Türkiye’nin İlk İklim Kanunu Kabul Edildi
Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele stratejisi doğrultusunda, yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda hazırlanan İklim Kanunu kabul edildi. Bu kanun, sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum için gerekli planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, izin ve denetim hususlarını kapsamaktadır.
Kanunda “Adil geçiş”, “İklim adaleti”, “Birincil piyasa” gibi terimlerin yanı sıra “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)” ve “Gömülü sera gazı emisyonları” gibi kavramlar da yer almaktadır.
Kanuna göre, iklim değişikliği ile mücadelede Türkiye’nin sorumlulukları, ortak fakat farklılaştırılmış bir yaklaşım benimsenerek sürdürülecektir. Eşitlik, iklim adaleti, katılım ve şeffaflık gibi ilkeler esas alınacak.
Kamu kurumları, gerçek ve tüzel kişiler, kamu yararını dikkate alarak belirlenen tedbirlere uymakla yükümlü tutulacak. Türkiye’nin kalkınma hedeflerine uygun olarak net sıfır emisyon düzeyine ulaşabilmek amacıyla, Ulusal Katkı Beyanı oluşturulacak ve bu çerçevede gerekli önlemler alınacaktır.
Sera gazı emisyonlarıyla ilgili gelişmeler, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yıllık olarak izlenecek. Başkanlık, kurumsal koordinasyonu sağlamak, standartları belirlemek ve karbon fiyatlandırmasını düzenlemekle yetkilidir.
İklim değişikliğiyle mücadele faaliyetleri
İklim Kanunu, sera gazı emisyonlarının azaltılması için belirli hedefler koymakta ve bu doğrultuda ilgili kurumlara görev ve sorumluluklar yüklenmektedir. Ulusal Katkı Beyanı’nda belirtilen hedeflere ulaşılabilmesi için sektörel politikalar ve planlama araçları gözden geçirilecektir.
Kurum ve kuruluşlar, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda projeler geliştirmek, uygulamak ve işbirliği yapmakla yükümlü olacaktır. Ayrıca, İklim Değişikliği Başkanlığı, gerekli verileri kamu kuruluşlarından talep edebilme yetkisine sahip olacaktır.
İklim değişikliğine uyum faaliyetleri
İlgili kurumlar, iklim değişikliğinin etkilerini önlemeye yönelik uyum stratejilerini geliştirecek, risk analizleri yapacak ve bu süreçleri yatırım faaliyetlerinde göz önünde bulunduracaktır. İklim değişikliğiyle mücadelede ekosistem yönetiminin geliştirilmesi ve korunması da öncelikli konular arasındadır.
Tarım sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak için iklim değişikliğine dirençli ürün desenleri ve tekniklerle ilgili planlama araçları oluşturulacak ve uygulanacaktır.
Planlama ve uygulama
İklim Kanunu çerçevesinde hazırlanacak strateji ve eylem planları, İklim Değişikliği Başkanlığı’nın koordinasyonuyla ulusal ölçekte hazırlanıp uygulanacaktır. Yerel iklim değişikliği eylem planları, illerde vali başkanlığında kurulacak koordinasyon kurulu tarafından gerçekleştirilecektir.
Yerel iklim eylem planları, kamu kurumları, özel sektör ve yerel yönetimlerin işbirliğiyle geliştirilecek ve karar verilmek üzere ilgili kurula sunulacaktır.
Finansal araçlara ilişkin esaslar
İklim değişikliği ile mücadele kapsamındaki yatırımlar için iklim finansmanı ve teşvik kaynaklarının geliştirilmesi esas alınacaktır. Ayrıca, döngüsel ekonomi ve sıfır atık uygulamaları çerçevesinde geri dönüşüm ve alternatif hammaddelerin kullanımı teşvik edilecektir.
İklim Değişikliği Başkanlığı, finansal kaynakları yönlendirmek amacıyla raporlar hazırlayacak ve teşvik mekanizmaları geliştirecektir. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) oluşturulması da gündeme gelirken, burada da raporlama ve usul esaslar ilgili bakanlıklarla ortaklaşa belirlenecektir.
Karbon Piyasası Kurulu
Karbon Piyasası Kurulu, çeşitli bakanlıkların temsilcileri ve İklim Değişikliği Başkanı’nın katılımıyla oluşturulmuştur. Kurul, ulusal tahsisat planını onaylayacak ve emisyon ticareti ile ilgili strateji ve politikaları belirleyecektir.
Görevler
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemekle yükümlü olacaktır. Piyasa işletmecisi, tahsisatların ihracı, transferi ve iptali işlemlerini yürütmekten sorumlu tutulacaktır.
İdari para cezaları
Düzenlemede, sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin uymaların zedelenmesi durumunda idari para cezaları da belirlendi. Emisyon raporlarını zamanında sunmayan işletmelere 500 bin hasta 5 milyon Türk lirası arasında ceza uygulanacaktır.
Yanıltıcı beyanda bulunan gerçek ve tüzel kişilere 170 bin lira, karbon kredisi kayıt süresine uymayan proje sahiplerine ise 120 bin lira ceza verilecektir.
Kaynak: Ekonomim
