MEHMET KAYA/ANKARA
Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, ocak-mart döneminde dış ticaret rakamları incelendiğinde, tüketim malları ithalatındaki artışın devam ettiği görüldü. 2025 yılı ocak-mart döneminde tüketim malları ithalatı, bir önceki yılın aynı dönemine nazaran yüzde 10 artış göstererek 13 milyar 446 milyon dolar seviyesine ulaştı. Bu rakam, Türkiye’nin 2019 yılındaki toplam tüketim malı ithalatının yarısından fazlasına işaret ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Genel Ticaret Sistemi verilerine göre, 2019’dan 2024 yılı sonuna kadar olan dönemde tüketim malları ithalatında yaşanan artış yüzde 156,98 oranında gerçekleşti. Binek otomobillerde ise bu artış yüzde 401,22 seviyesine ulaştı. 2023 yılında binek otomobil ithalatı, başta Çin gibi üretici ülkelerin yanı sıra Türkiye’nin iç pazarındaki gelişmelerle birlikte patlama yaşadı. 2022’de 7 milyar 927 milyon dolar seviyesinde olan binek otomobil ithalatı, 2023’te 18 milyar 183 milyon dolara fırladı. Bu ürün grubundaki denge de altüst oldu. 2019 yılında 8,5 milyar dolar dış ticaret fazlası veren Türkiye, 2023 itibarıyla dış ticaret açığı vermeye başladı; bu açık 2023’te 6,5 milyar dolar, 2024’te ise 4,9 milyar dolar olarak kaydedildi.
Yiyecek İthalatında Patlama
Binek otomobillerinin tüketim malları ithalatındaki üstün etkisi ön planda olsa da, bu ürün grubu dışarıda bırakıldığında da dikkat çekici bir artış yaşandığı anlaşılmaktadır. Genel tüketim malı ithalatında, binek otomobil hariç, 2019-2024 döneminde artış yüzde 108,1 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’nin ihracat yaptığı ve nispeten güçlü görünen hazır giyim-tekstil, beyaz eşya, televizyon gibi ürün gruplarında 2019-2024 döneminde yüzde 233,71 ve yüzde 125,17 gibi büyük artışlar kaydedildi. Tarım ülkesi olan Türkiye’de, işlenmemiş yiyecek ithalatı yüzde 67,58, işlenmiş yiyecek ithalatı ise yüzde 100 oranında arttı. Bu sektörlerde 2025 yılı itibarıyla artış trendinin devam ettiği gözlemleniyor.
Türkiye’nin İmalatçı Ülke İddiası
Türkiye, “imalatçı ülke” olma hedefi doğrultusunda, yatırım malı ve hammadde-ara mallardaki yüksek ithalatı son yıllarda yavaşlatırken, tüketim malı ithalatındaki artış önemli boyutlara ulaştı. 2019 yılında toplam ithalatın yüzde 10’unu tüketim malları oluştururken, 2024-2025 döneminde bu oran yüzde 14-15 seviyelerine yükseldi. Geleneği bozan bir şekilde, Türkiye’nin yatırım malı ithalatı genellikle tüketim malı ithalatını geride bırakırken, son dönemlerde bu durum tersine döndü. 2024 yılında 50,6 milyar dolarlık yatırım malı ithalatına karşın, tüketim malı ithalatı 54,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2025’in ocak-mart döneminde ise 11,6 milyar dolarlık yatırım malı ithalatına karşılık 13,5 milyar dolarlık tüketim malı ithalatı kaydedildi.
Kaynak: Ekonomim
