“Çocuk, gün içinde ekrana fazla zaman ayırırsa, basılı kitapları okumaya zaman bulamaz. Dijital kitap okuma süresi uzadıkça, derin okuma becerileri de zorlaşır. Ayrıca, uzun süreli ekran kullanımı göz yorgunluğuna yol açabilir ve uyku kalitesini olumsuz etkileyebilir.”
Yazma serüveniniz nasıl başladı, ilham kaynağınız neydi?
Bu serüven, çocuk yaşlarımdan beri devam ediyor. Kafkaslardan göç etmiş bir ailede büyüdüm ve onların zengin hikayeleri, efsaneleri benim için büyük bir ilham kaynağı oldu. Küçükken dinlediklerimi kafamda canlandırır, yeni karakterler ve olaylar ekleyerek farklı senaryolar yaratırdım. Ortaokulda birkaç sayfalık hikayeler kaleme almaya başlamıştım. Lisede ise defterlerimin arkasında denemeler yer alıyordu ve öğretmenlerim, yazdıklarımı yarışmalara göndererek ödüller almamı sağladı. Bu da yazmaya olan motivasyonumu artırdı. Konuşmaktan çok, hislerimi yazılı olarak dile getirmeyi severdim.
Yazmayı sevsem de bir yazar olma hayalim yoktu. Kızlarım doğduktan sonra ise onlara iyi davranışları öğretmek amacıyla hikayeler yazmaya başladım. Gözlemledim ki, hikaye kahramanları, çocuklara öğüt verirken daha etkili oluyor. Okudukça beğenilen yazılarım, arkadaşlarımın teşvikleriyle bu yolculuğa başlamamı sağladı.
Bir çocuk kitabı yazarken ilham olarak neye karar verirsiniz? Karakter mi, konu mu, mesaj mı?
Benim için bir çocuk kitabına başlarken ilk adım, her zaman temayı belirlemektir. Hikâyenin merkezinde hangi duygu, değer ya da düşünce yer alacak, öncelikle buna karar veririm. Çünkü çocuklara öğüt vermekten çok, o duyguyu hissettirmek isterim.
Tema netleştikten sonra, bu temayı en iyi şekilde taşıyan kahramanları düşünmeye başlarım. Karakterler, çocukların kendilerini görebileceği ve empati kurabileceği türden olmalıdır. Karakterlerin yaşları, kişilikleri, hayalleri ve korkuları şekillendikçe olay örgüsü de kendiliğinden oluşur. Yani yazma sürecim önce anlatmak istediğimle, ardından da bunu kimin anlattığı ile başlar. Mizah da benim için önemlidir; hikayelerin eğlenceli olması için bir karakterin mizah anlayışının güçlü olmasını isterim ki çocuklar, okumaktan keyif alsın.
Teknolojinin çocukların kitap okuma alışkanlığı üzerindeki etkileri ne yönde olmaktadır?
Günümüzde teknoloji, her alanda vazgeçilmez hale geldi. Tabletler, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar, çocukların dünyasında da önemli bir yer kaplıyor. Ancak bu durum endişe yaratan bir durum olabilir. Çocukların kitap okuma alışkanlığı kazanmaları için teknolojiden faydalanmak mümkün. Burada ebeveynlerin bilinçli bir çaba göstermeleri çok önemli. Özellikle okumayı yeni öğrenen çocuklar için sesli kitaplar, kelime gelişimlerini destekleyebilir.
Renkli ve sesli kitap uygulamaları küçük yaş gruplarının ilgisini çekerek kitap okuma alışkanlığının eğlenceli bir aktivite haline gelmesini sağlayabilir. Dijital kütüphaneler sayesinde çocuklar, farklı türlerde geniş bir yelpazeye kolaylıkla ulaşabiliyor. Ancak, dijital kitapların dikkat dağınıklığına neden olabileceği unutulmamalıdır; dikkat dağıtıcı unsurlar, uzunca okuma sürelerinde sıkıntılar yaşayabilir.
Çocuk gün boyunca ekrana daha çok zaman ayırdığında, basılı kitaplara vakit kalmayabilir. Dolayısıyla, uzun internet kullanımı göz yorgunluğuna neden olurken, uyku kalitesini de olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, basılı kitaplara öncelik verilmeli, dijital kitaplar destekleyici bir kaynak olarak kullanılmalıdır.
Sizce, dijital kitaplar mı yoksa basılı kitaplar mı çocuklar için daha faydalı?
Her ikisi de kendine özgü avantajlar sunuyor. Ancak basılı kitap, çocuklar için her zaman öncelikli olmalı. Dijital kitaplar, bu süreçte desteklemeli. Benim Üçgen Yayınları’ndaki kitaplarımın da dijital platforma aktarılması, çocukların okuduğu kitaplarla etkileşimlerini artırmak amacıyla eğlenceli etkinlikler yapılmasına olanak tanıyor.
Öncelik basılı kitaplarda olmalı. Çünkü basılı kitaplar, çocukların dokunsal deneyimlerini destekler. Sayfa çevirme, resimlere dokunma gibi eylemler, özellikle küçük yaş grubundaki çocukların algısını pekiştirir. Araştırmalar, çocukların basılı kitap okurken içeriği daha iyi anlamalarını ve daha iyi odaklanmalarını sağladığını gösteriyor. Ayrıca ebeveyn-çocuk ilişkisinin güçlenmesi bakımından da bu etkileşim önemlidir.
Dijital kitaplar, ekrandan okunduğu için göz kuruluğu, yorgunluk ve uykusuzluğa neden olabilir. Basılı kitaplarda böyle bir sorun yoktur. Ayrıca, dijital ortamda bulunan reklamlara ek olarak diğer bildirimler çocukların dikkatinin dağılmasına neden olabilir. Ancak, basılı kitapların yanı sıra dijital kitapların yüzlerce versiyonunu tek bir cihazda yanımızda taşımak mümkün.
Özellikle erken yaş grupları için sesli kitaplar, öğrenimi destekleyici unsurlar sunabiliyor. Harf büyütme, renk ayarı gibi dahi özelleştirmeler, okuma zorluğu yaşayan çocuklar için faydalı olabilir.
Yakında yayınlanacak yeni projeleriniz var mı?
Evet, çok yakında “Benimle Oynar mısın?” serisiyle çocuklarla buluşacak. Hikayemizde, bilgisayar oyunlarını seven ve oyun sırasında gerçek dünya ile bağlantısını koparan bir kahraman var. Bir gün, annesinin teklifini dinlemeden kabul ediyor ve kendini Kars’ın bir köyünde buluyor. Bu süreçte ön yargılarıyla adım attığı köyde, geleneksel oyunlarla tanışıyor ve farklı karakterlerdeki çocuklarla etkileşime geçiyor, aynı zamanda kendini keşfediyor. Kitap, oyun bağımlılığına dikkat çekerken geleneksel oyunların değerini de hatırlatmayı amaçlıyor.
Sevgili hocam, değerli bilgileriniz için teşekkür ediyorum.
Kaynak: Halk TV
