’lik sınırlı bir artışla 228 bin TIR seferi gerçekleştirildi. Ocak-Mart 2025 döneminde en belirgin düşüşün yaşandığı bölge ise BDT ve Orta Asya oldu. Bu alanlara yapılan TIR seferleri, ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 81 bin 434 sefer gördü. 2024 yılı itibarıyla Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracat taşımaları ise yüzde 8 artarak 215 bin seferi aştı.
Yabancı Araçların Payı Azaldı
2025’in ilk çeyreğinde Türk araçlarının ihracat taşımalarında pazar payı yüzde 72 iken, yabancı araçların payı yüzde 28 olarak kaydedildi. Vize ve geçiş belgesi sorunları nedeniyle Türk araçları, son yıllarda ihracat taşımalarında pazar payını kaybederken, yabancı araçlar daha fazla yer edindi. Ancak değişen taşımacılık rotaları bu durumu tersine çevirmiştir. Yılın ilk çeyreğinde Türk araçlarının taşımalarında yıllık bazda yüzde 3 artış gözlemlenirken, yabancı araç taşımalarında ise yüzde 2’lik bir azalma yaşandı.
Suriye’de iktidar değişiminin sonrasında, Aralık 2024 itibarıyla Türkiye’den bu ülkeye yapılan ihracat taşımaları hız kazanmıştı. Ocak 2025’te geçici hükümetin Türkiye’den gelen ithal ürünlere yönelik yüzde 300 ila yüzde 500 arasında gümrük vergisi artışı getirmesi, ilk başlarda taşımaları durma noktasına getirmişti fakat ilgili bakanlıkların öncülüğünde bu vergi artışlarında geri adım atıldı. Vergi artışlarının çözümü ile taşımalar, özellikle son bir ay içinde hız kazandı.
En Çok İnşaat Malzemeleri ve Gıda Ürünü Taşınıyor
Suriye’deki savaş nedeniyle son on yılı aşkın süredir, bu ülkeye yapılan ihracat taşımaları farklı bir teslimat modeli ile gerçekleştirilmektedir. Türk üreticiler, Suriye’ye ihracat yaparken, yüklerini Cilvegözü Sınır Kapısı’na yakın tampon bölgedeki Suriyeli TIR’lara aktarmaktadır. Bu sayede, Sınırı geçmesi nedeniyle taşımalar resmi ihracat sayılmaktadır. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Kemal Gül, Ticaret Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı yetkililerinin Suriye ile ticareti hızlandırmak amacıyla Suriyeli yetkililerle teması artırdığını dile getirerek, “Nisan ayında önceki aylara kıyasla günlük sefer sayısı 350’den 600’e kadar yükseldi. Taşımalar hâlâ tampon bölgeye kadar gerçekleştirilebiliyor. İkili ve transit taşımaların devreye girmesi durumunda günlük sefer sayısının 700-800’e ulaşacağını öngörüyoruz. Çünkü Suriye, transit geçişe açıldığında Lübnan ve Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracatlar artacak. İkili ve transit taşımalarının kısa sürede başlayacağını tahmin ediyoruz” şeklinde konuştu. Kemal Gül, Suriye’ye ağırlıklı olarak inşaat malzemeleri ve gıda ürünlerinin taşındığını belirtti.
Kaynak: Ekonomim
