ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2016 yılından bu yana yabancı kredi ve banka kartlarının Türkiye’deki kullanımıyla ilgili önemli değişiklikler gözlemleniyor.
2016’dan 2025 yılının ilk çeyreğine kadar yabancı kartlarla gerçekleştirilen yurt içi harcamalarda dalgalanmalar yaşandı. 2020 yılında pandemi nedeniyle harcamalar düşerken, alışveriş tutarları ve işlem sayıları zamanla artış gösterdi.
Mevsimsel yükselişlerin belirgin bir şekilde görüldüğü bu dönemde, 2016’nın ilk 3 ayında yapılan alışveriş tutarı 3 milyar 139 milyon 650 bin TL iken, 2025 yılına gelindiğinde bu rakam 206 milyar 916 milyon 800 bin TL’ye ulaştı.
İşlem sayıları da benzer şekilde arttı. 2016’nın ilk üç ayında 7 milyon 485 bin 937 işlem yapılırken, 2025 yılına gelindiğinde bu rakam 48 milyon 82 bin 820’ye yükseldi.
Nakit çekim işlemlerinde ise farklı bir tablo ortaya çıktı. Pandemi öncesi döneme göre işlem sayıları düşük kalmakta, son üç yılda ise gerileme trendi devam etti. Ancak, işlem tutarları TL olarak artış göstermeyi sürdürdü.
Yabancıların harcamalarında kur etkisi!
TL cinsinden artan yabancı kart hacimlerinde, döviz bazında aynı artış gözlemlenmedi. İşlem başına alışveriş tutarları ve nakit çekimlerdeki artışlar, döviz kurlarındaki yükselişin yabancıların Türkiye’de harcama yapma düzeyini etkilemediğini gösteriyor.
Yabancı kartlarla gerçekleştirilen işlem başına ortalama alışveriş tutarı, TL olarak 2016 yılının Ocak ayından 2025 Mart ayına kadar yüzde 990 oranında artış kaydetti. Nakit çekim tutarı ise yüzde 865 yükselme gösterdi.
2016’da yabancı bir kredi veya banka kartıyla yapılan alışverişte işlem başına ortalama 422 TL harcanırken, 2025’in Mart ayında bu rakam 4.598 TL’ye çıktı. Nakit çekimlerde de 2016’da 576 TL çekilirken, 2025’te bu tutar 5.556 TL oldu.
Aylık bazda yapılan hesaplamalar, 2016 yılının Ocak ayında yabancı bir kartla her işlemde ortalama 140 dolar ya da 129 Euro harcama yapıldığını; 2025 yılı Mart ayında ise bu rakamların 124 dolar ya da 115 Euro’ya düştüğünü gösteriyor. Yabancılar, kendi para birimleriyle Türkiye’de geçmişe oranla daha az harcama yapar hale geldi.
Nakit çekimlerde de benzer bir durum söz konusu. Yabancı bir kartla yurt içindeki işlemlerde 2016’da ortalama 192 dolar ya da 176 Euro çekim yapılırken, 2025’in Mart ayında bu tutar 150 dolar ya da 139 Euro’ya geriledi.
Alışveriş ve nakit çekimlerdeki veriler, 2018’de kur dalgalanmaları sonucunda dolar ya da Euro bazında daha fazla alışveriş yapıldığını ve nakit kullanımının azaldığını ortaya koyuyor. Pandemi döneminde ise alışverişlerin azalmasına rağmen nakit çekimlerin çok fazla düşmediği dikkati çekiyor.
Kaynak: Ekonomim
