YENER KARADENİZ/İZMİR
Ekonomide son yıllarda meydana gelen yapısal değişim, lüks tüketim alanlarında belirgin bir etki yarattı. Bu değişimin en belirgin gözlemlendiği alanlardan biri de tekne ve yat sektörü oldu. Orta gelir grubundaki daralma sonucu, 5-15 metre arası tekne satışlarında önemli bir düşüş yaşanırken, 25 metre üstü teknelere olan talep artış gösterdi. Ayrıca, tekne bağlama ücretlerinin de bu duruma önemli bir etkisi olduğu belirtildi. Sektör temsilcilerinin aktardığına göre, en küçük tekne için yıllık bağlama maliyeti 500 bin TL’yi geçerken, 40 fit teknelerin bağlama bedeli ise son 3-4 yıl içinde 5 bin Euro’dan 20-25 bin Euro’ya çıktı. Bu fiyat artışlarına rağmen, bağlama kapasitesinin hala yetersiz olduğu ifade ediliyor.
İzmir Boat Show Tekne, Tekne Ekipmanları ve Deniz Aksesuarları Fuarı, 23 Nisan’da kapılarını açtı. 5 gün sürecek etkinliğe 150’den fazla firma katılırken, 400’e yakın tekne sergilenecek. İZFAŞ ve ED Fuarcılık organizasyonu ile düzenlenen fuarda, İzmir Tekne İmalatçıları ve Tedarikçileri Dayanışma Derneği (TEKİMDER) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akduman ile sektöre dair önemli bilgiler paylaşıldı. Toplantıya, İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Yusuf Öztürk, İZFAŞ Genel Müdür Yardımcısı Onur Fatih Gökçedağ, ED Fuarcılık Kurucu Ortağı Dilek Soydan ve Emel Yılmaz da katıldı. Akduman, salgın sonrasında sektörde hareketlilik yaşandığını, ancak son zamanlarda bazı sıkıntıların gündeme geldiğini aktardı. Özellikle orta gelir grubundaki alıcıların azaldığını belirten Akduman, “Orta sınıf, taksit imkanı, leasing gibi yöntemlerle 5-10 metrelik tekneleri alabiliyordu; ama şimdi kimse yüzde 60 faizle tekne almak istemiyor. Lüks teknelerde ise satışlar devam ediyor” dedi.
En düşük yıllık bağlama ücreti 500 bin TL
Hüseyin Akduman, sektörde yaşanan daralmanın temel sebeplerinden birinin bağlama sorunları olduğunu vurguladı. “Türkiye’de yeterli sayıda marina, bağlama alanı ve kara park sahası yok. Bu nedenle 5-10 metre arası tekne alan kullanıcılar, teknelerini bağlayacak yer bulmakta zorlanıyor. 10 metrelik bir teknenin yıllık bağlama maliyeti 500 bin TL” şeklinde konuştu.
Türkiye ticaret savaşlarında köprü olabilir
Sektörde yaşanan olumlu gelişmelere de dikkat çekildi. Örneğin, Avustralya’dan ABD’ye ve Hollanda’ya kadar birçok firma Türkiye’de üretime başladı. Akduman, Damenn, North Island ve Greenline gibi uluslararası firma örneklerini verdi. Türkiye’nin işçilik maliyetlerinin Avrupa ile eşitlendiğini ancak üretim için hala avantajlı konumda olduğunu ifade etti. Akduman, “Türkiye’de işgücü kalitesi Avrupa’dan önde. Ayrıca, ana pazarlara yakın olmamız önemli bir avantaj. Bu yüzden üretim yapan firmalar Türkiye’yi tercih ediyor. Ticaret savaşları da Türkiye’yi köprü ülke haline getiriyor” dedi.
■ İhracatta yüzde 25 düşüş bekleniyor
Gemi ve yat sektörü, 2022 yılında 1 milyar 912 milyon dolar ihracatla kapatmıştı. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 1,43’lük bir düşüşü temsil ediyor. TEKİMDER Başkanı Akduman, bu yıl için yaklaşık 1,5 milyar dolar civarında bir ihracat geliri beklediklerini açıkladı. Bu düşüşün nedenleri arasında, yerli gemi inşa endüstrisinin Polonya ve Finlandiya gibi ülkelerle rekabet edememesi, Avrupa Birliği’nin ticaret avantajları ve hammadde teminindeki zorluklar yer alıyor. Akduman, “Hammaddeye ulaşımdaki zorluklar, maliyet artışları ve soruşturmalar rekabet gücümüzü olumsuz etkiliyor” dedi.
Kaynak: Ekonomim
