ŞEBNEM TURHAN
Piyasalarda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla başlayan 19 Mart şoku, kredi faizlerinin yükselmesine neden oldu. Bu durum, vatandaşı ihtiyaç kredisi faiz oranlarının altında kalan kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına yönlendirdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 11 Nisan haftasında bireysel kredi kartı harcamaları tarihinde ilk kez 2 trilyon lirayı, kredili mevduat hesapları bakiyesi ise yarım trilyon lirayı aştı. Bu dönemde ihtiyaç kredi faizlerinin yüzde 6’ya yaklaştığı görülürken, kredi kartı ve KMH faiz oranları maksimum yüzde 5 seviyesinde kaldı.
Dönem Borcuna Göre Faiz Değişimi
Merkez Bankası, 19 Mart sonrası yaptığı Para Politikası Kurulu toplantısında borç verme faizini artırdı. Nisan PPK’sında politika faizi yüzde 46’ya yükseldi. Böylece tüm kredi faiz oranları artışa geçti. Ancak kredi kartı ve kredili mevduat hesabı faiz oranları, bu politika faizindeki artıştan etkilenmedi. Kasım 2024’te yapılan düzenlemeyle birlikte kredi kartı işlemlerinde uygulanacak faiz oranları, dönem borcuna göre ayrıcalıklar kazandı. 25 bin liranın altındaki borçlarda azami akdi faiz oranı yüzde 3,5, gecikme oranı ise yüzde 3,80 olarak belirlendi. 25-150 bin lira arası borçlardaki akdi faiz oranı yüzde 4,25, gecikme faiz oranı yüzde 4,55; 150 bin lira üzerindeki borçlar için akdi faiz oranı yüzde 4,75, gecikme faizi ise yüzde 5,05 olarak uygulanmaktadır.
İhtiyaç Kredi Faizi Yüzde 5’i Aştı
Böylece 19 Mart sonrası ihtiyaç kredi faizlerinin aylık yüzde 5’in üzerine çıktığı gözlemlenmekteyken, kredi kartı faizleri en yüksek yüzde 5 seviyesinde kalmıştır. Bu durum, 2023 Haziran’ında Merkez Bankası’nın faiz artırmadan önceki duruma benzemektedir. Bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamaları hızla artış göstermektedir. O dönem, aylık kredi kartı ve KMH faiz oranları yüzde 2’nin altında bulunuyordu ve bireysel kredi kartı harcamalarının yıllık büyümesi yüzde 250’yi aşmıştı. Bu artış, politika faiz artışlarının etkisiyle yavaşlarken, Merkez Bankası, Kasım 2023’te kredi kartı ve KMH faiz oranlarına herhangi bir yansıma olmayacağını açıkladı. 2024 Nisan’ında oranlar tekrar artırıldığında, kredi kartı dönem borcuna göre faiz oranları değişti.
Bireysel Kredi Kartı Bakiyesi Yüzde 5,12 Arttı
BDDK verilerine göre, bireysel kredi kartı ve KMH nakit çekim faizlerinin, ihtiyaç kredi faizinin altında kalması sonucunda 11 Nisan itibarıyla bu rakam 2 trilyon 5 milyar 330 milyon liraya ulaştı. 14 Mart haftasından bu yana bireysel kredi kartı bakiyesinde yaşanan artış ise yüzde 5,12 olarak kaydedildi. Kredili mevduat hesapları da aynı tarih itibarıyla 522 milyar 230 milyon liraya ulaşırken, 14 Mart haftasına göre yükseliş oranı yüzde 5 olarak belirlendi. İhtiyaç kredisi ise daha sınırlı bir büyümeye sahip oldu. BDDK verilerine göre, ihtiyaç kredi bakiyesi 14 Mart’tan bu yana sadece yüzde 2,68 artarak 1 trilyon 590 milyar 101 milyon liraya geldi. 4 haftalık süreçte ihtiyaç kredi bakiyesi yüzde 2,68, bireysel kredi kartı bakiyesi ise yüzde 5,12 artış gösterdi.
Yılbaşından bu yana bireysel kredi kartı bakiyesindeki artış yüzde 11,7 olarak kaydedilmiştir. Kredili mevduat hesaplarında ise yılbaşından bu yana artış yüzde 19,75 seviyesine ulaştı.
Bu durumun bir süre daha devam etmesi bekleniyor. Merkez Bankası verilerine göre, bireysel kredi kartlarındaki 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme hızlanma göstermekte. Verilere göre, 14 Mart haftasında 13 haftalık yıllıklandırılmış bireysel kredi kartı büyümesi yüzde 37,27 iken 11 Nisan haftasında bu oran yüzde 43,01’e ulaştı. Toplam kredi kartlarında ise 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme, 14 Mart haftasında yüzde 26,69 iken 11 Nisan haftasında yüzde 35,16’ya yükseldi.
■ 4 Haftada İhtiyaç Kredi Faizi 1 Puan Arttı
EKONOMİ’nin kredi faiz oranlarını takip eden bir özel bankanın verileri, ihtiyaç kredisi faiz oranlarının 19 Mart sonrası değişimini göstermektedir. 17 Mart’ta ihtiyaç kredisi aylık faizi yüzde 4,69 olarak uygulanırken, 24 Mart Haftasında hemen yüzde 5,19’a çıkarıldı. Ardından 7 Nisan haftasında bu oran yüzde 4,99’a düştü ancak 14 Nisan haftasında yeniden 5,29’a yükseldi. 21 Nisan haftasında ihtiyaç kredi faiz oranı artırılarak yüzde 5,44’e çıkartıldı. Bankalara göre değişiklik gösteren ihtiyaç kredi faiz oranları, 4,6-6,3 arasında dalgalanmaktadır. Vade süresi uzadıkça ihtiyaç kredi faiz oranlarında azalma yaşanmakta, fakat 12 ay vadeli kredilerde yüzde 5’in altında faiz oranları bulmak pek mümkün olmamaktadır.
Kaynak: Ekonomim
