İbrahim Ekinci
RAKAMLARIN DİLİ
Türkiye’deki üniversitelerde eğitim gören yabancı uyruklu öğrenci sayısı son on yılda büyük bir artış göstererek 48 binden 336 bine ulaştı. Bu öğrencilerin 60 bin 750’si Suriyeli, 40 bin 354’ü Azerbaycanlı, 29 bin 126’sı Türkmenistanlı ve 28 bin 924’ü İranlı. Bu dört ülke, öğrenci sayısının 20 binin üzerinde olduğu ülkeler arasında yer alıyor. Suriyeli öğrencilerin sayısındaki artış, 2013-14 akademik yılında yalnızca 1.785 iken 2023-24 yılı itibarıyla 34 kat artarak 61 bine ulaştı. Bu sayı, toplam öğrenci sayısının %18’ine denk gelmektedir. Yüksek rakam, Suriye’deki iç savaş sonrası meydana gelen göç ve sığınma hareketleriyle bağlantılı.
Türkiye’de, “haymatlos” olarak adlandırılan vatansızlar dışında, 203 farklı ülkeden yabancı öğrenci öğrenim görüyor. Başka bir deyişle, öğrenci göndermeyen ülke neredeyse yok denecek kadar az. Binden fazla öğrencisi bulunan ülkeler arasında 40 ülke yer almakta. 20 binden fazla öğrencisi bulunan tekil ülkeler dört, 10 binden fazla öğrencisi olan ülkeler ise (Irak, Kazakistan, Mısır) üç adettir. 5 ile 10 bin arasında öğrencisi olan 10 ülke (Afganistan, Somali, Yemen, Ürdün, Özbekistan, Sudan, Bulgaristan, Filistin, Endonezya ve Fas) da mevcut. Türkiye’de üniversite eğitimi alan Afgan öğrenci sayısı ise 9.149 olarak kaydedilmiştir.
2013-14 akademik yılında Türkiye’de öğrenim gören yabancı öğrencilerin 33.431’i erkek, 14.752’si kızdı. 2023-2024 yılı itibarıyla bu rakamlar 194.076 erkek ve 142.290 kız öğrenciye ulaştı. Mısır, Arap ülkeleri grubunda değerlendirildiğinden hariç tutulursa, Türkiye’nin en fazla uluslararası yardım yaptığı ve oldukça yakın ilişkiler geliştirdiği Somali, Afrika’dan Türkiye’ye en fazla öğrenci gönderen ülke olarak öne çıkıyor. Somali, 8.872 öğrenci sayısıyla açık ara fark yaratırken, onu 5.847 öğrenci ile Sudan takip ediyor.
Karabük Üniversitesi İlk Sırada
Türkiye’ye en fazla yabancı öğrencinin geldiği şehir İstanbul olup, bunu Antalya izlemektedir. Üniversite bazında değerlendirildiğinde ise Karabük Üniversitesi birinci sırada yer almakta. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) istatistiklerine göre, İstanbul Esenyurt’ta 4.020 yabancı öğrenci bulunmaktadır. Ayrıca, yabancı uyruklu öğrenciler Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nin açık öğretim imkanlarından da faydalanarak bu üniversitede kayıtlı yabancı öğrenci sayısını 18.474’e çıkarmaktadır. Anadolu Üniversitesi özel durumu hariç değerlendirildiğinde, en fazla yabancı öğrenciye ev sahipliği yapan üniversite, 11.558 öğrenci ile Karabük Üniversitesi olmaktadır. İkinci sırada ise 5.000’den fazla yabancı uyruklu öğrencisi bulunan Erzurum Atatürk Üniversitesi yer almaktadır.
■ Üniversiteler 1 Milyar Dolar Kazanıyor
Yabancı uyruklu öğrenciler, hem devlet hem de özel vakıf üniversitelerinde eğitim almaktadır. Mülteciler Derneği, yabancı öğrenciler için üniversite ücretleri hakkında 2024-2025 öğretim dönemi için şu açıklamaları yapmıştır: “Yabancı Öğrenci Sınavı’na (YÖS) girerek Türkiye’de üniversite eğitimine devam etmek isteyen öğrenciler (geçici koruma altındaki Suriyeliler de dahil) üniversitelerin kendi belirlediği yıllık öğrenim ücretlerini ödeyerek kaydolabilirler. Bu ücretler, üniversiteye ve programa göre değişiklik göstermektedir. Yabancı para birimleri ile tanımlanan bu ücretler, Merkez Bankası’nın güncel döviz kuruna göre Türk Lirasına çevrilerek alınmaktadır.” Derneğin açıkladığı bilgilere göre, Hacettepe Üniversitesi Tıp ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin ücreti 12.000 dolarken, diğer fakültelerde daha düşük fiyatlar geçerlidir. Bazı bölümlerde ise ücret 1.500 dolara kadar düşebilmektedir. 336 bin yabancı uyruklu öğrenci olduğu dikkate alındığında, ortalama 3.000 dolar gibi bir rakamda düşünülürse, sadece üniversitelere ödenen toplam ücretin 1 milyar doları geçeceği tahmin edilmektedir. Eğitim sektörü uzmanı gazeteci Pervin Kaplan’ın haberinde, öğrenci sayısı 300 bini geçmeden, DEİK Eğitim İş Konseyi Başkanı İrfan Gündüz, bu öğrencilerden sağlanan gelir için yıllık 2 milyar dolar tahmini yapmakta idi. Ancak öğrenci sayısı 336 bini buldu ve barınma ile beslenme harcamaları da arttı. Eğitim ücreti (ortalama 3.000 dolar) yanına yıllık 6-7.000 dolar barınma, beslenme ve diğer harcamalar eklenince, bu rakamın günümüzde yaklaşık 3 milyar dolar civarında olduğu öngörülmektedir.
Kaynak: Ekonomim
