ŞEBNEM TURHAN
Bankacılık sektörü, 19 Mart’tan sonraki dönemde sıkılaşan finansal koşullar nedeniyle yükselen faiz oranlarıyla birlikte ticari kredi büyümesinde önemli bir gerileme yaşadı. Bu durumda, ticari kredilerin büyük bölümünü oluşturan TL cinsinden KOBİ kredileri, yılın en yavaş aylık büyüme oranını kaydetti. Merkez Bankası’nın makroihtiyati önlemlerinin en erken haziran ayında normalleşmesi ve politika faizinin temmuzda indirilmesi bekleniyor. Uzmanlar, bu gelişmelerin ticari kredilerde finansmana erişim problemlerinin bir süre daha devam edeceğinin sinyali olduğunu ifade ediyor.
Türkiye finansal piyasalarında, 19 Mart öncesinde politika faizindeki indirim, kredi faiz oranlarının düşmesi konusunda beklentileri artırmıştı. Ancak, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınarak tutuklanmasının ardından yaşanan sarsıntı, Merkez Bankası’nın politika faizini tekrar artırmasına yol açtı ve kredi faiz oranları artış gösterdi.
Ticari kredi büyümesi, %26,63 seviyesine gerileyerek son 15 haftanın en düşük seviyesine ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre, 16 Mayıs ile biten haftada ticari kredi büyümesi yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak %26,63 oldu. En son bu seviyeye 31 Ocak haftasında ulaşılmıştı. Böylelikle, 4 ayın en düşük ticari kredi büyümesi gerçekleşmiş oldu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri, ticari kredilerin büyük çoğunluğunu oluşturan KOBİ kredilerinde de benzer bir freni ortaya koyuyor. BDDK’nın haftalık verilerinden elde edilen bilgilere göre, Mayıs ayının üç haftası itibarıyla KOBİ kredilerinde aylık büyüme %1,40 seviyesine ulaştı.
Mayıs ayında yaşanan TL cinsinden KOBİ kredi büyümesi, bu yılın en düşük seviyesi iken, Merkez Bankası Ocak ayında KOBİ kredilerine aylık %2,5 büyüme sınırı koymuştu. Aralık ayında TL cinsi KOBİ kredileri %2,87 seviyesinde büyümüşken, Ocak ayında %3,18, Şubat’ta %3,85 olarak gözlemlenmişti. Ocak’taki sınırlamanın sonrasında, Mart’ta %2,72’ye, Nisan’da ise %2,41’e gerileyen büyüme, Mayıs’ta sert bir düşüş gösterdi. 16 Mayıs itibarıyla aylıklandırılmış TL cinsi KOBİ kredileri 3 trilyon 840 milyar 449,4 milyon lira seviyesine ulaştı.
Kamu Mevduat Bankalarının Etkisi
TL cinsinden KOBİ kredilerinin %47,5’ini neredeyse kamu mevduat bankaları kullandırmaktadır. 16 Mayıs haftası itibarıyla aylıklandırılmış TL cinsinden KOBİ kredi hacmi kamu mevduat bankalarında 1 trilyon 825 milyar 895 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Ancak, kamu mevduat bankalarında Mayıs ayında aylık TL cinsinden KOBİ kredi büyümesi %1,12’ye kadar geriledi. Nisan’da %2,09, Mart’ta %1,79, Şubat’ta %3,28, Ocak’ta ise %3,57 seviyelerine ulaşmıştı.
Mayıs ayında TL cinsinden KOBİ kredi büyümesinde en sert yavaşlama, yerli özel mevduat bankalarında gözlemlendi. BDDK verilerine göre, Mayıs ayında TL cinsinden KOBİ kredileri yerli özel mevduat bankalarında yalnızca %0,46 büyüme gösterdi. Nisan’da bu oran %3,13 olmuştu. Mart’ta %3,53, Şubat’ta %3,58, Ocak’ta ise %3,30 düzeylerinde büyüme kaydedilmişti. Yerli mevduat bankalarının TL cinsinden KOBİ kredi miktarı ise 897 milyar 823 milyon lira seviyesine düştü.
Yabancı Mevduat Bankalarının Hızı
Yabancı mevduat bankaları, Mayıs ayında %2,62 büyüme ile TL cinsinden KOBİ kredilerinde en hızlı büyüme kaydeden banka türü olmayı başardı. Mayıs ayında aylıklandırılmış TL cinsinden KOBİ kredileri bakiyesi 676 milyar 94 milyon lira seviyesine ulaştı. Nisan’da yabancı mevduat bankaları TL cinsinden KOBİ kredilerinde %2,92, Mart’ta %3,02, Şubat’ta %4,03, Ocak’ta ise %3,88 büyüme yaşadı.
Tüketici kredilerinde de 16 Mayıs haftasında büyüme hızı yavaşladı. Merkez Bankası verilerine göre, 9 Mayıs haftasında %42,78 olan 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi, 16 Mayıs haftasında %35,96’ya indi. Böylece bir haftada 6,82 puanlık bir düşüş yaşandı. BDDK verilerine göre, tüketici kredileri 16 Mayıs ile biten haftada 2 trilyon 257,8 milyar lira oldu. Bir haftada 1 milyar 915 milyon lira azalma görüldü. Aynı hafta bireysel kredi kartı bakiyesi de %0,4 azalarak 2 trilyon 60 milyar lira seviyesine gerilemiştir.
Kaynak: Ekonomim
