Mahfi Eğilmez’den Ekonomik Değerlendirme
Ünlü iktisatçı Mahfi Eğilmez, piyasalarda sıkça duyulan “ölü kedi sıçraması” ifadesini ekonomik verilere uyguladı. Eğilmez, sanayi verilerindeki dalgalanmaları ve sanayi endeksinin durumunu derinlemesine ele aldı.
Mahfi Eğilmez’in “Ölü Kedi Sıçraması” başlıklı yazısında, bu terimin finans piyasalarındaki belirli hareketleri tanımlamak için kullanıldığını belirtiyor. Deyim, ölü bir kedinin yüksekten düşüp yere çarptığı andaki sıçrama ile canlandığı izleniminin yaratılmasından gelmektedir. Borsa gibi finansal piyasalarda, değeri hızla düşen bir hisse senedinin, düşüş sonrası bir yükseliş göstermesinin olası sebeplerine dikkat çekiyor:
(1) Piyasalarda yaşanan geçici bir düzelme, söz konusu hisse senedinin değerini artırabilir. Ancak, bu düzelme sürdürülemez hale geldiğinde hisse tekrar değer kaybına uğrayabilir.
(2) Değeri düşen bir hisseyi büyük yatırımcılar alarak fiyatını yükseltmeye başlayabilir. Yükselmeye başladığını gören küçük yatırımcılar da bu hisseleri satın almaya yönelir. Büyük yatırımcılar, kazanç elde ederek satış yaptıklarında küçük yatırımcılar ise olumsuz bir durumla karşılaşabilir.
Bu kavramın reel sektöre uygulanmadığına dikkat çeken Eğilmez, sanayi üretimi ve imalat sanayisinde kapasite kullanım oranları üzerine analizlerde bulunduklarını ifade ediyor. Sanayi üretim endeksindeki değişimleri gösteren grafikle ilgili olarak, 2024 yılının ikinci ayından itibaren sanayi üretiminin düşüş yaşamakla birlikte son iki ayda artış gösterdiği ve Aralık ayında belirgin bir sıçrama kaydettiği gözlemleniyor. 2025 yılına ait veriler henüz mevcut olmadığından bu sıçramanın ilk iki ayda nasıl evrileceği bilinmiyor.
BIST-Sanayi Endeksi’ne de değinen Eğilmez, 2024 yılı sonlarında yaşanan çıkışın 2025 yılı başında yeniden bir düşüşe dönüştüğünü belirtiyor. Bu durumu değerlendirerek, imalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) üzerinden de bir inceleme yapıyor.
KKO’nun 2024 yılında dalgalı bir seyir izledikten sonra Kasım ayında belirgin bir artış gösterdiğini, ancak sonraki dönemlerde bu seviyeyi koruyamadığını aktarıyor. Son üç aydır KKO’nun sürekli bir düşüş içerisinde olduğunu kaydediyor.
Tüm bu veriler, sanayi sektörünün 2025 yılı itibarıyla yeni bir ivme kaybı yaşamakta olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye’nin toplam üretimindeki (GSYH) sanayi sektörünün payı yaklaşık %22 civarındayken, bu sektörün finansal hizmetler, inşaat ve taşımacılık gibi hizmet sektörü alt alanlarına olan etkisi ve sağladığı yüksek istihdam bu oranın kat kat üstünde bir etki yaratıyor. Bu durum, ekonominin büyüme oranına da yansıyor. Önümüzdeki aylarda sanayi sektörünün performansı, genel ekonomik büyümenin yönü hakkında da ipuçları sunacak.
Kaynak: Ekonomim
