Son yaşanan bir çökme olayı, 15 kişinin ölümüne ve birçok cesedin enkaz altında kalmasıyla sonuçlandı. İlk araştırmalar, olayın inşaat kalitesi ve tasarımındaki eksikliklerle bağlantılı olduğuna işaret ediyor. İncelemenin başını çeken, Tayland’da bir düzineden fazla projede yer alan ve enkazdan bazı belgeleri çalma girişiminde bulunan çalışanlarıyla dikkat çeken Çinli kamu şirketi China Railway 10th Engineering Group.
Bu şirkete rolden daha fazla suçlamalar yöneltiliyor. Çinli altyapı devi China Railway Group’un hızlı artan borcu, yeni projelere olan açgözlülüğü ve projelerindeki güvenlik tedbirlerine yeterince önem vermemesi sıkça eleştiriliyor.
Özellikle bu şirketin bir iştiraki, geçtiğimiz kasım ayında Sırbistan’da gerçekleşen ve 15 can kaybına yol açan tren istasyonu çatısının çökmesi olayıyla gündeme gelmişti. İlgili yetkililerin yolsuzluk iddiaları nedeniyle sorumlu tutulduğu ifade ediliyordu.
Normalden İnce Kolon Kullanımı
The New York Times’a göre, Bangkok’taki işçiler, inşaat konsorsiyumunun bir parçası olan China Railway 10th’in, düşük kaliteli malzemelere yönelerek müteahhitlerle eksik ödeme yaptığını ve normalden daha ince kolonlar kullandığını savundu.
Yetkililerin enkaza yaptıkları incelemeler sonucunda, Aralık ayında kapatılan bir Çin fabrikasından üretilmiş standart altı çelik çubuklar bulundu. İşçilere göre, bu çubukların içlerine yerleştirilmiş çelik malzemelerin ezilmesi sonucu kirişlerin parçalandığı ifade ediliyor.
Taylandlı yetkililer, bu çöküşü ülkenin prestijine bir zarar olarak değerlendirerek, kule inşaatı için 62 milyon dolarlık sözleşme imzalayan konsorsiyumu araştırma sürecine soktu. Çöküşten sonra gökdelenin yolsuzluklarının da araştırılmasının planlandığı bildirildi.
Başbakan Paetongtarn Shinawatra, geçen haftaki kabine toplantısında, Tayland’da China Railway 10’un ilgili olduğu tüm projelerin incelenmesi talimatını verdi. Ana şirketin durumuyla ilgili ise herhangi bir açıklama yapılmadı. Paetongtarn, “Gerçekten bir cevap bulmamız gerekli. Tayland’da meydana gelenleri insanlara ve dünyaya açıklamalıyız” şeklinde konuştu.
Faaliyet Alanlarının Genişletilmesi
Depremde yıkılan 30 katlı gökdelenin inşaatı için 2018 yılında Tayland’da kurulan şirketin iki ortağı bulunuyor. Birisi Taylandlı gayrimenkul geliştiricisi Italian-Thai Development, diğeri ise günlük operasyonları yürüten China Railway 10th. Şirket, kısa süre önce yayınladığı bir tanıtım videosunda binanın inşaat kalitesini övmesine rağmen, çeşitli inşaat projelerindeki sorunlarına dair endişeler dile getirildi.
China Railway 10th ayrıca Tayland’ın güneyinde bir havaalanı terminali inşaatını da devam ettiriyor. Ancak, Ulaştırma Bakanlığı’nın bildirdiğine göre, bu projenin sadece yüzde 40’ı tamamlandı.
China Railway Group, Çin’deki yüksek hızlı demiryolu projeleri ile başladığı faaliyetlerini, yurtiçindeki talebin azalması sebebiyle uluslararası alanda genişletti. Bu süreçte Çin hükümetinin öncelikleri ve projeleri arasında çelişkiler olduğunu belirtmekte fayda var.
Projenin İptal Edilmesi Belirtilmişti
Bangkok’taki inşaat, planlanan takvimin gerisinde kalması nedeniyle ek sorunlar yaşattı. 2020’de başlayan inşaatta ilerlemenin az olması, Tayland Yolsuzlukla Mücadele Örgütü tarafından 2024’te projeyi iptal etme tehdidinin yapılmasına yol açtı.
