Zeytin Üretiminde Tarihi Rekor!
Türkiye, 2024-2025 sezonunda 3 milyon 750 bin tonluk zeytin üretimi gerçekleştirerek, tarihinin en yüksek zeytinyağı rekoltesine ulaştı. Bu olağanüstü verim, dünya genelindeki diğer önemli zeytinci ülkelerde de benzer artışların yaşanmasıyla belirlendi. Sonuç olarak, bu durum zeytinyağı fiyatlarının düşmesine yol açtı.
Türkiye Gazetesi’nde yayımlanan haberlere göre, geçen yıl marketlerde 500-600 lira ortalama fiyatla satılan natürel sızma zeytinyağı litre fiyatları, bu yılki üretim bolluğunun etkisiyle neredeyse yarı yarıya azaldı. Pek çok markette yapılan kampanyalarla fiyatlar 200-250 liraya kadar geriledi.
2025-2026 sezonunun “yok yılı” olarak öngörülmesiyle üretimin azalması bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu yıl için yaptığı ilk tahmine göre, zeytin üretiminin yüzde 40 oranında azalarak 2 milyon 250 bin tona düşeceği tahmin ediliyor. Bu durumda, zeytinyağı üretiminin azalması fiyatların yeniden artmasına neden olabilir. Yeni sezon öncesinde zeytinyağı almak tüketiciler için vantajlı bir durum oluşturabilir.
İspanya ve Tunus’taki Düşüş Beklentisi
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı ve Uluslararası Zeytin Konseyi (COI) Danışmanlar Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Tan, Türkiye’nin önümüzdeki sezonda az ürün yılı yaşayacağını belirtti. İspanya’da çiçeklenme döneminde verimin yüksek görünmesine rağmen, aşırı sıcakların ürünlere zarar verdiğini ifade eden Tan, bu önemli zeytinyağı üreticisi ülkede de verim kaybı olabileceğine dikkat çekti.
Ayrıca, Tunus’ta geçen yıla kıyasla benzer bir verim kaybının yaşanacağına değinen Tan, “Geçen yıl Türkiye’nin rekor arz miktarı büyük bir fırsat sundu. Ancak ihracatın kısıtlanması nedeniyle sezon başında devir stokları arttı. Son iki yılda İspanya, İtalya ve Tunus’ta aşırı kuraklık nedeniyle üretim yüzde 50-60 oranında düştü. Türkiye’de ise verim, diğer ülkelere göre daha iyi seyretti. Fiyatlar bu konjoktüre paralel olarak yükselip, üreticilerin yüzünü güldürdü” şeklinde konuştu.
Yok Yılında Fiyatlarda Artış Olabilir
Tan, “var yılı”nda düşen fiyatların, “yok yılı”nda artabileceğine dikkat çekti. Bu yılın veriminde bir düşüş beklenirken, ağustos-eylül döneminde yapılacak rekolte çalışmalarıyla durumun daha netleşeceği ifade edildi. Tan, “İspanya umutluyken sıcaklar durumu tersine çevirdi. Bizde de gelecekte ne olacağını beklemek zor. Verim kaybı kesin, ancak ne kadar olacağı iklim koşullarına bağlı” ifadelerini kullandı. Stokların şu anda yeterli olduğunu ve endişe yaratan bir durumun söz konusu olmadığını vurguladı.
Üreticilerin Zorlukları
Zeytinyağı fiyatlarının mevcut durumda düşük olduğunu dile getiren Tan, “Tüketici için fiyatlar iyi ama üretici için durum aynı değil. Sadece bir tarafın mutlu olması sürdürülebilir zeytinciliği engeller. Üretici maliyetleri 200-250 lira civarında, bu durumda üreticinin finansman sıkıntısı yaşaması muhtemel.” dedi. Üretim maliyetlerinin yüzde 100 artarken, fiyatların yarıya düşmesi durumunda, üreticinin üretim isteğinin azalacağını belirtti.
Son yıllarda zeytinciliği geliştirmek amacıyla uygulanan teşviklerin boşa gitmemesi gerektiğini vurgulayan Tan, Türkiye’nin dünya ikincisi konumunu daha da ileri taşıma potansiyeline sahip olduğunu dile getirdi. Zeytin ve zeytinyağının iç ve dış pazarlarda tanıtılması, desteklerin sürmesi ve Türkiye’nin zeytinyağı tüketiminin arttırılması gerektiğine inandığını belirtti.
Kaynak: Ekonomim
