ŞEBNEM TURHAN
Yüksek enflasyon ve sıkı para politikalarının etkisiyle, yatırımcıların ilgisini çeken yatırım fonlarında ilginç bir gelişme yaşandı. Mayıs 2023 sonrası, Mart 2023 itibarıyla hem yatırımcı sayısı hem de portföy değerinin gerilemesi görülürken, merkezi kayıt kuruluşu verilerine göre toplam yatırımcı sayısı 72 bin 955 azaldı ve portföy değeri 243 milyar 439 milyon liraya düştü. Yerli yatırımcıların portföy değerindeki kayıplar ise 244 milyar 636 milyon lira olarak hesaplandı. Bu dönem içerisinde, yerli yatırımcıların fonlardan çıkışı ise 72 bin 755 oldu. Öte yandan, 10 milyon lira ve üzeri hesaplarda 101 milyar 502 milyon lira gibi büyük bir portföy çıkışı gerçekleşirken, 100 bin lira ve üzeri portföye sahip tüm yatırımcılar, fonlardan ayrıldılar. Yılın başından bu yana yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki artış ise parite etkisinden arındırılmış olarak 14 milyar dolar seviyesine yükseldi.
Portföyde Aylık Çıkış Yüzde 4,7
Haziran 2023’ten bu yana sürdürülen sıkı para politikası sayesinde yatırımcıların TL varlıklarına yönelmesi sağlandı. Bu süreçte, başta para piyasası olmak üzere yatırım fonları ve standart TL mevduat hesapları dikkate değer bir artış gösterdi. Ancak, döviz mevduat hesapları bu dönemde azalma eğilimine girdi. Merkez Bankası’nın geçen yıl aralık ayında başlattığı politika faizi indirimlerine rağmen, hem fonlardaki hem de standart TL mevduatlarındaki yükseliş sürüyordu. Fakat, 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından yaşanan piyasa dalgalanmaları, yatırım fonları ve standart TL mevduatını olumsuz etkiledi ve yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduat hesapları yeniden artış gösterdi.
MKK verilerine göre, Mart itibarıyla yatırım fonlarındaki toplam portföy değeri, Şubat ayına göre yüzde 4,7 azalarak 4 trilyon 989 milyar 623 milyon liraya geriledi. Toplam yatırımcı sayısında ise yüzde 1,31’lik bir düşüşle 5 milyon 504 bin 643’e gerileme meydana geldi. Yüz bin lira ve üzeri portföylere sahip tüm yatırımcıların sayısı ile portföylerinde azalma yaşandı. En belirgin düşüş ise 1-5 milyon lira arası portföye sahip olanlarda görüldü. Ayrıca, 10 milyon lira ve üzerinde portföye sahip yatırımcılar da önemli çıkışlar yaşadı.
1-5 Milyon Arası Sert Geriledi
MKK verilerine göre, Mart ayında 100-250 bin lira arasındaki portföye sahip yatırımcıların portföy değeri, Şubat’a göre yüzde 1,62 oranında azalarak 55 milyar 99 milyon liraya geriledi. Bu dönemde yatırımcı sayısı da yüzde 1,57 düşerek 340 bin 784’e indi. 250-500 bin lira arasında portföye sahip olanlarda ise portföy kaybı yüzde 5,07 olarak kaydedilirken, yatırımcı sayısındaki düşüş yüzde 4,94 oldu. 500 bin – 1 milyon lira portföyü olanlarda portföy değeri yüzde 9,94 düşerek 145 milyar 267 milyon liraya, yatırımcı sayısı ise yüzde 9,71 kayıpla 204 bin 8’e düştü.
10 milyon lira üzeri portföye sahip yatırımcılardan sonra, 1-5 milyon lira arası portföğe sahip yatırımcıların portföy değeri bir ay içinde yüzde 11,51 azaldı. Bu grup için portföy 635 milyar 686 milyon liraya geriledi. Yatırımcı sayısındaki kayıp ise yüzde 11,7 ile 294 bin 239’a düştü. 5-10 milyon lira portföyü olanlarda ise portföy değeri yüzde 9,93 oranında azalarak 346 milyar 87 milyon liraya indi. Burada da yatırımcı sayısındaki kayıp yüzde 10,23 olarak belirlendi. 10 milyon lira üzeri portföyü bulunanların ise yüzde 2,68 kayıpla portföy büyüklüğü 2 trilyon 687 milyar 276 milyon liraya düşerken, yatırımcı sayısı da yüzde 6,61 oranında azalarak 50 bin 473’e geriledi.
TL’nin Payı Azaldı, Dövizin Arttı
Merkez Bankası verilerine göre, parite etkisinden arındırılmış olarak yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki artış, Mart’ın ilk üç haftasında hızlandı. Mart ayının ilk üç haftasında, en yüksek artış 21 Mart ile sona eren haftada görülmekle birlikte, bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 9 milyar 30 milyon dolar arttı. 21 Mart haftasındaki 5.9 milyar dolarlık artış, tarihsel olarak en yüksek haftalık artışı temsil ediyor. Bir önceki en yüksek artış ise 17 Aralık 2021 tarihinde, kur korumalı mevduat hesabının devreye girmesinden önce gerçekleşmişti. Yılbaşından itibaren yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatındaki artış, 13 milyar 523 milyon dolarla 14 milyar dolara yaklaşmış durumda. Ayrıca, Şubat ayı sonunda yüzde 59,3 seviyesine ulaşan standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre 21 Mart itibarıyla yüzde 58,3’e geriledi. Bu sürede standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payında önemli bir kayıp yaşandı. Aynı dönemde kur korumalı mevduattaki düşüş de devam etmesine karşın, standart TL mevduatın oranında azalma meydana geldi. Yabancı para mevduatının payı ise 2 puan artarak, Şubat sonundaki yüzde 35,9 seviyesinden yüzde 37,9’a yükseldi.
Kaynak: Ekonomim