Depremden sonraki günlerde, taşeron olarak kendilerini tanıtan dört Çinlinin enkazdan belgeleri kopya edinirken yakalanması, soru işaretlerini beraberinde getirdi. Bu kişiler, belgeleri sigorta talepleri için hazırladıklarını ifade etti. Ancak polis, belgeleri el koydu ve kişiler gözaltına alınıp ardından serbest bırakıldılar.
Yerel mühendisler, binanın neden bir anda çöktüğünü anlamakta zorlanmakta. Tayland Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Pennung Warnitchai, Bangkok’taki depremin binaların dayanıklılığı açısından kritik noktalarda dikkate alınmamasıyla ilgili olduğunu ifade ediyor.
Bangkok, Amerikan modeline dayalı depreme karşı koruma standartlarını takip ediyor. Bu model, bina inşaatlarının güçlendirilmiş betonarme çekirdek ile başlamasını içeriyor. Ancak Warnitchai, çöken binanın merkezi çekirdeğinin yerden uzak bir noktaya yerleştirilmesi durumu nedeniyle, zemin özellikleri göz önünde bulundurulduğunda riski artırdığını belirtiyor.
Pennung, çatının çökmesiyle ilgili kesin bir sebep belirlemek için hala erken olduğunu, fakat çelik kalitesi, tasarım farklılıkları ve zemin özelliklerinin, bu duruma katkıda bulunmuş olabileceğini vurguladı. Aynı zamanda, çöküşün alttan meydana geldiği de gelen bilgiler arasında.
Adlarını vermek istemeyen iki taşeron, Çinli yöneticilerin, Taylandlı meslektaşlarının önerilerini genellikle göz ardı ettiklerini ve düşük maliyetli sözleşmelerle standart altı malzeme alımlarına yöneldiğini müşahede ettiklerini belirtti.
Sırbistan’daki China Railway Group iştirakiyle ilgili raporlar, kalite kontrol eksikliklerini ortaya koyuyor. Bir mühendis, müteahhidin tasarım şartlarını hiçe sayarak fazladan beton kullanarak çöküşe neden olduğunu açıkladı.
Bangkok’taki inşaatta kullanılan çeliklerin kalitesiz olması, ciddi bir başka sorun olarak öne çıkıyor. Uygun testleri geçemeyen çelik çubuklardan elde edilen örnekler, yangın riski ve yapısal zayıflıklar açısından uyarıları beraberinde getirdi. Üretici Xin Ke Yuan Steel Co.’nun, güvenlik endişeleri nedeniyle kapanması ve ardından yapılan testler sonucunda, elde edilen çeliklerin gerekli dayanıklılık ve kimyasal bileşim standartlarını karşılamadığı belirlendi.
Yetkililer, bu durumla ilgili yöneticilerden sattıkları çeliklerin toplanmasını da istemiş durumda. Ancak bu talebin ne ölçüde yerine getirildiği belirsizliğini koruyor.
Bangkok’taki inşaat sektörü, son dönemde Çinli şirketlerin önemli rolüyle büyümekte. Tayland hükümeti, Çin ile ilişkilerini güçlendirirken, uluslararası alandaki eleştirilerin de yükseldiği gözlemlenmekte. Örneğin, Tayland geçtiğimiz ay 40 Uygur sığınmacıyı Çin’e geri göndererek, bu eylemle ilgili BM ve aktivistlerin uyarılarına rağmen eleştirilere maruz kaldı.
Çin ise, Tayland’daki bina çökmesiyle ilgili haberleri sansürlemeye çalıştı. Caixin isimli haber kuruluşunun yayınladığı yapı ile ilgili haber kısa sürede kaldırılırken, resmi haber ajansı Xinhua da çöküş sonrası can kayıplarını konu alan kısa bir yazı yayınladı.
Yüksek binalar konusundaki kaygılar Tayland’da yaygınlaşmaya devam ederken, kamuoyu Çin’in ticari etkisine karşı daha eleştirisel bir yaklaşım geliştirmeye başladı. Thitinan Pongsudhirak, “Tayland kamuoyu, Çin’le olan bağlara ve ticari himayeciliğe yönelik eleştirilerini artırıyor. Çöken bir Çin yapımı binanın bu eleştirileri pekiştirmesi olası” dedi.
Kaynak: Ekonomim
