TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu Yayınladı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haziran ayına dair Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu açıkladı. Rapora göre, yıllık enflasyon gıda ve hizmet gruplarında bir düşüş gösterirken, diğer ana gruplarda artış görüldü.
Aylık olarak, hizmet ve enerji gruplarında fiyat artışları dikkat çekerken, gıda fiyatlarında ise sınırlı bir azalma kaydedildi. İşlenmemiş gıda fiyatları, özellikle sebze fiyatlarının düşüş göstermesiyle birlikte gerileme yaşadı. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki artış ise yavaşladı.
Taze meyve ve sebzelerdeki fiyat düşüşü mevsim normallerinin altında kaldığı için işlenmemiş gıda fiyatlarındaki azalma sınırlı kaldı. Enerji grubundaki son dönem jeopolitik gelişmelerin etkileri hissedilirken, güçlenen akaryakıt fiyatları ve artan şebeke suyu fiyatları, bu grubuda ön plana çıkan kalemler oldu.
Hizmet grubunda ise aylık enflasyon artarken, bu durum, bayram etkinlikleri ve akaryakıt fiyatlarının etkisiyle ulaştırma hizmetlerinde, yanı sıra eğitim ve kira alt kalemlerinde belirginleşti.
Temel mallardaki aylık enflasyon ise zayıflama eğilimini sürdürmeye devam etti.
Kur geçişkenliğine sahip olan dayanıklı tüketim mallarında, beyaz eşya dışındaki ürünlerde sınırlı bir artış gözlemlendi. Bu durum, üretici enflasyonunun da son dönemde jeopolitik gelişmelerden olumsuz etkilenmesiyle birleşti. Aylık üretici enflasyonu enerji kalemleri öncülüğünde oldukça yüksek bir artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonu 1,32 puan artışla yüzde 24,45 seviyesine ulaştı.
Gıda ve Hizmet Gruplarının Enflasyona Katkıları Azaldı
Raporda, yıllık tüketici enflasyonu katkıları değerlendirildiğinde; temel mallar, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkılarında artış gözlenirken, gıda ve alkolsüz içecekler ile hizmet gruplarının katkı oranları azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış veri setinde, tüketici fiyatlarının aylık artışında belirgin bir farklılık olmadığı gözlemlendi. Aylık artışlar, B endeksinde bir miktar gerilerken C endeksinde yatay bir seyir izledi. B endeksindeki temel mallar ve işlenmiş gıdada fiyat artışlarının zayıfladığı, hizmette ise yükseldiği belirlendi.
TCMB’nin sunduğu göstergeler, Haziran ayında enflasyonun ana eğiliminin hem aylık hem de üç aylık ortalamalar bazında önemli bir değişiklik göstermediğini ortaya koydu.
Hizmet fiyat artışı, Haziran ayında yüzde 2,73 oranında artarken, yıllık enflasyon 0,85 puan azalışla yüzde 50,34’e geriledi. Diğer hizmetler alt grubunda sınırlı bir artış yaşanırken, diğer alt gruplarda ise gerileme gözlendi.
Aylık fiyat artışlarında ulaştırma, eğitim ve kira öne çıkarken, diğer alt kalemlerde daha mutedil bir seyir izlendi. Ulaştırma hizmetleri fiyatları, bayram ve akaryakıt fiyat artışlarıyla birlikte yüzde 4,01 arttı. Kara yolu taşımacılığı fiyatlarındaki artış başlıca faktör oldu.
Diğer hizmetler alt grubunda, eğitim hizmetleri bir önceki aya göre güç kazanarak belirli bir artış gösterdi. Kira enflasyonu ise kontrat yenileme oranlarının etkisiyle yüzde 3,97 seviyesinde gerçekleşirken, grup yıllık enflasyonu 1,97 puan azalışla yüzde 82,97 oldu.
Mayıs ayında gözlenen ılımlı artış, lokanta-otel fiyatlarında Haziran ayında da devam ederek yüzde 2,10 seviyesinde kaldı. Son üç aydır büyük ölçüde yatay seyreden haberleşme grubu aylık enflasyonu ise yüzde 1,48 ile bir miktar yükseldi.
Dayanıklı Mal ve Giyim Alt Gruplarındaki Yıllık Enflasyon Artışı
Raporda, dayanıklı mal (altın hariç) ile giyim ve ayakkabı gruplarındaki yıllık enflasyon artışları kaydedilirken, diğer temel mallar grubunda ise bir miktar azalma gözlemlendi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışları yüzde 1,24 ile önceki aya göre zayıfladı. Beyaz eşya fiyatlarında yüzde 3,04 artış gözlenirken, otomobillerin fiyat artışı yüzde 1,07 ile daha sınırlı kaldı. Mobilya fiyatları ise yatay bir seyir izledi.
Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyatları, indirim döneminin etkisiyle yüzde 0,32 düşerken, diğer temel mallar alt grubundaki aylık enflasyon yüzde 1,59 ile bir miktar artış gösterdi. Enerji fiyatları ise yüzde 2,27 artmış olup yıllık enflasyonu yüzde 45,40 seviyesine taşıdı.
Küresel jeopolitik olayların etkisiyle artış gösteren petrol fiyatları, akaryakıt fiyatlarının yüzde 4,13 oranında yükselmesine neden oldu. Ayrıca, şebeke suyu tarifelerinde devam eden artışlar (yüzde 4,97) ile elektrik fiyatlarında kısmi bir gerileme söz konusu.
Gıda Fiyatlarının Yıllık Enflasyonu Düştü
Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyatlar yüzde 0,27 azaldı ve yıllık enflasyon yüzde 30,20’ye geriledi. İşlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarındaki yıllık enflasyon sırasıyla 3,27 ve 2,24 puan gerileyerek yüzde 30,26 ve 29,97 düzeyine yerleşti.
Aylık bazda ise işlenmemiş gıda fiyatları, sebze, yumurta ve beyaz et kalemlerinin etkisiyle yüzde 1,68 azaldı. Taze meyve ve sebzedeki fiyat düşüşü ise mevsim normallerinin altında kalarak işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerileme üzerinde sınırlı bir etki yarattı.
Kurban Bayramı’nın etkisiyle kırmızı et fiyatları, Haziran ayı boyunca ılımlı bir seyir izledi. İşlenmiş gıda grubundaki aylık fiyat artışı ise yüzde 0,97 ile yavaşladı, ancak ekmek ve tahıl grubundaki bazı ürünlerde fiyat artışları dikkat çekti. Haziran ayında yurt içi üretici fiyatları ise yüzde 2,46 artarak yıllık enflasyonunu 1,32 puan artırarak yüzde 24,45 seviyesine ulaştı.
Bu dönemde, ana sanayi grupları bazında jeopolitik gelişmelerin etkisiyle enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 8,42 olarak kaydedildi. Diğer gruplardaki fiyat artışları ise sırasıyla yüzde 2,26, yüzde 2,12, yüzde 1,77 ve yüzde 1,12 olarak belirlendi. Aylık fiyat gelişmeleri sektör bazında incelendiğinde, elektrik, gaz, buhar, rafine petrol ürünleri ve su arıtma ile dağıtımı gibi ana gruplar önemli fiyat artışları yaşadı.
Kaynak: Ekonomim
