Kolorektal Kanserin Yaygınlığı ve Erken Teşhis Önemi
Kolorektal kanserlerin (KRK), hem ülkemizde hem de global ölçekte yaygın kanser türleri arasında yer aldığını belirten Prof. Dr. Kara, dünya genelinde her yıl 1.9 milyon yeni kolorektal kanser vakası tespit edildiğini ve bu hastalık nedeniyle 935 bin ölüm gerçekleştiğini ifade etti.
Prof. Dr. Kara, Türkiye Birleşik Veri Tabanı’na göre, bu kanser türlerinin erkeklerde ve kadınlarda üçüncü sırada yer aldığını vurguladı. “Coğrafi farklılıkların beslenme, çevresel etkenler ve genetik yatkınlık gibi önemli etkileri var. 40 yaşından önce nadir görülen bu hastalık, 40-50 yaş arasında sıklıkla ortaya çıkmaya başlamaktadır. KRK vakalarının yüzde 85’i 50 yaş ve üzeri bireylerde tespit edilmektedir.” dedi.
Erken Teşhis ve Tarama Programlarının Rolü
Kolorektal kanserin erken evrede teşhis edilmesi durumunda tedavi edilebilir olduğunu belirten Prof. Dr. Kara, tarama programlarının bu hastalığın morbidite ve mortalitesi üzerinde olumlu etkiler sağladığını kaydetti. Prof. Dr. Kara, “Tarama programının amacı, ulusal tarama projesi ile hedef kitlede kolorektal patolojileri premalign veya erken evrede tespit etmek ve müdahale ederek invazif kanser sıklığını azaltmaktır. Bu, yaşam kalitesini artırırken, gereksiz ve maliyetli tedavilerin de önlenmesini sağlar.” ifadelerini kullandı.
Dünya Genelinde Kolorektal Kanser Durumu
Amerikan Kanser Derneği (ACS) tarafından yayınlanan 2024 Kanser İstatistikleri’nde, ABD’de yeni kolorektal kanser vakalarının sayısının 152 bin 810 olarak tahmin edildiği açıklandı. Tahminlere göre, erkeklerde 81 bin 540, kadınlarda ise 71 bin 270 yeni vaka bekleniyor. Kolorektal kanser, ABD’deki kanserle ilişkili ölümlerin ikinci önde gelen nedeni olup, 2024’te tahmini 53 bin 010 ölüm yaşanması bekleniyor.
Türkiye’deki Kolorektal Kanser Durumu
Türkiye’de, 81 milyon 916 bin 866 nüfus içinde, yeni vaka sayısının 210 bin 537 olduğu ve kanser nedeniyle yaşam kaybı sayısının 116 bin 710 olarak kaydedildiği bildirildi. Her yıl yeni 6 bin kişinin KRK tedavisi gördüğünü söyleyen Prof. Dr. Kara, “Kolon kanseri, erkeklerde akciğer, prostat ve mesane kanserinden sonra 4. sıradadır. Sağlık Bakanlığı, 50-70 yaş grubundaki bireyler için iki yılda bir ücretsiz kalın bağırsak taraması uygulamaktadır.” dedi.
Sağlık Bakanlığı’nın tarama programları, 50-70 yaş arasındaki bireyleri hedef alarak, iki yılda bir gizli kan testi yapıldığını belirten Prof. Dr. Kara, “Kolorektal Kanser Taraması Ulusal Standartları”nın uygulandığını ifade etti.
Kolonoskopi Önerileri
Prof. Dr. Kara, Türkiye genelinde 368 kanser tarama merkezi bulunduğunu ve bu yerlerde kolorektal kanser taramalarının gerçekleştirildiğine dikkat çekti. Uzmanların, bu yaş grubundaki bireylere 10 yılda bir kolonoskopi önerdiğini belirtti.
Risk Gruplarına Dikkat
Prof. Dr. Kara, “Risk altındaki bireylerin tarama programına 50 yaşından önce başlaması gerekmektedir. Çevresel ve genetik faktörlerin yanı sıra obezite, fiziksel hareketsizlik ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları kolon kanseri riskini artırmaktadır.” ifadelerini kullandı.
Gençler Arasında KRK Vakalarının Artışı
Kolorektal kanserin 55 yaşın altındaki bireylerde her yıl %1-2 oranında arttığını belirten Prof. Dr. Kara, gençler arasında ölüm oranlarının da ciddi bir artış gösterdiğini ifade etti. Özellikle 50 yaş altındaki erkeklerde ve kadınlarda kanser ölümleri önemli bir sorun haline geldi. genç bireylerin genellikle daha ileri aşamalardaki kanserlerle tespit edildiği kaydedilmektedir.
Türkiye’de Marmara ve Ege Bölgeleri, kanser oranın en yüksek olduğu bölgeler olarak öne çıkıyor. Prof. Dr. Kara, gençlerin hastanelere gelip muayene olma alışkanlıklarını geliştirmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Pandeminin Etkileri
Pandemi sürecinin, kanser vakalarının artışına yol açtığını ifade eden Prof. Dr. Kara, önümüzdeki 10 yıl içinde tüm kanser türlerinde artış beklediklerini dile getirdi. “Hastalığın gençlerde artışı, yapılan tarama ve teşhis süreçlerindeki zorlukları etkilemiştir.” şeklinde konuştu.
Kanser Riskini Artıran Faktörler
Kolorektal kanserin değiştirilebilir risk faktörleri arasında obezite, fiziksel hareketsizlik, işlenmiş gıda tüketimi ve tütün-alkol kullanımı yer almaktadır. Prof. Dr. Kara, “Değiştirilemez risk faktörleri ise cinsiyet, yaş, etnik köken ve aile geçmişidir.” şeklinde belirtti.
Kolorektal Kanser Belirtileri
Kolorektal kanser belirtileri arasında, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, rektal kanama gibi durumlar sayılabilir. Prof. Dr. Kara, bu tür belirtilerin göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı.
Korunma Stratejileri
Kolorektal kanseri önlemenin yollarından biri, tarama programlarına katılmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemektir. Prof. Dr. Kara, sağlıklı kiloda olmak, taze sebze ve meyve tüketmek, düzenli egzersiz yapmak ve sigara ile alkol kullanmaktan kaçınmanın önemini vurgulayarak, folik asit ve D vitamini takviyelerinin de faydalı olabileceğini ifade etti.
Kaynak: Manisa’ da Gündem
