Türkiye’nin Atık Yönetimi ve Enerji Üretimi Sorunları
MEHMET KAYA/ANKARA
Türkiye Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, elektrik piyasasındaki fiyat dalgalanmalarının artırdığı dağıtım bedelleri ve destek mekanizmasının sona ermesi sebebiyle atıktan elektrik üreten firmaların “sürdürülebilirlik krizi” yaşamaya başladığını bildirdi. Öner, bu sorunun yalnızca elektrik üretimiyle ilgili olmadığını, söz konusu tesislerin çevreye sağladıkları katkının da büyük önem taşıdığını vurguladı. Bu tesislerin faaliyetlerinin durması durumunda farklı sektörlerde de sorunlar ortaya çıkabileceğine dikkat çekti. “Katı atıkların bertarafı, sadece çevresel koruma açısından değil; aynı zamanda halk sağlığı, şehir güvenliği ve kamu düzeni açısından da kritik bir öneme sahiptir. Anayasa’nın 56. maddesiyle garanti altına alınmış olan sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı göz önüne alındığında, atık bertaraf hizmetlerinin kesintisiz, sürdürülebilir ve kamusal bir sorumluluk bilinciyle yürütülmesi zorunludur.” ifadelerini kullandı.
Öner, taleplerini iki ana başlıkta topladı. “Tesisler uzun dönemli finansal modellemelerle kurulmuştur. Bu nedenle YEKDEM süreleri, ekonomik ömür boyunca sürdürülebilir olmalıdır. Katı atık ve tehlikeli atıklar için özel destek mekanizmaları oluşturulmalıdır. Ayrıca, dağıtım bedellerinin düşürülmesi son derece önemlidir. Çöpten enerji üreten tesisler kamu hizmeti sağladığından, özel tarifelerin belirlenmesi ve maliyetleri düşürecek yapısal önlemlerin alınması gerekmektedir.” dedi.
Türkiye genelindeki çöpten enerji üreten tesislerin yaklaşık 6 bin kişiye doğrudan istihdam sağladığını hatırlatan Öner, yıllık elektrik üretimlerinin 1.3 milyon hanenin tüketimine eşit olduğunu belirtti. Bazı bölgelerde mevcut sözleşmelerin süresinin dolduğuna, bazı yerlerde ise alanların tükendiğine dikkat çeken Öner, yeni yatırımlar için yer değişikliği ve ileri teknolojiye geçişin zorunlu hale geldiğini kaydetti. Ancak mevcut yatırım ortamının hem yerli hem de yabancı yatırımcıları sektörden uzaklaştırdığını vurgulayarak, merkezi hükümetin doğrudan müdahalesinin gerekliliğini ifade etti.
Biyometan Üretimi ve Doğalgaz Şebekesi
Genel bir yapısal düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunun altını çizen TAYED Başkanı Öner, atıktan enerji üreten firmalar için ayrı bir statü talep etti. Biyogazdan biyometan üretiminin teşvik edilmesi, bu gazın doğalgaz şebekesine verilmesi, fazla üretim günlerinde çevre hizmeti de sunan tesislerin özel dengeleme protokollerine alınması ve TEİAŞ’ın yük tevzide bu tesislere öncelik tanıması gibi düzenlemelerin gerekliliğini dile getirdi.
Kaynak: Ekonomim
