SELENAY YAĞCI
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), PwC Türkiye işbirliğiyle hazırlanan “Yaşlılık Politikaları Araştırması: Demografik Dönüşüm ve İhtiyaçlar” başlıklı raporunu kamuoyuna sundu. Raporda, yaşlanan nüfusun sağlık, bakım, sosyal hizmetler, sosyal güvenlik ve işgücü boyutları ele alınarak, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmaya yönelik öneriler yer alıyor.
TÜSİAD’ın raporuna göre, 2040 yılında Türkiye’de her altı kişiden biri 65 yaş ve üstü olacakken, bu oran dünya genelinde 2050 yılı için öngörülmektedir. Ayrıca, Türkiye’deki 55-64 yaş arası nüfus oranının azalması beklenirken, 75 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin oranının artacağı ifade ediliyor.
Yaşlıların mutluluk oranı düşüşte
Dünya genelinde kişi başı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) ile yaşlı bireylerin mutluluk düzeyi arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Türkiye’de 2023 verilerine göre, kişi başı GSYH 14.630 dolar olmasına karşın yaşlıların mutluluğu dünya ortalamasının altında kalıyor. 2018 yılında mutluluk bildiren yaşlı birey oranı yüzde 61.2 iken, bu oran 2023’te yüzde 56’ya geriledi. Dünya Mutluluk Raporu’na göre, 60 yaş ve üzeri yaşlı birey mutluluğu sıralamasında Türkiye, 143 ülke arasında 92. sırada yer alıyor. İlk sıralarda ise Danimarka, Finlandiya, Norveç, İsveç ve İzlanda gibi Kuzey Avrupa ülkeleri bulunuyor.
Sağlıklı yaşam süresindeki azalma
2000 yılında ortalama yaşam süresi 66 yıl iken, bu rakam 2021’de 71 yıla yükselmiştir. Türkiye’de kadınların doğuştan beklenen yaşam süresi 76 yıl, erkekler için ise 70.8 yıl olarak belirlenmiştir. Ancak, bireylerin sağlıklı yaşam süresi azalmaktadır; 65 yaşındaki bir bireyin sağlıklı yaşam süresi 2016-2018 döneminde 6.6 yıl iken, 2020-2022 döneminde 6.3 yıla gerilemiştir. Türkiye’de yaşlı bireylerin yüzde 79’u kronik hastalıklara sahip, yüzde 32’si ise bu hastalıkların günlük yaşamlarını ciddi biçimde etkilediğini ifade etmektedir. Ayrıca, yaşlı bireylerin yüzde 27’si evde bakım desteği talep etmekteyken, yalnızca yüzde 2.5’i bu hizmetten faydalanmaktadır.
Demografik fırsat penceresi kapanıyor
TÜSİAD Sosyal Kalkınma Yuvarlak Masası Başkanı Yılmaz Yılmaz, açılış konuşmasında demografik fırsat penceresinin kapanmakta olduğuna dikkat çekti. Yılmaz, tüm dünyada yaşlı nüfus oranının hızla arttığını ve Türkiye’nin bu konuda önemli ülkelerden biri olduğunu vurguladı. “TÜSİAD olarak, demografik dönüşümlere hazırlıklı olmamız adına veriye dayalı işbirliklerine yönelik kapsamlı çalışmalar yürütüyoruz” dedi. OECD verilerine göre, dünya genelinde 65 yaş ve üzeri nüfus oranının 2050’de yüzde 16’ya çıkması beklenirken, Türkiye’de bu oranın yüzde 20’ye ulaşacağı öngörülüyor.
Yılmaz, çalışma çağındaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının en yüksek seviyesine ulaştığı dönemin sona erdiğini belirterek, “Demografik fırsat penceresinden yararlanmak için çalışma çağındaki nüfusu en iyi şekilde donatmalı ve istihdamda tutmalıyız. Ayrıca, yaşlanan nüfusa yönelik ekonomik ve sosyal güvenlik sistemlerini güçlendirmemiz gerekiyor.” ifadesine yer verdi.
Raporda dikkat çeken öneriler
– Türkiye’de yaşlılıkla ilgili politikaların bütüncül bir yaklaşımla ele alınması ve iş birliklerinin hayata geçirilmesi gerekmektedir.
– Koruyucu sağlık uygulamaları ile sağlık ve bakım hizmetleri, yaşlı bireylerin ihtiyaçlarına uygun şekilde geliştirilmelidir.
– Kurumsal bakım kapasitesinin güçlendirilmesi ve evde bakım hizmetlerinin artırılması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
– Yaşlı yoksulluğunu önlemek amacıyla sosyal güvenlik sistemi ve sosyal desteklerin kapsayıcılığının artırılması gerekmektedir.
– Sağlıklı ve aktif yaşlanmaya odaklanılarak yaş dostu şehirlerin planlanması ve uygulanması önem taşımaktadır.
– Yaşlı bireylerin toplumsal hayata katılımını destekleyecek etkinlikler ve sosyal ortamlar geliştirilmelidir.
Kaynak: Ekonomim
